به گزارش اطلاعات آنلاین، در پنجم اردیبهشت 1346، یک روز پس از افتتاح کارخانه خودروسازی ایران ناسیونال در اتوبان تهران – کرج، شاه و فرح به شمال شرق تهران رفتند تا یکی از عناوین اصلی صفحه اول روزنامه های عصر به یک خبر اقتصادی – زیرساختی اختصاص یابد. «سد فرحناز افتتاح شد».
این خبر در روزی منتشر شد که این روزنامه اخبار مختلفی را در صفحه اول خود منعکس کرد. در عرصه بین المللی همه نگاه ها معطوف خبر دستگیری مارتین بورمن معاون هیتلر در گواتمالا بود. در عرصه داخلی، برگزاری اولین کنگره حزب ایران نوین در تهران و سقوط هواپیمای اف. 5 نیروی هوایی ارتش در پایگاه شاهرخی همدان بیش از سایر اخبار مورد توجه قرار گرفت.
ساخت سد از چه سالی آغاز شد؟
در آن روز علاوه بر شاه و فرح، غلامرضا پهلوی، امیرعباس هویدا، نخست وزیر وقت، شریف امامی رئیس وقت مجلس سنا، ریاضی رئیس وقت شورای ملی در محل این پروژه برای افتتاح سد «فرحناز» که طی دو سال گذشته توسط رضا شاهنشاه محمدرضا ساخته شد، حضور داشتند.
در روز بهره برداری اعلام شد که دریاچه پشت سد که از فروردین 1346 در حال ذخیره سازی بود تا حدود نیمی از ظرفیت خود پر شد و مابقی به تدریج تکمیل می شود. از سوی دیگر، اعلام شد که اگرچه آب این سد طی سال 1346 «استفاده قابل توجهی» برای مصارف شرب نخواهد داشت، اما برق تولیدی در آن از اواخر پاییز وارد شبکه می شود.
این پروژه زیربنایی در شرایطی به بهره برداری رسید که عملیات مطالعاتی از تیرماه 1339 آغاز شد، اما در اردیبهشت 1343، بتن ریزی سد اصلی در حضور شاه آغاز شد و طی 3 سال بیش از 770000 مترمکعب بتن در سد اصلی ریخته شد.
آمارهای جالب از ساخت سد لتیان
بنا به گزارش ارائه شده در روز افتتاحیه، سد فرحناز دارای 24 پایه و ارتفاع آن از سطح دریا یک هزار و 612 متر بوده است. حداکثر ارتفاع سد از پی حدود 107 متر در نظر گرفته شد. حداکثر ارتفاع سد از بستر رودخانه 80 متر، حداکثر ضخامت پی 107 متر و ظرفیت دریاچه سد 95 میلیون متر مکعب بوده است.
از سوی دیگر پیش بینی های لازم برای تولید برق در سد «فرحناز» نیز انجام شد و گفته شد میزان برقی که از زیرساخت های برق این سد به تهران منتقل می شود سالانه حدود 51 میلیون کیلووات ساعت خواهد بود. رقمی که قرار بود پس از افتتاح سد لار به 72 میلیون کیلووات ساعت در سال افزایش یابد.
نکته مهم دیگر در افتتاح سد لتیان طراحی خطوط انتقال آب به تهران بود. برای انتقال 180 میلیون مترمکعب آب به تهران از دو سد فرحناز و لار، تونلی به طول 9 هزار و 576 متر و ظرفیت انتقال 9 متر مکعب بر ثانیه احداث شد.
بخش جالب دیگر آمار درباره ساخت سد «فرحناز» مربوط به مصرف مصالح ساختمانی مورد نیاز بود. گفته شد در این طرح 7 هزار و 184 تن فولاد و 266 هزار تن سیمان مصرف شده است. سیمانی که از سه کارخانه «لوشان»، «ری» و «تهران» خریداری شد.
ماجرای تغییر نام ۱۱ سد ایرانی
پس از پیروزی انقلاب نام سد «فرحناز» به «لتیان» تغییر یافت. در 15 مرداد 1358 هیئت دولت موقت بنا به پیشنهاد وزارت نیرو که مسئولیت آن بر عهده عباس تاج کاشانی بود، مصوبه ای به امضای مهدی بازرگان تصویب کرد که بر اساس آن اسامی جدید برای 11 سد کشور انتخاب شد.
بر اساس این فرمان، نامهای جدید سدهای ایران عبارت بودند از: سد محمدرضا پهلوی: سد «دز»، سد فرح: سد «سفیرود»، سد شهناز پهلوی: سد «اکباتان»، سد شاه اسماعیل: سد «گلپایگان»، «سد فرحناز پهلوی»: سد «مَعْبَدَم»، «مَعْبَرَهُمْ» دام: سد: سد «زریرود»، سد داریوش کبیر: سد «درودزن»، سد رضاشاه کبیر: «کارون» و سد نادرشاه: سد «مارون».
