آینده محسن صالحی خواه; سعید جلیلی سیاستمدار سرشناس کشورمان در سخنرانی خود به مناسبت روز دانشجو در دانشگاه تهران اظهاراتی را مطرح کرد که در غبار ناشی از موضوع خودروی ضدگلوله اش گم شد. جلیلی در پاسخ به یکی از دانشجویان گفت: پشت خیمه دشمن در حال شکست است، عده ای می گویند باید پارادایم را عوض کنیم، چرا تغییر کنیم، وحدت یک ملت چیست، اتحاد یک ملت این است و این اساس را باید بدانید که دیگر کسی نیاید و نگوید اگر خانه بدبخت و تاریک است، ببخشید، بیایید شما را با این همه سازش یک واحد بزرگ بسازید؟ با کسانی که گوساله سامری را پرستش می کنند، باز هم بعضی ها گوساله سامری می سازند.
موضوع پشت خیمه دشمن چیست؟ داستان به جنگ صفین، قرآن به پرتاب نیزه و ماجرای ورود مالک اشتر به خیمه معاویه اشاره دارد. جایی که مالک در سریال امام علی (ع) می گوید «من 10 قدم با خیمه فتنه هستم» و «سرنوشت صفین با 10 ضربه شمشیر رقم می خورد». آیا انصاف است که جنگ برده را ترک کنیم؟»
استفاده از تاریخ اسلام برای تحلیل و موضع گیری در مورد مسائل سیاسی، موضوعی رایج در این دیدگاه است که آقای جلیلی به عنوان سخنران برجسته شناخته می شود. یک روز یک نفر عمروعاص می شود و روز دیگر یک نفر ابوموسی اشعری می شود. در این مقاله کاری به تک تک نمونه ها نداریم، بلکه باید حواسمان را معطوف به موضوع قرار گرفتن در پشت چادر دشمن کنیم. اتفاقی که جلیلی معتقد است در ایران رخ داد و به تعبیر تاریخ «تزویر» مانع از تعیین تکلیف صفین شد. این دشمن کیست که همیشه پشت چادرش می ایستیم و جلو نمی رویم؟
این سیاستمدار محترم خردادماه 1392 در جمع حامیان خود در هرمزگان با تاکید بر اینکه تلاش می شود گفتمان انقلاب اسلامی را منحرف کنند، گفت: الان هم که پشت خیمه دشمن هستیم، عده ای با بی توجهی به موفقیت های پی در پی دشمن، تردید در توانمندی ها و قدرت انقلاب کرده اند، چرا که با بی اعتنایی به موفقیت های پی در پی دشمن، شبهه هایی از بیرون است. خودباوری و مردم را قبول نکن.»
وی در سخنرانی انتخاباتی خود در اصفهان نیز به این موضوع اشاره کرد. وی در 25 آذر 1398 در مراسم دانشگاه تهران درباره حوادث سال 1392 این تعبیر را به کار برد. بهمن 1400 در حسینیه جماران با عنوان پشت خیمه دشمن سخنرانی کرد. وی در آذر 1401 در رشت و طی سخنانی در جمع مردم این شهر و آذرماه امسال در بیرجند خاطرنشان کرد: «در طول تاریخ، هرگاه به پشت خیمه دشمن رسیده ایم، دشمن دست به نیرنگ زده است، پس باید منتظر ماند تا دید دشمن چه شمشیر را بر سر خواهد گذاشت تا ملت ایران را از حرکت خود منصرف کند». البته با توجه به تکیه جلیلی بر پدیده دشمن برای ارائه تحلیل و برنامه ریزی، باید از این تعبیر بیشتر استفاده می شد، اما همین نمونه ها در اینترنت قابل دسترسی بود.
نکته اینجاست که جلیلی همه این مسائل را فقط برای موضوع هسته ای، مذاکرات یا هر چیزی که به سیاست خارجی مربوط می شود، مطرح نکرده است. او اساساً معتقد است هر اتفاقی در کشور که منجر به تغییراتی شود یا از طرز فکر او دور باشد، مربوط به دشمن است. چه تلاش برای جمع آوری مصوبات شورای امنیت و چه واکنش جامعه به سیاست اجباری حجاب.
این سوال وجود دارد که گرفتار شدن ایران در پرونده امنیت هسته ای یعنی دستیابی به پشت چادر دشمن؟ چه چیزی در برنامه هسته ای ایران بود که قرار بود 10 ضرب شمشیر شود و تکلیف صفینی که در آن می جنگد مشخص شود؟ این کشور تا کی می تواند در آستانه هسته ای شدن بماند، در حالی که احتمال حرکت به سمت ساخت بمب و ترس از طرف مقابل آن را باز می دارد؟
آیا ایران که در سال 1404 توانایی حفاظت از دارایی های هسته ای خود را نداشت، در دهه های 80 و 90 نیز از آن برخوردار بود؟ علاوه بر این، امروز جامعه ایران در نقطهای ایستاده است که پایان مسیر دیپلماتیک و غیردیپلماتیک را به خود دیده و دیگر تفاوتی برای آن وجود ندارد. ای کاش یک بار آقای جلیلی می گفت که چرا در دولت سید ابراهیم رئیسی در جلسات رسمی بحث های تندی بین ایشان و علی باقری به عنوان مذاکره کننده ایران در دولت سیزدهم مطرح شد. چه شد که باقری به عنوان رئیس ستاد انتخاباتی خود در سال 1392 و مدیری که با او بزرگ شده بود، به یکباره در پست اجرایی و در مواجهه با واقعیت ها با او قهر کرد؟
شاید بتوان تشخیص داد که جلیلی به چه چیزی اشاره می کند (مثلاً برنامه هسته ای) که پشت چادر دشمن به آن رسیده ایم، اما امروز تشخیص این موارد بسیار دشوار است. وضعیت اقتصاد کشور و معیشت مردم تعریف نشده است و ایران نیز زمانی که اسرائیل حملات خود را متوقف کرد، اقدام مشابهی انجام داد. ضمناً مقامات نظامی و سیاسی کشور اغلب به این موضوع اشاره میکنند که دشمن از ایران التماس میکند که حملات خود را متوقف کند و این را نقطه قوت میدانند. آیا این تصور آقای جلیلی است که ایران به حملات خود ادامه می داد، اگر اسرائیل را خیمه دشمن بدانیم در ادامه این حملات نابود می شود؟
اگر منظورشان از رسیدن به پشت خیمه دشمن این است که نظم جهانی در حال تغییر است و ما مسیر درست را طی می کنیم، نگرانی این است که با وضعیت کشور، قبل از اینکه نظم جهانی با بحران مواجه شود، ایران با بحران مواجه شود. به طور خلاصه تجربه نشان می دهد که نظریات آقای جلیلی با واقعیت های نظام بین الملل و عرصه سیاسی ایران تفاوت های چشمگیری دارد. به ویژه اینکه ایران هرگز نتوانسته از تبعات کوتاه مدت اجرای این نظریه ها در حوزه سیاست خارجی بین سال های 1384 تا 1392 خلاص شود، به ویژه از سال 1386 که فرصت ظهور پیدا کرد.. در سیاست داخلی که منشأ خروجی این نگاه خاص به جهان است، مدیریت امروز جزیره ای به نام سداوسیما است.
* توضیحات عکس: پوستر طراحی شده برای انتخابات 1392 / منبع: سایت عصر اطلس
