حیوانات در حال انقراض؛ دلایل، آمار جهانی و راهکارهای حفاظت از گونه‌های در خطر حیوانات

به گزارش خبرگزاری به گزارش میهن تجارت، انقراض گونه های جانوری یکی از مهم ترین چالش های زیست محیطی امروز است. در طول تاریخ، بسیاری از گونه ها به دلایل طبیعی منقرض شده اند، اما سرعت انقراض در قرن بیست و یکم به میزان بی سابقه ای افزایش یافته است. این بار عامل اصلی تغییرات طبیعی نیست، بلکه فعالیت های انسانی است و شکار بی رویه، تخریب زیستگاه ها، تغییرات آب و هوا و آلودگی های زیست محیطی همگی دست به دست هم داده اند تا بسیاری از گونه های ارزشمند را در آستانه انقراض قرار دهند.

دلایل اصلی انقراض حیوانات

شکار غیر قانونی

شکار غیرمجاز یکی از مهمترین عوامل کاهش جمعیت حیوانات است. تجارت جهانی محصولات حیوانی مانند عاج فیل، شاخ کرگدن و پوست ببر همچنان سودآور است و این امر باعث شده بسیاری از گونه‌ها آسیب ببینند.

تخریب زیستگاه ها

با افزایش جمعیت، نیاز به زمین برای کشاورزی، شهرنشینی و صنعت افزایش یافته است. جنگل ها در حال نابودی هستند، بیابان ها در حال گسترش هستند و زیستگاه های طبیعی حیوانات در حال نابودی هستند. این تغییرات باعث می شود حیوانات نتوانند به راحتی غذا پیدا کنند یا تولید مثل کنند.

تغییر آب و هوا

گرم شدن کره زمین و تغییر الگوی بارش، زیستگاه های حساسی مانند قطب شمال و جنگل های بارانی را تهدید می کند. خرس های قطبی به دلیل آب شدن یخ ها زیستگاه خود را از دست داده اند و بسیاری از پرندگان مهاجر مسیرهای سنتی خود را از دست داده اند.

آلودگی محیط زیست

ورود پلاستیک به اقیانوس ها زندگی میلیون ها پرنده و آبزی را تهدید می کند. مواد شیمیایی و فلزات سنگین نیز باعث ایجاد مسمومیت در زنجیره غذایی می شوند.

گونه های شاخص در خطر انقراض

ببر سیبری

ببر سیبری یکی از بزرگترین گربه های جهان است که در جنگل های سرد روسیه و چین زندگی می کند. جمعیت این گونه به کمتر از 500 نفر رسیده است و شکار غیرقانونی و جنگل زدایی تهدید اصلی آن است.

یوزپلنگ ایرانی

یوزپلنگ ایرانی یا یوزپلنگ آسیایی تنها بازمانده است ولورین ها در آسیا است. این گونه در بیابان های ایران زندگی می کند و جمعیت آن کمتر از 30 عدد تخمین زده می شود. تصادفات جاده ای و شکار غیرمجاز مهم ترین تهدید آن است.

واکیتا (گاو کوچولو)

واکیتا این پستاندار کوچکترین پستاندار دریایی در جهان است که در خلیج کالیفرنیا در مکزیک زندگی می کند. جمعیت آن کمتر از 20 نفر است و تورهای ماهیگیری غیرمجاز دلیل اصلی کاهش آن است.

فیل آفریقایی

فیل آفریقایی بزرگترین حیوان خشکی است. شکار عاج و تخریب زیستگاه جمعیت آن را بسیار کاهش داده است.

اورانگوتان بورنئو

اورانگوتان بورنئو در جنگل های اندونزی زندگی می کند. جنگل زدایی برای تولید روغن نخل، زیستگاه این گونه را از بین برده است.

آمار جهانی حیوانات در حال انقراض

بر اساس گزارش های IUCN، بیش از 40 هزار گونه آنها در لیست قرمز هستند. تقریبا یک میلیون گونه آنها در دهه های آینده در معرض خطر انقراض قرار دارند. جمعیت برخی گونه ها مانند واکیتا به کمتر از 20 نفر رسیده است.

اقدامات حفاظتی برای جلوگیری از انقراض حیوانات

مناطق حفاظت شده

ایجاد پارک های ملی و ذخایر طبیعی یکی از راه های اصلی حفاظت از گونه ها است. این مناطق به حیوانات اجازه می دهد بدون تهدیدات انسانی زندگی کنند.

پرورش در اسارت

برنامه های پرورش در اسارت مانند پرورش پاندا در چین موفقیت زیادی داشته است. این برنامه ها تلاش می کنند تا گونه ها را دوباره به زیستگاه طبیعی خود بازگردانند.

قوانین بین المللی

کنوانسیون تجارت گونه های در خطر انقراض (CITES) یکی از مهمترین قوانین بین المللی است که خرید و فروش محصولات حیوانی در حال انقراض را ممنوع می کند.

آگاهی عمومی

آگاهی عمومی در مورد حیوانات در حال انقراض می تواند نقش بزرگی در کاهش تهدیدات داشته باشد. رسانه ها، مدارس و شبکه های اجتماعی ابزار قدرتمندی برای انتقال این پیام هستند.

نقش انسان در تغییر فرآیند

انسان ها می توانند با تغییر سبک زندگی و حمایت از برنامه های حفاظتی، نقش عمده ای در کاهش تهدیدات ایفا کنند. کاهش مصرف پلاستیک، حمایت از محصولات پایدار و مشارکت در پروژه های زیست محیطی از اقدامات موثر است.

اهمیت حیوانات در اکوسیستم

هر گونه جانوری نقش منحصر به فردی در اکوسیستم دارد. ببرها جمعیت گیاهخواران را کنترل می کنند، فیل ها با شکستن درختان مسیرهای جدیدی را برای حیوانات دیگر ایجاد می کنند و پرندگان مهاجر به پراکندگی دانه ها کمک می کنند و نابودی هر گونه ای می تواند زنجیره ای از تغییرات منفی را در اکوسیستم ایجاد کند.

آینده تنوع زیستی

در صورت ادامه روند فعلی، بسیاری از گونه ها در دهه های آینده از بین خواهند رفت، اما با اقدامات جدی می توان این روند را معکوس کرد. همکاری های بین المللی، حمایت های مردمی و استفاده از فناوری های جدید می تواند امیدی برای آینده باشد.

حیوانات در حال انقراض تنها گونه‌ای نیستند که باید در فیلم‌های مستند تماشا کرد. آنها بخشی حیاتی از اکوسیستم زمین هستند. از یوزپلنگ ایرانی تا واکیتاهر کدام یک نماد هشدار دهنده برای آینده بشریت هستند و حفاظت از آنها نه تنها یک وظیفه اخلاقی، بلکه یک ضرورت برای بقای خود ماست.