گاردین نوشت، در سال 2011، گروهی از پسران نوجوان روی دیواری در حیاط مدرسه خود با اسپری «نوبت شما دکتر» نقاشی کردند. این گرافیتی حاوی تهدیدی علیه بشار اسد، رئیس جمهور سوریه، چشم پزشک تحصیلکرده لندن بود که قرار بود نفر بعدی در صف دیکتاتورهای عرب باشد که با موج بهار عربی سرنگون می شد.
به گزارش سرویس بین الملل «میهن تجارت»، این مقاله ادامه می دهد: 14 سال طول کشید. سال هایی که طی آن حدود 620 هزار نفر کشته و نزدیک به 14 میلیون نفر آواره شدند. اما بالاخره نوبت به دکتر رسید و اسد سرنگون شد و نیمه شب به مسکو گریخت.
اما گزارش شده است که اسد پس از رها کردن دیکتاتوری خود به تبعید زرندود در مسکو، به آموزش پزشکی خود بازگشته است. به گفته یک منبع آگاه، رهبر آخرین رژیم بعثی در خاورمیانه اکنون در کلاس درس نشسته و دوره های چشم پزشکی را می گذراند.
به گفته یکی از دوستان خانواده اسد که همچنان با آنها در ارتباط است: “او در حال تحصیل روسی است و دوباره به چشم پزشکی می پردازد. این علاقه شخصی اوست؛ معلوم است که او به پول نیاز ندارد. حتی قبل از شروع جنگ سوریه، او مرتباً در دمشق چشم پزشکی می کرد.”
این دوست خانوادگی اضافه می کند که نخبگان ثروتمند مسکو می توانند مشتریان بالقوه باشند.
یک سال پس از سقوط رژیم سوریه، خانواده اسد در مسکو و امارات متحده عربی زندگی منزوی، آرام و مجللی دارند. گفتگو با یکی از دوستان خانوادگی، منابعی در روسیه و سوریه، و همچنین داده های طبقه بندی نشده، نگاهی نادر به زندگی خانواده ای را ارائه می دهد که زمانی با مشت آهنین بر سوریه حکومت می کردند.
به گفته دو منبع آگاه، خانواده اسد احتمالاً در روبلیوکا، محله ای بسته و اشرافی از نخبگان مسکو زندگی می کنند. گفته می شود افرادی مانند ویکتور یانوکوویچ، رئیس جمهور سابق اوکراین که در سال 2014 از کیف گریخت، نیز در آنجا زندگی می کنند.
خانواده اسد مشکل مالی ندارند. پس از آنکه تحریمهای غرب در سال 2011 به دنبال سرکوب خونین معترضان، ارتباط آنها را با بخش بزرگی از سیستم مالی جهان قطع کرد، این خانواده بیشتر ثروت خود را به مسکو منتقل کردند. جایی که دست نهادهای نظارتی غرب به آن نمی رسید.
علیرغم اقامتگاه مجلل، خانواده از محافل نخبه سوری و روسی که زمانی به آنها سر می زدند، جدا شده اند. فرار بشار در آخرین لحظه از سوریه باعث شد تا بستگانش احساس رها شدن کنند و ماموران روسیه نیز مانع از تماس وی با مقامات ارشد رژیم سابق شدند.
یکی از دوستان خانوادگی می گوید: «آنها زندگی بسیار آرامی دارند. او تقریبا هیچ ارتباطی با دنیای بیرون ندارد. او فقط با چند تن از کسانی که در کاخ او بودند در تماس است. مانند منصور اعظم (وزیر سابق امور ریاست جمهوری) و یاسار ابراهیم (مهمترین رکن اقتصادی اسد)».
یک منبع نزدیک به کرملین همچنین می گوید که اسد عملا برای پوتین و نخبگان سیاسی روسیه بی اهمیت شده است: “پوتین برای رهبرانی که قدرت را از دست می دهند صبر نمی کند و اسد دیگر یک شخصیت با نفوذ یا یک مهمانی شام جذاب نیست.”
اسد با پسرانش در صبح روز 8 دسامبر 2024 از دمشق گریخت. زمانی که شورشیان از شمال و جنوب به پایتخت نزدیک می شدند. آنها با اسکورت نظامی روسیه به پایگاه هوایی حمیمیم منتقل شدند و از آنجا کشور را ترک کردند.
اسد خانواده بزرگ و متحدان نزدیک خود را از فروپاشی قریب الوقوع مطلع نکرد و آنها را تنها گذاشت.
یکی از دوستان ماهر اسد، برادر بشار و یکی از مقامات ارشد نظامی، می گوید: ماهر چندین روز متوالی با بشار تماس گرفت، اما او جوابی نداد، تا آخرین لحظه در قصر ماند؛ وقتی شورشیان رسیدند، زغال های قلیانش هنوز داغ بود، این ماهر بود که به بقیه کمک کرد تا فرار کنند، بشار فقط به فکر خودش بود.
وکیل رفعت اسد، عموی بشار، نقل می کند که موکلانش پس از فرار بشار وحشتزده و بی اطلاعی از چگونگی خروج از سوریه، با او تماس گرفتند.
الی حاتم می گوید: وقتی به حمیمیم رسیدند به سربازان روسی گفتند ما اسد هستیم اما انگلیسی و عربی نمی دانستند هشت نفر مجبور شدند جلوی پایگاه در ماشین هایشان بخوابند.
تنها پس از مداخله یک مقام ارشد روسی بود که خانواده توانستند به عمان بروند.
در ماه های اول پس از فرار، متحدان سابق رژیم دغدغه اصلی بشار نبودند. این خانواده برای حمایت از اسماء الاسد، بانوی اول سابق سوریه که سال هاست با سرطان خون دست و پنجه نرم می کند و در وضعیت وخیمی به سر می برد، در مسکو گرد هم آمدند. او قبل از سقوط رژیم در مسکو تحت معالجه بود.
به گفته یک منبع آگاه، اسما اسد پس از گذراندن دوره های آزمایشی تحت نظارت سرویس های امنیتی روسیه بهبود یافته است.
با تثبیت وضعیت سلامتی اسما، دیکتاتور سابق مشتاق است داستان خود را تعریف کند. او مصاحبه هایی با راشا تودی (RT) و یک پادکست راستگرای محبوب آمریکایی برنامه ریزی کرده است، اما منتظر تایید مقامات روسی برای حضور در رسانه ها است.
به نظر می رسد روسیه جلوی هرگونه حضور اسد در انظار عمومی را گرفته است. در یک مصاحبه نادر در ماه نوامبر، البروس کوتراشف، سفیر روسیه در عراق، گفت: “اسد ممکن است در اینجا زندگی کند، اما او اجازه فعالیت سیاسی را ندارد… او حق هیچ گونه فعالیت رسانه ای یا سیاسی را ندارد. آیا از او چیزی شنیده اید؟” “نه، زیرا مجاز نیست – اما سالم است.”
در مقابل، فرزندان اسد با اختلال نسبتاً کمتری به زندگی جدید خود به عنوان بخشی از نخبگان مسکو تطبیق داده اند.
یکی از دوستان خانوادگی که چند ماه پیش تعدادی از بچه ها را دیده بود، گفت: آنها کمی گیج هستند، آنها هنوز در شوک هستند و به زندگی بدون خانواده اول عادت می کنند.
تنها باری که خانواده اسد – بدون بشار – از زمان سقوط رژیم در ملاء عام دیده شدند، در مراسم فارغ التحصیلی دخترش زین الاسد در 30 ژوئن بود. او مدرک خود را در رشته روابط بین الملل از دانشگاه نخبگان MGIMO در مسکو دریافت کرد.
عکسی در وب سایت رسمی MGIMO زین، 22 ساله را به همراه دیگر فارغ التحصیلان نشان می دهد. در فیلمی مبهم از همین مراسم، اعضای خانواده اسد از جمله اسما و دو پسرش حافظ (24 ساله) و کریم (21 ساله) در میان حاضران دیده می شوند.
دو نفر از همکلاسیهای زین حضور اعضای خانواده را تأیید کردند، اما گفتند که تعدادشان کم است: «خانواده زیاد نماندند و مانند بقیه اعضای خانواده با زین روی صحنه عکس نگرفتند».
حافظ اسد زمانی که برای جانشینی پدرش آماده شده بود، پس از انتشار ویدئویی در ماه فوریه که در آن روایت خود را از فرار خانواده از دمشق ارائه کرد و مدعی شد که مسکو دستور خروج از سوریه را به او داده بود، تا حد زیادی از انظار عمومی عقب نشینی کرد.
سوری ها به زودی محل ضبط ویدئو را شناسایی کردند. حافظ در خیابان های مسکو قدم می زد.
بر اساس اطلاعات فاش شده، او اکثر حسابهای رسانههای اجتماعی خود را بسته و حسابهای خود را با نام مستعار برگرفته از یک سریال کودکان آمریکایی درباره یک کارآگاه نوجوان نارساخوان ثبت کرده است. به گفته یک منبع نزدیک به خانواده، کودکان و مادرشان بیشتر وقت خود را صرف خرید و پر کردن خانه جدید خود با کالاهای لوکس می کنند.
اطلاعات لو رفته روسیه نشان می دهد که زین اسد مرتباً از برندهای لوکس خرید می کند، مشترک یک سالن پدیکور پیشرفته است و عضو یک باشگاه ورزشی نخبه در مسکو است.
فرزندان اسد نیز اغلب به امارات متحده عربی سفر می کنند و اسما حداقل در یکی از این سفرها آنها را همراهی می کرد. سوابق پروازهای فاش شده توسط گاردین از سال 2017 تا 2023 نشان می دهد که امارات متحده عربی حتی در دوران قدرت یک مقصد خانوادگی محبوب بوده است. کریم و حافظ بارها بین ابوظبی، مسکو و سوریه سفر کرده اند. از جمله در نوامبر 2022 و سپتامبر 2023.
در ابتدا، خانواده امیدوار بودند که از مسکو به امارات نقل مکان کنند. مکانی آشناتر برای آنها. آنها روسی نمی دانستند و به سختی جایگاه خود را در محافل اجتماعی روسیه پیدا کردند. اما اکنون آنها متوجه شده اند که انتقال دائمی در حال حاضر امکان پذیر نیست، زیرا حتی امارات – که میزبان بسیاری از نخبگان خاکستری جهان است – از میزبانی اسد ناراحت است.
با پیشروی شورشیان در سوریه، تصاویری از املاک اسد منتشر شده است: عکس های بشار جوان با لباس زیر یا در حال شنا – تصاویری که با چهره اقتدارگرایی که سال ها به مردم از گوشه و کنار سوریه خیره شده، فاصله زیادی دارد.
این تصاویر اولین اجمالی از چهره پولادین دیکتاتوری بود که حکومتش تا یک سال پیش غیرقابل نفوذ به نظر می رسید. با این حال، سوری ها هنوز اطلاعات کمی در مورد مردی دارند که 14 سال کشتار را رهبری کرد که صدها هزار کشته بر جای گذاشت.
کمال علم، محقق سابق شورای آتلانتیک می گوید: سقوط رژیم برای ظهور این تصاویر ضروری بود، خانواده بسیار خصوصی هستند و هرگز دوست نداشته اند در معرض دید عموم باشند و به نظر می رسد در آینده نیز چنین خواهد شد.
شان واکر در این گزارش مشارکت داشت.
