میهن تجارت- بورس تهران در سومین روز معاملاتی هفته با رشد شاخص ها و ورود پول به سهام و حق تقدم همراه بود. به طوری که شاخص کل بیش از 52 هزار واحد و شاخص متعادل بیش از 8 هزار واحد رشد کرد. به عقیده فعالان بازار سرمایه، رشد ارزش معاملات در کنار هجوم پول می تواند در کوتاه مدت باعث شکسته شدن سقف شاخص کل شود.
پیش نیازهای رشد قوی بازار سهام
علیرضا خان محمدی، کارشناس بازار سرمایه، وضعیت بورس و چشم انداز کوتاه مدت را ارزیابی کرد و گفت: بازار سرمایه چه در کوتاه مدت و چه در بلندمدت چشم انداز روشنی برای رشد ندارد، زیرا اقتصاد و شرکت های ایران درگیر ریسک های سیستماتیک و غیرسیستماتیک هستند و ابزار روشنی جز افزایش نرخ ها برای برون رفت از شرایط فعلی ندارند. سال هاست که به دلیل تحریم ها، بحران های داخلی و محدودیت های متعدد، امکان بهینه سازی تولید، معرفی فناوری جدید، توسعه خطوط تولید و دسترسی به بازارهای جدید از بین رفته است. در این شرایط شرکت ها تنها با تکیه بر افزایش نرخ ها توانسته اند سودآوری خود را حفظ کنند و به دنبال بقا بوده اند. البته برخی از شرکت ها همچنان فروش و تولید خوبی دارند، اما در تصویر کلی، کل بازار با این محدودیت ها دست و پنجه نرم می کند.
برای مثبت شدن روند بازار سرمایه ابتدا باید در سطح اقتصاد و سیاست کشور تغییراتی رخ دهد. نرخ بازدهی اوراق در سطح بسیار بالایی قرار دارد و اظهارات اخیر سیاستگذار پولی مبنی بر کنترل نقدینگی و احتمال افزایش نرخ ها نشان از ادامه سیاست های انقباضی دارد. این سیاست ها با افزایش نرخ سود و تشدید رکود در تولید، بازار سرمایه را تحت فشار قرار می دهد. کسری بودجه دولت و فروش سنگین اوراق نیز شرایط را دشوارتر کرده و هزینه دسترسی به منابع مالی را بالا برده است. امروز نرخ بازدهی اوراق به حدود 38 درصد رسیده و احتمالا بالاتر هم خواهد رفت. موضوعی که به عنوان تهدیدی جدی بر بازار سایه افکنده و رفتار محتاطانه سرمایه گذاران را تشدید کرده است. عدم اطمینان از وضعیت اقتصاد و آینده بازار را می توان در افت ارزش معاملات مشاهده کرد.
برای جذابیت بیشتر فضای تولید، دولت می تواند اقداماتی از جمله اصلاح نظام مالیاتی و ایجاد معافیت برای تولیدکنندگان و صادرکنندگان انجام دهد. همچنین موضوع بازار دوم ارز شرکت ها که در حد شایعه است و تغییرات مربوط به نرخ خوراک که متوقف شده است از جمله مواردی است که می تواند به حوزه تولید کمک کند. اگر بازار دوم ارز شکل نگیرد، افزایش نرخ توافقی دلار می تواند تا حدودی به شرکت ها کمک کند; زیرا فاصله زیاد بین نرخ آزاد و رسمی باعث ایجاد رانت و فساد شده و برای تولید و مردم هزینه داشته است.
بازار سرمایه امروز دیگر نسبت به اخبار واکنش نشان نمی دهد و منتظر اقدام عملی است. اقدامی که اثر واقعی آن را می توان در تولید و عملکرد شرکت ها مشاهده کرد. از سوی دیگر تشدید تنشهای سیاسی در هفتههای اخیر از قطعنامهها تا احتمال فعالسازی مکانیزم ماشه، ریسکهای سیاسی را افزایش داده و سرمایهگذاران را محتاطتر کرده است. تا زمانی که این ریسک ها کاهش پیدا نکنند، نمی توان انتظار تغییر چشمگیری در اقتصاد یا بازار داشت.
بیشتر بخوانید: چرا بورس دوباره قرمز شد؟
در چنین شرایطی بازار می تواند رشد کند یا اصلاح شود، اما برای یک جهش جدی یک اتفاق بزرگ و موثر لازم است. از سوی دیگر، افت قابل توجهی در بازار تنها در صورت تغییر مهم رخ می دهد. اکنون بازار در سطحی قرار دارد که می تواند سودآوری برخی شرکت ها را بدون در نظر گرفتن ریسک های زیاد توجیه کند. با این حال، بحران آب، بحران انرژی و محدودیت تولید در فصل زمستان همچنان تهدیدهایی هستند که بازار را تحت تأثیر قرار می دهند.
به طور کلی، هر رشد کوتاه مدتی که پشتوانه اخبار یا اقدام قوی نباشد، موقتی خواهد بود. تا زمانی که موضوعاتی مانند نرخ سود، نرخ اوراق، نرخ ارز، سیاست های بخشنامه ای و سایر عوامل اقتصادی و سیاسی اصلاح نشود، نمی توان انتظار داشت که بازار سرمایه وارد روند مثبت و باثباتی شود.
شاخص کل به سمت شکستن سقف؟
شروین ورجاوند کارشناس بازار سرمایه گفت: اصلاح شاخص کل از اوایل آبان ماه پس از رسیدن به سقف تاریخی سه میلیون و 250 هزار واحدی آغاز شد و این اصلاح تا حدود سه میلیون و 85 هزار واحد ادامه داشت. در عین حال ارزش معاملات نیز کاهش یافت و به زیر 10 همات بازگشت و حدود 8 تا 9 همات در نوسان بود. اما روز سه شنبه ارزش این معاملات به بالای 10 همات افزایش یافت. با این حال، پیش بینی می شود در هفته اول آذرماه با ورود نقدینگی جدید و عبور ارزش معاملات از محدوده 10، احتمالاً تا سطوح 12، 14 یا حتی 15، شاخص بتواند سقف تاریخی خود را به سمت بالا بشکند و اهداف کوتاه مدت خود را در محدوده 3.400 تا 3.500 هزار واحد لمس کند. حتی می توان گفت که ممکن است کف جدید شاخص هم تراز سه میلیون و 85 هزار واحد در نظر گرفته شود. با این حال، در حال حاضر نمی توان با قطعیت در مورد آن صحبت کرد.
پیش بینی می شود در ابتدای آذرماه با ورود نقدینگی ارزش معاملات افزایش یابد. از سوی دیگر با توجه به تورم مصرف کننده و تولیدکننده و همچنین افزایش قیمت بنزین که انتظارات تورمی را افزایش می دهد، طبیعتا این انتظارات تاثیر مثبتی بر شاخص کل داشته و یکی از عوامل محرک روند صعودی بازار خواهد بود.
در هفته های اخیر دولت تدابیری را برای حمایت از بازار سرمایه پیشنهاد کرده است. از جمله معافیت مالیاتی برای برخی شرکت های پتروشیمی مانند تولیدکنندگان اوره که می تواند اثرات مثبتی بر این گروه و کل بازار داشته باشد. پیش از این صحبت هایی در مورد بازنگری در نرخ خوراک پتروشیمی ها در اواسط آبان انجام شده بود. چنین تصمیماتی در میان مدت و بلندمدت می تواند اعتماد را به بازار بازگرداند و با افزایش سودآوری شرکت ها، نسبت P/E بازار را کاهش داده و بازار را ارزشمندتر کند. احتمال انتشار اخبار مثبت از سوی دولت و سیاستمداران در سایر صنایع نیز وجود دارد. البته طبیعی است که این خبر تا زمانی که اجرا نشود و اثر آن در صورت های مالی شرکت ها منعکس نشود، تاثیر کامل خود را در بازار نخواهد داشت. اما در صورت عملیاتی شدن، جذابیت بازار سرمایه به خصوص در بلندمدت افزایش چشمگیری خواهد داشت.
در مجموع همانطور که در ابتدای گفتگو اشاره شد، شرط اصلی حرکت مثبت بازار در آذرماه، افزایش ارزش معاملات است. در صورت افزایش ارزش معاملات در هفته اول آذر، شاخص این شانس را دارد که مقاومت صعودی خود را بشکند، تثبیت کند و اهداف کوتاه مدت یعنی محدوده 3.400 تا 3.500 هزار واحد را لمس کند.
منبع: دنیای اقتصاد
