به گزارش خبرگزاری به گزارش میهن تجارت، روز مجلس نه تنها یادآور یک رویداد تقویمی است، بلکه بهانه ای برای مرور یکی از مهم ترین و پرهزینه ترین مسیرهایی است که مردم ایران برای رسیدن به «حقوق قانون» و «حق مشارکت در تصمیم گیری» طی کرده اند.
آغاز این راه به انقلاب مشروطه برمی گردد. زمانی که ایران برای اولین بار در تاریخ خود رسماً خواستار محدود شدن قدرت در چارچوب قانون شد و اراده مردم در اداره کشور نقش آفرینی کرد. نهال مجلس در همان روزها کاشته شد. روزهایی که مردم، علما، روشنفکران و آزادی خواهان برای داشتن نهادی ناظر بر قدرت، خون دادند و هزینه های سنگینی پرداختند.
در میان این هزینه ها، نام هایی به چشم می خورد که نه تنها شخصیت تاریخی، بلکه «نماد مسیر پر درد ملت ایران» هستند. شیخ فضل الله نوری یکی از این اسامی است؛ عالمی که برخلاف روایات ظاهری، اعتراض خود را نه بر اساس قانون اساسی، بلکه «مشروطیت نامحدود شرعی» استوار کرد. او می خواست مجلس ضامن عدالت و آزادی باشد نه مانع نفوذ خارجی.
چوبه دار شيخ فضل الله نه تنها پايان عمر يك عالم بود، بلكه نشانه آن بود كه راه ملت براي ساختن مجلس راهي خونين و پرهزينه بود.
همین روحیه حق طلبی، مقاومت در برابر استبداد و دشمنی با حاکمیت بیگانه، بعدها به طور طبیعی با انقلاب اسلامی پیوند خورد. انقلابی که ادامه مطالبه تاریخی ملت «مشارکت در سرنوشت، عدالت و جلوگیری از تبدیل قدرت به امتیاز» بود.
با روی کار آمدن پهلوی، مجلس به تدریج به نهادی ناکارآمد و نمایشی تبدیل شد. در زمان رضاخان، نمایندگان زیادی تحت فشار وزارت دربار انتخاب شدند و مجلس نهادی بود که بیشتر «مصوبات خواسته شده از بالا» را تأیید می کرد تا خواست مردم. در دوره محمدرضا شاه همچنین ماهیت مجلس نیز تفاوتی نداشت. انتخابات مهندسی شده، احزاب حاکم و پارلمان، در عمل این وسیله ای برای مشروعیت بخشیدن به تصمیمات شخصی شاه بود. حذف مخالفان، سانسور، وابستگی به بیگانگان و عدم نظارت واقعی، مجلسی را به وجود آورد که نه ریشه در جامعه داشت و نه نقشی در اصلاح امور.
این که مجلس نتوانست از کاپیتولاسیون یا اصلاحات دستور شاه جلوگیری کند بهترین است واقعیت این یک تاریخ برای “اجرای” آن دوران است.
قهرمان روزهای سیاه
اما در همان دوران خفقان هم مجلس بی قهرمان نبود. نام شهید آیت الله سید حسن مدرس نشانه روشنی است بر این که «روح مقاومت مجلس» هرگز خاموش نشد. مدرس نه تنها نماینده، بلکه مجتهدی سیاست مدار، شجاع و مردم مدار بود که در مقابل دیکتاتوری رضاخان ایستاد. او در مقابل قراردادها اختیارات شاه را کاهش داد استعمار او با کودتا مخالفت کرد و سرانجام این پافشاری او را به تبعید و شهادت رساند.
مدرس نماد این واقعیت است که «مجلس واقعی» همیشه از دل ایستادگی در راه حقیقت زاده می شود.
با پیروزی انقلاب اسلامی، مجلس به جایگاه خود بازگشت
با پیروزی انقلاب اسلامی بار دیگر مجلس به جایگاه اصلی خود بازگشت و «مردم سالاری دینی» شکل گرفت. الگویی که ترکیبی از مشارکت گسترده مردم و هدایت ارزشی است. از این نقطه ایران برای اولین بار صاحب مجلسی شد که نمایندگان آن آزادانه و مستقیم توسط مردم انتخاب می شوند و این نهاد نقش واقعی و تعیین کننده ای در اداره کشور دارد.
قانون گذاری، نظارت، سوال از وزرا و استیضاح مدیرانی که عملکردشان با مصالح مردم سازگار نبود، تنها بخشی از کارنامه مجلس بعد از انقلاب است.
راه مجلس یک راه ناگهانی و کوتاه نیست، از مشروطه تا تریبون های پرتنش امروز، از اعدام شیخ فضل الله تا شهادت مدرس و از مجلس فرمانروای پهلوی تا مجلس منتخب مردم، همه حلقه های یک زنجیره تاریخی هستند.
روزی که امروز به «روز مجلس» معروف است، یادآور این تلاش ها و خون هاست. یادآوری این است که مجلس میراث یک قرن مبارزه ملت برای عدالت، آزادی و استقلال است و همچنان در آینده ایران نقش جدی دارد.
در سالهای پس از پیروزی انقلاب اسلامی، یکی از برجستهترین تغییرات در ساختار حکومتی کشور، احیای نقش مردم در قانونگذاری و تشکیل نهادی که مظهر واقعی دموکراسی باشد. مجلسی که برخلاف دوران پهلوی دیگر تشریفاتی، بی اثر و وابسته نیست، بلکه بیشتر در بالای چیزها اراده عمومی در قالب قانون و نظارت قرار گیرد و متجلی شود ببخش. با وجود این تحول اساسی و ظرفیت عظیم نهاد قانونگذاری در جمهوری اسلامی، سوال اساسی این است که آیا؟ آیا شورای اسلامی امروز در جایگاهی است که برایش پیش بینی شده بود؟ و آیا توانسته است نقشی را که انقلاب برایش تعریف کرده، یعنی هدایت تصمیم گیری و مهار تمرکز قدرت در نهادهای غیرانتخابی را به طور کامل ایفا کند؟
آیا امروز مجلس در راس امور است؟
حامد یزدیان، نماینده مردم اصفهان در شورای اسلامی در گفت و گو با خبرنگار به گزارش میهن تجارت وی در همین زمینه تصریح کرد: دیدگاه نظام و حاکمیت جمهوری اسلامی این است که مجلس باید در رأس امور باشد. یعنی مرکز تصمیم گیری و قانون گذاری باید مجلس باشد. اگر بخواهیم ارزیابی امروز را بیان کنیم، شاید بپذیریم که این اتفاق نمی افتد و مراکز تصمیم گیری زیادی به موازات مجلس در کشور شکل گرفته است که کار قانون گذاری و تصمیم گیری را هم انجام می دهند، اما نباید به این موضوع بسنده کرد و نپذیرفت که وضعیت همین است.
وی افزود: در سیاست های ابلاغی مقام معظم رهبری به ویژه سیاست تقنینی که به مجلس ابلاغ شد، یکی از دستور کارها این بود که مجلس نقش و حدود شوراهای عالی و شوراهایی که در حال حاضر در کشور قانون گذاری می کنند را مشخص کند. مجلسی که باید در مورد و شکاف این شوراها را شناسایی و جایگاه آنها را در نظام قانونگذاری کشور مشخص کنید.
نماینده مردم اصفهان در شورای اسلامی تصریح کرد: در چند سالی که از این ابلاغیه می گذرد، مجلس این موضوع را در دستور کار خود قرار نداده و همین امر باعث شده تا شوراها روز به روز قدرت بیشتری پیدا کنند. تشکیل شود و قوانین جدی وضع شود. به نظر من این نکته نقد واقعی مجلس است که این موضوع را جدی نگرفته و در عمل باعث از دست دادن جایگاه خود به عنوان «رئیس امور» شده است. واقعیت این است که امروز مجلس رئیس امور نیست و جاهای دیگر کشور قانون گذاری می کنند. در میان این شوراهای عالی که تعداد آنها افزایش چشمگیری داشته است، مجلس باید نقش این شوراها را اصلاح کند.
روحیه شجاعت و اقتدار باید در بین نمایندگان مجلس تقویت شود
یزدیان خاطرنشان کرد: حتی زمانی که شهید مدرس حضور داشت اکثریت مجلس مانند ایشان نبودند اما ایشان به عنوان نماینده ای شجاع مظهر اقتدار و شجاعت بودند. امروز هم کم و بیش در شورای اسلامی چنین افرادی وجود دارند. به نظر من این روحیه باید بیشتر تقویت شود.
وی بیان کرد: در سال های اخیر سیاست زدگی ایجاد شده و چنین رشادتی به درستی ارزیابی و قضاوت نمی شود وگرنه هنوز هم چنین افرادی را در مجلس داریم و حتی می توانیم بهتر از این ها داشته باشیم. یعنی افرادی که به طور بالقوه چنین توانایی هایی دارند، اما هنوز به فعلیت نرسیده اند. البته ممکن است از نظر معیارهایی مانند تقوا و علم به شهید مدرس نرسند اما اینطور نیست که چنین چهره هایی در مجلس وجود نداشته باشد.
انقلاب اسلامی نقطه تعیین کننده ای در اعاده حیثیت واقعی مجلس بود
با نگاهی به یک قرن پرفراز و نشیب قوه مقننه در ایران، روشن می شود که انقلاب اسلامی نقطه تعیین کننده ای در اعاده حیثیت واقعی مجلس بود. نقطه ای که من مردم پس از سالها تجربه در پارلمان های منظمآنها برای اولین بار توانستند نمایندگان خود را با اقتدار و نقش واقعی انتخاب کنند. اما این تکامل یک پایان نیست. بلکه آغاز راهی است که باید ادامه یابد. امروز آنچه از مجلس انتظار می رود نه تنها حضور در روند قانون گذاری است، بلکه ایفای نقش فعال، راهبردی و موثر در هدایت تصمیم گیری کشور است، نقشی که تحقق آن جز با مجلسی مقتدر، شفاف و مقتدر امکان پذیر نیست.
در چنین شرایطی تقویت جایگاه مجلس نه تنها یک دغدغه سیاسی، بلکه یک ضرورت ملی است. تجربه تاریخی ایران نشان داده است که هرگاه مجلس از محوریت تصمیم گیری فاصله گرفته، مردم تاوان آن را داده اند و هرگاه مجلس به معنای واقعی کلمه فعال و بیدار باشد، امکان اصلاح، عدالت و پاسخگویی فراهم شده است.
انتظار می رود امروز شورای اسلامی با پشتوانه رای ملت و ظرفیت قانونی به جایگاهی برسد که در خور شأن ملت ایران و انقلاب اسلامی باشد. جایی که افکار عمومی بر روند تصمیم گیری کشور سایه افکنده و مجلس می تواند نقش استراتژیک خود را به عنوان رکن دموکراسی در ایران بهتر ایفا کند.
منبع : به گزارش میهن تجارت
