شایعه در مقابل واقعیت؛ از کارنامه وضعیت بارش‌ها تا ماجرای ابردزدی

به گزارش خبرگزاری به گزارش میهن تجارت، در سال های اخیر الگوی بارندگی در بسیاری از مناطق دستخوش تغییراتی شده که نشانه هایی از برهم زدن تعادل طبیعی چرخه های جوی را نشان می دهد. این تغییرات چه در قالب کاهش بارندگی و چه به صورت توزیع ناهموار آن، هشداری برای مدیریت منابع آب و برنامه ریزی بلندمدت تلقی می شود و کارشناسان معتقدند ادامه این روند می تواند پیامدهای گسترده ای بر کشاورزی، اکوسیستم ها و زندگی شهروندان داشته باشد.

یکی از چالش‌هایی که در چنین دوره‌هایی برجسته‌تر می‌شود، شکل‌گیری باورهای غلط درباره علل این نوسانات اقلیمی است. در فضای عمومی گاهی نظریه هایی مطرح می شود که پشتوانه علمی ندارند و می توانند ذهنیت جامعه را از واقعیت های پیچیده تغییرات اقلیمی منحرف کنند و کارشناسان همواره تاکید دارند که پدیده های جوی تابع قوانین خاصی هستند که قابل تحلیل علمی هستند و نمی توان آنها را به عوامل غیرواقعی نسبت داد.

علاوه بر این موارد، باید توجه داشت که وضعیت جوی هر منطقه حاصل تعامل مجموعه‌ای از عناصر اقلیمی است و موقعیت جغرافیایی، ارتفاعات، دریاها و جریان‌های هوا همگی در تعیین نوع و میزان بارندگی در یک سرزمین نقش دارند و به همین دلیل است که حتی در یک کشور، ممکن است این الگوها در بین استان‌ها و یا مناطق مختلف، الگوهای بارندگی متفاوتی داشته باشند. نشانه ای از بی نظمی، اما بخشی طبیعی از رفتار آب و هوایی است.

با وجود شرایط خشک یا کم بارندگی در برخی دوره‌ها، پیش‌بینی‌های فصلی نشان می‌دهد که الگوهای آب و هوا ممکن است تغییر کند و در بقیه فصل به سمت وضعیت پایدارتر حرکت کند و معمولاً به دلیل جابجایی سیستم‌های آب و هوایی بزرگ و فعال شدن جریان‌های مرطوب، چنین بهبودهایی رخ می‌دهد.

درک صحیح مکانیسم‌های اقلیمی و تفاوت‌های طبیعی بین مناطق مختلف نقش مهمی در جلوگیری از شکل‌گیری تصورات نادرست دارد و هر اقلیم بر اساس ویژگی‌های زیست‌محیطی خود رفتار می‌کند و مقایسه بین کشورها یا استان‌ها بدون در نظر گرفتن این مفروضات می‌تواند گمراه‌کننده باشد و شناخت علمی و واقع‌بینانه اقلیم اولین گام برای سازگاری با تغییرات و مدیریت صحیح منابع طبیعی است.

مهر و آبان یکی از بدترین دوره های بارانی در 50 سال گذشته بوده است/ استان هایی که هیچ بارندگی نداشته اند.

صادق ضیائیان رئیس مرکز ملی پیش بینی و مدیریت بحران مخاطرات جوی سازمان هواشناسی کشور وی در گفت و گو با خبرنگار به گزارش میهن تجارت، با اشاره به وضعیت بارندگی ها و با بیان اینکه مهر و آبان ماه امسال ممکن است یکی از بدترین دوره های پربارش کشور در 40 تا 50 سال اخیر باشد، اظهار کرد: بر اساس اطلاعات موجود عملاً کمبود شدید بارندگی در کشور وجود دارد.

وی افزود: اگر به اعداد و ارقام دقت کنیم می توان گفت میانگین بارندگی کشور تنها یک دهم میلی متر بوده است در حالی که باید حدود 22 میلی متر بارندگی می داشتیم و بر اساس این آمار حدود 86 درصد کسری بارندگی داشته ایم.

رئیس مرکز ملی پیش بینی و مدیریت بحران خطرات جوی سازمان هواشناسی کشور با بیان اینکه در این مدت استان هایی بوده اند که بارندگی نداشته اند، تصریح کرد: از جمله این استان ها می توان به اصفهان، بوشهر، خراسان جنوبی، قم، کهگیلویه و بویراحمد، هرمزگان و یزد اشاره کرد.

دزدی آیا از ایران واقعی است؟ باران بیشتر خواهد بارید؟

ضیائیان با اشاره به اینکه کمبود بارندگی وضعیت شدید کم بارشی را در کشور ایجاد کرده است، ادامه داد: از نظر شواهد و دانش هواشناسی موضوعی تحت عنوان دزدی وجود ندارد

وی خاطرنشان کرد که موضوع دزدی از نظر علمی ثابت نشده و در هواشناسی چنین مفهومی وجود ندارد، گفت: از اواسط آذر به بعد پیش بینی می شود بارندگی در اکثر نقاط کشور بهبود یابد و شرایط بارندگی فصل تا حدودی نزدیک به نرمال باشد.

رئیس مرکز ملی پیش بینی و مدیریت بحران مخاطرات جوی سازمان هواشناسی کشور با بیان اینکه البته در ابتدای این مدت نیمه شمالی کشور بارندگی کمتری خواهد داشت، اما در مناطق جنوبی احتمال بارش ها کمی بیشتر خواهد بود، افزود: باید توجه داشت که میزان بارش و آب و هوای هر منطقه به طبیعت و آب و هوا بستگی دارد.

چرا در ترکیه بیشتر از ایران باران می بارد؟ / بررسی تفاوت آب و هوای دو منطقه

ضیائیان با اشاره به تصاویر منتشر شده در فضای مجازی از تفاوت الگوی بارش و ابر بین ترکیه و ایران، افزود: ترکیه از گذشته تا کنون همین الگوی بارش را داشته است و قرار گرفتن آن در بین دو دریای بزرگ مدیترانه و دریای سیاه، وجود ارتفاعات و عناصر مختلف اقلیمی، مکانیسم‌های پویای بارش آن کشور را بیشتر می‌کند.

وی ادامه داد: به عنوان مثال اگر تهران را با استان هایی مانند گیلان و مازندران مقایسه کنیم، شاهد بارش بیشتر در گیلان و مازندران هستیم و نمی توان ادعا کرد که ابرهای تهران توسط گیلان و مازندران ربوده شده است و الگوی بارش ها و ابرها از ویژگی های اقلیمی است و دریا، کوه و شرایط پویای جو در کنار هم قرار می گیرند و الگوهای باران متفاوتی را ایجاد می کنند.

تغییرات اخیر در الگوهای بارش نشان می دهد که بشر بیش از هر زمان دیگری به مدیریت علمی منابع و نگاه بلندمدت به اقلیم نیاز دارد و کاهش یا جابجایی بارش تنها نشانه تغییرات گسترده تر در رفتار جوی است که بدون تجزیه و تحلیل دقیق و نظارت مستمر قابل درک نیست. تقویت زیرساخت های پیش بینی، توجه به هشدارهای هواشناسی و برنامه ریزی متناسب با شرایط جدید می تواند از شدت پیامدهای این نوسانات بکاهد.

از سوی دیگر، افزایش آگاهی عمومی در مورد مکانیسم های آب و هوایی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. هر چه جامعه نسبت به حقایق علمی اقلیم آگاهی بیشتری داشته باشد از شکل گیری شایعات و باورهای غلط جلوگیری می شود و امکان تصمیم گیری منطقی تری فراهم می شود.

درک صحیح از ماهیت اقلیم و رفتار طبیعی آن به ما کمک می کند تصویر واقعی تری از تغییرات اقلیمی داشته باشیم و زمانی که بدانیم هر منطقه با توجه به شرایط محیطی خود از الگوی بارشی خاصی تبعیت می کند، دیگر نوسانات کوتاه مدت را به عوامل غیر علمی نسبت نمی دهیم و دانش علمی این فرآیندها نه تنها از تصورات غلط جلوگیری می کند، بلکه مبنای برنامه ریزی قابل اعتمادی را برای بلندمدت فراهم می کند.