آنچه در سفر عراقچی به بلاروس گذشت

به گزارش خبرگزاری به گزارش میهن تجارت، در تحولات پیچیده نظام بین الملل، دیپلماسی فعال و گسترش پیوندهای راهبردی یکی از ابزارهای کلیدی کشورها برای تضمین منافع ملی و افزایش نقش آفرینی منطقه ای و جهانی تلقی می شود و در این راستا سفر اخیر سید عباس عراقچی وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران به بلاروس باید در چارچوب این ضرورت تحلیل شود. اقدامی که نشان دهنده عزم جدی دو طرف برای فراتر رفتن از روابط معمول و ایجاد همکاری عمیق تر و ساختارمندتر است. این سفر در شرایطی انجام می شود که ایران با تکیه بر استراتژی «چندجانبه گرایی» به دنبال ایجاد ائتلاف ها و مشارکت هایی است که بتواند فضای مانور و قدرت چانه زنی خود را در برابر فشارهای خارجی و رویکردهای یکجانبه افزایش دهد.

امضای سه سند کلید خورد. ایجاد ریل های قانونی برای روابط پایدار

نکته مهم در این نشست، تاکید مشترک بر تدوین چارچوب های قانونی و نهادینه سازی روابط از طریق امضای اسناد کلیدی است. امضای سه سند مهم در زمینه مقابله با اقدامات قهری یکجانبه، تقویت حقوق بین‌الملل و برنامه همکاری مشترک وزارتخانه‌های خارجه، گواه این ادعاست که دو کشور خواستار برقراری روابط پایدار و قابل پیش‌بینی فراتر از دیدارهای گاه و بیگاه هستند. این اسناد چارچوب حقوقی و دیپلماتیک مشخصی را برای آینده ترسیم می کند و بستر مناسبی را برای توسعه هماهنگ روابط در زمینه های مختلف فراهم می کند.

به گفته کارشناسان، این سفر نه تنها یک رویداد دیپلماتیک، بلکه یک فرصت طلبی هوشمندانه اقتصادی و ژئوپلیتیکی است. بلاروس به عنوان کشوری با اقتصاد صنعتی و عضویت در نهادهایی مانند اتحادیه اقتصادی اوراسیا و گروه ترمز و ایران به عنوان کشوری با موقعیت ترانزیتی استراتژیک و دسترسی به آبهای گرم ظرفیت مکمل قابل توجهی برای یکدیگر دارند. اگر این روابط به درستی مدیریت شود، می تواند تبادلات اقتصادی دوجانبه را تقویت کند، موقعیت ترانزیتی ایران را در کریدور بین المللی شمال-جنوب تقویت کند و اهرمی در برابر رقابت ژئوپلیتیکی قدرت های بزرگ در غرب آسیا ایجاد کند.

تلاش برای توسعه همکاری های اقتصادی؛ اولویت بلاروس

بر این اساس علی سپرده ها کارشناس روابط بین الملل، مدرس دانشگاه و متخصص در حوزه روسیه که در این سفر نیز حضور دارد. وی در گفت و گو با خبرنگار به گزارش میهن تجارت گفت: سفر وزیر امور خارجه ایران به بلاروس نشان دهنده رویکرد دوجانبه تهران و مینسک در راستای تعمیق روابط دو کشور است.

وی افزود: نکته ویژه این است که ایران و بلاروس در تلاش هستند تا راهبردهای مشترک خود را به همکاری های راهبردی گسترش دهند که این امر مستلزم آن است که هر دو طرف دیدگاه های خود را به نحو مناسب به یکدیگر منتقل کنند.

کارشناس روابط بین الملل و کارشناس روسیه با تاکید بر اینکه وجود سازوکار حقوقی در روند نگرش و رفتار کشورها ضروری است، یادآور شد: همانطور که گفته شد این سازوکار قانونی در دستور کار این سفر قرار گرفت و سه سند مهم در این زمینه امضا شد.

سپرده ها وی با یادآوری اینکه این اسناد از نظر سازوکار و عملکرد حائز اهمیت است، تصریح کرد: عناوین این اسناد «اعلامیه مشترک اصول راهبردی مقابله با اقدامات قهرآمیز یکجانبه و راه‌های کاهش پیامدهای منفی آن»، «اعلامیه مشترک تقویت نقش روابط خارجی» برنامه وزارت امور خارجه ایران و «برنامه روابط بین‌الملل وزارت امور خارجه در بازرگانی مجدد» است. بلاروس در بازه زمانی 2026 تا 2030» که از نظر مکانیزم در دستور کار این سفر قرار داشتند.

این مدرس دانشگاه گفت: وزیر امور خارجه نیز با اسکندر لوکاشنکورئیس جمهور بلاروس دیداری داشت که با استقبال گسترده رسانه های این کشور مواجه شد. از نظر اعتبار و اعتبار، این سفر و دیدار نشان می دهد که تهران و ماسونی آنها تلاش می کنند روابط خود را در بالاترین سطح گسترش دهند، اما اگر به مواضع رئیس جمهور بلاروس دقت کنید، می بینید که طرف بلاروسی به دنبال توسعه همکاری های اقتصادی است.

تقویت کریدور شمال – جنوب؛ اهرم در برابر رقابت منطقه ای

کارشناس روابط بین الملل، مدرس دانشگاه و متخصص در حوزه روسیه ادامه داد: این موضوع فرصتی ویژه برای تهران تلقی می شود; زیرا ایران از یک سو می تواند در زمینه هایی که نیازهای مشترک وجود دارد با بلاروس مبادلات اقتصادی داشته باشد و از سوی دیگر این همکاری عمیق تر و استراتژیک تر شود. نکته مهم دیگر عضویت بلاروس است ترمز و همچنین در اتحادیه اقتصادی اوراسیا. ایران نیز در برخی از این ساختارهای اقتصادی حضور فعال دارد. این اشتراک عضویت می تواند ظرفیت بیشتری برای افزایش مبادلات اقتصادی بین دو کشور ایجاد کند.

سپرده ها وی گفت: در مرحله بعد ایران به عنوان محور اصلی کریدور است شمال-جنوب این کشور ظرفیت تسهیل ترانزیت کالاهای بلاروسی (و به ویژه روسی) به آب های گرم به ویژه خلیج فارس را دارد. این موضوع در شرایطی که شاهد رقابت های کریدوری در غرب آسیا و تلاش قدرت های مداخله گر برای دستکاری ژئوپلیتیک منطقه هستیم، فرصتی ویژه برای ایران تلقی می شود.

وی تاکید کرد: تا جایی که ایران می تواند در قالب کریدورها شمال-جنوب و شرق – غرب ایفای نقش، امکان تامین منافع ملی آن به شکل جدی تری فراهم می شود. همه موارد ذکر شده نشان می دهد که ایران با استراتژی چندجانبه گرایی در تلاش است در مقابل یکجانبه گرایی آمریکا بایستد.

کارشناس روابط بین الملل، مدرس دانشگاه و کارشناس حوزه روسیه تصریح کرد: هرچه ایران در قالب چندجانبه گرایی با بازیگران مختلف جهانی در ساختارهای اقتصادی و امنیتی همکاری بیشتری داشته باشد، در مناقشات دیپلماتیک و اقتصادی دست برتر خواهد داشت و از تأثیرگذاری بر رفتار ایران جلوگیری می کند. خصمانه یا پرخاشگری طرف مقابل کاهش می یابد.

سپرده ها وی در پاسخ به سوالی مبنی بر مقایسه روابط ایران و بلاروس قبل و بعد از این سفر گفت: همانطور که از صحبت های وزیر امور خارجه و رئیس جمهور بلاروس برمی آید، پس از سفر لوکاشنکو به تهران سال گذشته و سفر آقای مدشکیان به بلاروس، اکنون با امضای اسناد راهبردی، ریل ویژه ای برای توسعه روابط گذاشته شده است.

وی گفت: در سال آینده طرفین تلاش خواهند کرد تا همکاری های اقتصادی مشترک خود را منسجمتر از گذشته پیش ببرند. می توان پیش بینی کرد که با برگزاری هجدهمین نشست کمیسیون مشترک اقتصادی ایران و بلاروس، هم افزایی بهتری در حوزه های اقتصادی و دیپلماتیک محقق شود.

کارشناس روابط بین الملل، مدرس دانشگاه و کارشناس حوزه روسیه خاطرنشان کرد: در پایان درباره برنامه های انجام شده در این سفر می توان به دیدار با خانواده قربانیان جنگ میهنی بلاروس در میدان استقلال، دیدار دوجانبه با وزیر امور خارجه بلاروس، دیدار با دبیر شورای امنیت ملی این کشور، دیدار با اصحاب رسانه و فعالان سیاسی بلاروس و همچنین دیدار با اصحاب رسانه و فعالان سیاسی بلاروس اشاره کرد.

به گزارش به گزارش میهن تجارت، در مجموع می توان سفر وزیر امور خارجه ایران به بلاروس را گامی بلند در راستای تحکیم و نهادینه شدن روابط همه جانبه تهران و مینسک دانست.

این سفر با دستاوردهای ملموسی چون امضای اسناد راهبردی، نشست در بالاترین سطح و برنامه ریزی برای توسعه همکاری های اقتصادی نشان می دهد که دو کشور مرحله گفت و گوی عمومی را پشت سر گذاشته و وارد فاز عملیاتی و اجرایی شده اند.

تمرکز بلاروس بر توسعه روابط اقتصادی و عضویت دو کشور در نهادهای چندجانبه فرصت مغتنمی برای ایران است تا علاوه بر تامین منافع دوجانبه در چارچوب استراتژی چندجانبه‌گرایی، امنیت و اقتدار ملی خود را در برابر فشارهای خارجی با تنوع بخشیدن به شرکای بین‌المللی خود افزایش دهد. موفقیت این همکاری منوط به پیگیری مستمر، اجرای دقیق اسناد امضا شده و استفاده عملی از ظرفیت های تکمیلی در زمینه هایی مانند ترانزیت و همکاری در سازمان های بین المللی خواهد بود.