محسن موسوی خوانساری در اعتماد نوشت: پس از وقوع دو سامانه شدید بارانی که جنوب غرب، جنوب و مرکز کشور را -هفته گذشته- تحت تاثیر قرار داد و بارندگی های بسیار شدیدی را به ویژه در استان های جنوبی کشور ایجاد کرد؛ مدیرکل دفتر اطلاعات و اطلاعات آب وزارت نیرو اعلام کرد: در مدت بهره برداری از سامانه های بارشی از 24 تا 26 آذرماه میانگین بارندگی کشور حدود 40 میلی متر بهبود یافته و کاهش 85 درصدی نسبت به دوره بلندمدت به حدود 20 درصد کاهش یافته است.
لازم به ذکر است در سامانه بارشی اخیر که از 3 آذرماه فعال بوده و تا 7 آذر ادامه داشته است؛ سامانه نسبتاً قوی از جنوب و جنوب غرب کشور وارد شد و حدود 24 استان را تحت تأثیر قرار داد. شرایطی که پیش از وقوع این سامانه بارشی، میانگین بارندگی کشور تنها 7 میلی متر بود، افزایش چشمگیری داشت.
این برآوردها همگی حاکی از آن است که وزارت محترم نیرو بارندگی های رخ داده در یک منطقه از کشور را به طور متوسط به کل کشور سرایت کرده و محاسبه می کند که به طور متوسط چند میلی متر در کشور نسبت به مساحت 1648 هزار کیلومتر مربع از ایران باریده است. این محاسبات اساساً مشکلات زیادی دارد، زیرا کشور ایران از شمال به جنوب و از شرق به غرب شرایط متفاوتی دارد و به همین دلیل ایران به 6 حوضه اصلی تقسیم می شود که هر کدام با دیگری کاملاً متفاوت است.
این حوضه ها: حوزه خلیج فارس و دریای عمان، حوضه آبریز دریاچه ارومیه، حوضه آبخیز دریای خزر، حوضه آبریز فلات مرکزی، حوضه آبخیز قره قوم و حوضه آبخیز مرز شرقی.
با این تفاسیر مثلاً بارش هایی که در حوضه دریای خزر و سه استان شمالی رخ می دهد با بارش هایی که در حوضه فلات مرکزی و مناطق کویری رخ می دهد کاملاً متفاوت است. شرایط کم بارش حوضه آبریز شرق مشابه شرایط اقلیمی غرب زاگرس و خوزستان نیست، به عنوان مثال شاید تعمیم بارندگی خزر که گاهی به 1000 میلی متر در سال می رسد به منطقه کویری ایران با بارندگی حدود 50 میلی متر تعمیم داده شود.
در بارندگی های اخیر هم همین اتفاق افتاد. بارشهای بسیار نادر و استثنایی عمدتاً در نواحی ساحلی ایران، جزایر کیش، خارک و قشم، جنوب استان فارس، استانهای بوشهر و هرمزگان تا نواحی ساحلی جاسک، سیریک و بلوچستان جنوبی رخ داد.
این باران ها به ناچار از دسترس خارج شد و وارد خلیج فارس و دریای عمان شد. قاعدتا بررسی این میزان بارندگی که تنها هفته گذشته در محدوده 270 میلی متری در نواحی ساحلی جنوبی عمدتاً در حوضه آبریز خلیج فارس و دریای عمان و کمتر در حوضه آبریز فلات مرکزی رخ داده است، باید به طور جداگانه در حوضه آبریز خلیج فارس و فلات مرکزی انجام شود. تعمیم آن در کل ایران می تواند آدرس اشتباهی را در ذهن مخاطب ایجاد کند.
به عنوان مثال میانگین بارندگی سالانه ایران در سال آبی 1404-1405 به میانگین بارندگی سالانه کشور در هفته گذشته نزدیک شده است. بنابراین شرایط آبی کشور شرایط مساعدی است که می توان به آن رسید که اینطور نیست. پر واضح است که بیشتر این بارندگی ها در سواحل و جزایر جنوبی رخ داده و عمدتاً رواناب و سیل ناشی از این بارندگی ها به خلیج فارس سرازیر شده و تأثیر آن بر منابع آبی فلات مرکزی محسوس نبوده است.
پیشنهاد اصلی به وزارت محترم نیرو این است که با توجه به تفاوتهای متعدد در 6 حوضه آبریز ایران از نظر شرایط اقلیمی، موقعیت، وسعت و جمعیت، میانگین بارندگی هر حوضه به طور جداگانه اعلام شود تا مخاطبان ابتدا با شرایط حاکم بر هر حوضه از نظر وضعیت آبهای آبریز، در درجه دوم از نظر میزان بارش و میزان بارندگیهای مشابه، با شرایط حاکم بر هر حوضه آشنا شوند. هر حوضه آبریز نیز می تواند به طور جداگانه مشخص شود.
سال هاست که می بینیم میانگین بارندگی کشور حدود 230 و اخیراً 227 و شاید کمتر است. در حالی که حوضه آبریز فلات مرکزی که حدود 70 درصد جمعیت کشور و وسعت کشور را شامل می شود، تنها 15 درصد منابع آب تجدیدپذیر را در اختیار دارد و میانگین بارندگی سالانه آن کمتر از 150 میلی متر است.
اعلام میانگین بارندگی در کشور که همواره از سوی وزارت نیرو اعلام می شود؛ نمی تواند نشان دهنده وضعیت بسیار شکننده منابع آبی حوضه آبریز فلات مرکزی باشد، بنابراین پیشنهاد می شود اعلام بارندگی رخ داده در هر یک از 6 حوضه به طور جداگانه توسط وزارت نیرو اعلام شود تا حداقل مخاطبین ساکن در هر حوضه بتوانند به وضوح از وضعیت منابع آبی در محل خود مطلع شوند.
