در هفته های اخیر، بسیاری از یوتیوبرهای فارسی زبان از کاهش ناگهانی و قابل توجه درآمد خود خبر داده اند. کاهشی که به گفته برخی از آنها به 70 و در برخی موارد حتی 80 درصد رسیده است و دیگر نمی توان آن را یک نوسان موقت تلقی کرد. این اتفاق نشانه بارز تغییر جدی در سیاست های درآمدزایی یوتیوب است و آینده تولید محتوای فارسی در این پلتفرم نامشخص است.
به گفته کاربران برجسته یوتیوب، این کاهش درآمد همزمان با آپدیت جدید الگوریتم یوتیوب رخ داده است. به روز رسانی که بر شناسایی دقیق تر موقعیت جغرافیایی کاربران و نحوه اتصال آنها تمرکز دارد. یوتیوب در این نسخه جدید توانسته کاربران ایرانی و استفاده از VPN را با دقت بیشتری شناسایی کند و همین امر ارزش تبلیغاتی قسمت زیادی از بازدیدها را کاهش داده است.
در منطق اقتصادی یوتیوب نه تولید کننده محتوا است و نه تعداد بازدید، بلکه نظر تبلیغ کننده مهم است. تبلیغکنندگان بینالمللی تمایلی به پرداخت حق بیمه برای بازدیدهایی که از کشورهای تحریمشده یا IPهای مخاطرهآمیز میآیند، ندارند. به همین دلیل، بازدیدهایی که قبلاً سودآور در نظر گرفته می شدند اکنون یا با حداقل نرخ محاسبه می شوند یا عملاً تأثیری بر درآمد ندارند.
این تغییر همه یوتیوبرهای فارسی زبان را تحت فشار قرار داده است. بیشتر مخاطبان آنها در داخل ایران هستند و باید از فیلترشکن استفاده کنند. کانال هایی که مدل درآمدشان تقریباً به طور کامل به تبلیغات یوتیوب بستگی داشت، اکنون با واقعیت جدیدی روبرو شده اند و آن این است که بازدیدهای بالا دیگر تضمین کننده درآمد نیستند.
برخی یوتیوبرها می گویند که درآمد ماهیانه آنها به یک پنجم یا حتی یک دهم درآمد قبلی رسیده است و ادامه فعالیت با کیفیت قبلی از نظر اقتصادی بسیار دشوار شده است. این وضعیت به ویژه برای کانال های سرگرمی، بازی و vlog که اسپانسر خارجی یا درآمد جانبی ندارند به چالشی جدی تبدیل شده است.
برعکس، برخی تلاش کرده اند مسیر خود را تغییر دهند. از تولید محتوا به زبان انگلیسی و هدف قرار دادن مخاطبان خارج از ایران تا افزایش تبلیغات مستقیم، همکاری مستقیم یا فعالیت همزمان در سایر پلتفرم ها. با این حال، این راه حل ها برای همه در دسترس نیست و نیاز به زمان، تجربه و تغییر اساسی در استراتژی تولید محتوا دارد.
آنچه امروز در یوتیوب فارسی می گذرد نه یک تصمیم سیاسی است و نه اتفاقی، بلکه نتیجه منطق سرد اقتصاد پلتفرم است. جایی که ارزش هر بازدید بر اساس سودآوری آن سنجیده می شود. اگر این روند ادامه پیدا کند، اکوسیستم محتوای فارسی در یوتیوب باید دستخوش یک بازنگری جدی شود. تغییری که می تواند برخی را حرفه ای تر کند و از سوی دیگر مانع از ادامه کار بسیاری دیگر شود.
منبع: هموطن
