میهن تجارت- در حالی که شاخص کل در ماههای اخیر رشد سریعتری نسبت به شاخص متعادل داشت و از انتهای شهریور ماه با تکیه بر سهام شاخصساز پیشرو، روز دوشنبه با مواجهه با محدودیت روانی 4 میلیون واحدی متوقف شد. این توقف موقت فرصتی را فراهم کرد تا شاخص همگن بخشی از شکاف ایجاد شده در هفته های گذشته را با افزایش تحرک تقاضا جبران کند و بار دیگر نقش خود را در جهت دهی به نبض عمومی بازار به رخ بکشد.
در بورس روز دوشنبه چه گذشت؟
شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران در پایان معاملات روز گذشته، با وجود اینکه در یک مرحله از معاملات از سطح 3.940 هزار واحد عبور کرد، تحت فشار عرضه به افت ادامه داد. نماگر اصلی بازار در نهایت با نوسان 0.28 درصدی در محدوده 3 میلیون و 909 هزار واحد متوقف شد. توقف، که بیش از نشانه ای از ضعف تقاضا بود، بیانگر احتیاط معامله گران در آستانه یک مرز روانی مهم بود. در سوی دیگر بازار، شاخص کل هم وزن با رشد چشمگیر 0.82 درصدی تا سطح 1.89 هزار واحد پیش رفت. حرکتی که حاکی از معطوف شدن تدریجی توجه بازار به سمت سهام های کوچک و متوسط است.
مقایسه عملکرد دو شاخص عمده بازار تصویر واضح تری از این چرخش ارائه می دهد. شاخص کل نسبت به انتهای شهریور بیش از 63 درصد رشد داشته است، در حالی که شاخص متوازن تنها حدود 18 درصد بالاتر از کف خود است. این شکاف قابل توجه در بازدهی، زمینه را برای فعال شدن مجدد تقاضا در نمادهای باقیمانده فراهم کرده است. تقاضایی که در معاملات اخیر به ویژه در معاملات دیروز اولین نشانه های جدی خود را در تابلوی معاملات نشان داد.
در شرایطی که شاخص کل نتوانست بالاتر از سطح 3 میلیون و 941 هزار واحد تثبیت شود و ترجیح داد در آستانه کانال 4 میلیون واحدی نفسی بکشد، شاخص همگن با شیب بیشتری به صعود خود ادامه داد. حذف حجم مبنا و بهبود نسبی نقدینگی در نمادهای کوچک عاملی است که می تواند این روند را تقویت کند. به خصوص در بازاری که بخشی از جریان نقدینگی از نمادهای بزرگ دلاری فاصله گرفته و به سمت صنایع کمتر دیده شده اما مستعد حرکت کرده است.
با این حال، ترکیب معاملات نشان می دهد که وزن فروشندگان آنقدر سنگین نیست که بتوان از تغییر فاز بازار صحبت کرد. زیرا سرانه خرید واقعی همچنان بالاتر از سرانه فروش است و بیش از 200 نماد معاملاتی در صف خرید ایستاده اند. این تصویر آماری به جای مازاد عرضه، نشانه احتیاط و وحشت بازار در آستانه یک سطح حساس تلقی می شود.
در همین راستا ارزش معاملات خرد نیز به عنوان دماسنج پویایی بازار سیگنال مثبتی ارسال کرد و با عبور از مرز 18 هزار میلیارد تومانی، از ادامه گردش نقدینگی در بورس تهران خبر داد. همچنین ورود 400 میلیارد تومان پول واقعی به بازار ثبت شد. جریانی که بخش قابل توجهی از آن در ماههای اخیر به سمت صنایع کوچکتر و کمتر مورد توجه از جمله سیمان، کاشی و سرامیک و گروههای معدنی فلزی هدایت شده است. علاوه بر این حرکت، وجوه اهرمی نیز در کانون توجه برخی معامله گران باقی مانده و سهم خود را از جریان معاملات حفظ کرده اند. توقف موقت بازار پشت مرز 4 میلیون واحدی در چنین فضایی رفتاری قابل انتظار محسوب می شود.
با این حال، اگر یک ریسک جدید از حوزه متغیرهای کلان یا تحولات خارجی بر بازار تأثیر نگذارد، عبور شاخص کلی از این مانع روانی همچنان جزو سناریوهای احتمالی است. به خصوص که ارزش دلاری بازار سهام همچنان در حدود 100 میلیارد دلار در نوسان است و نسبت قیمت به درآمد بازار در حد میانگین های تاریخی آن است. متغیری که از نظر ارزشی مانعی جدی در برابر ادامه مسیر صعودی محسوب نمی شود.
سه رویداد مهم و معنادار در بازار سرمایه
سلمان نصیرزاده کارشناس ارشد بازار سرمایه با اشاره به اینکه روز گذشته بورس شاهد سه اتفاق مهم و معنادار بود که در صورت تداوم می توان آنها را نقطه عطفی در تحول بازار دانست و گفت: اولین اتفاق حذف «حجم پایه» پس از 22 سال از معاملات سهام و فرابورس بود. ابزار کنترلی که در طول سال ها به عنوان یکی از محدودیت های معاملاتی شناخته می شد. حذف این ابزار می تواند منجر به تسریع روند کشف قیمت، افزایش کارایی بازار و بهبود نقدینگی شود. این تصمیم را می توان یکی از انگیزه هایی دانست که در صورت تداوم منجر به کاهش سایر محدودیت ها از جمله دامنه نوسانات، گره های معاملاتی و توقف طولانی مدت نمادها شده و در نهایت می تواند منجر به کاهش هزینه های معاملات شود. وی ادامه داد: نکته کلیدی در این میان این است که بازار سرمایه برای حرکت به سمت توسعه نیازمند شفافیت اطلاعات، افزایش عمق بازار، تقویت مدیریت بازار و فاصله گرفتن از سیاست های بخشنامه ای است. کاهش محدودیت های غیر ضروری می تواند جذابیت بازار سهام را افزایش داده و به جذب نقدینگی پایدار کمک کند.
بیشتر بخوانید: بورس تهران در راه صعود است/ شاخص کل به رکورد تاریخی رسید
این کارشناس افزود: دومین رویداد راه اندازی اولیه پتروشیمی اروند به عنوان یکی از بزرگترین و استراتژیک ترین مجتمع های پتروشیمی کشور است. اتفاقی که می تواند سرآغازی برای عرضه اولیه شرکت های بزرگ و تاثیرگذار در بازار سرمایه باشد. ورود چنین شرکت هایی علاوه بر بهبود کیفیت بازار، به افزایش عمق و تنوع فرصت های سرمایه گذاری کمک می کند.
نصیرزاده سومین رویداد را پذیره نویسی سه صندوق کالایی مبتنی بر نقره در بورس برای اولین بار دانست و گفت: این اقدام در راستای توسعه ابزارهای جدید مدیریت دارایی، متنوع سازی پرتفوی سرمایه گذاران و تکمیل زنجیره ابزارهای مالی کالایی ارزیابی می شود.
وی در خصوص وضعیت معاملات نیز گفت: روز گذشته شاخص کل به سطح 4 میلیون واحد نزدیک شد که زمینه شکل گیری انتظارات جدید در بین فعالان بازار را فراهم کرده است. نکته مهم این است که رشد اخیر بازار با افزایش چشمگیر ارزش معاملات و رسیدن به محدوده 20 همات همراه بوده است که اعتبار و ثبات این حرکت را نسبت به دوره های قبل افزایش می دهد.
نصیرزاده بیان کرد: اگرچه در روزی که شاهد عرضه اولیه و آبونمان مهم بودیم، طبیعتا فشار عرضه در بازار به طور موقت افزایش یافت، اما تاکنون شواهد قابل توجهی از تغییر روند یا چرخش منفی بازار مشاهده نشده است.
این کارشناس معتقد است مجموعه تحولات اخیر از کاهش محدودیت های معاملاتی تا سیگنال های سیاست گذاران در حوزه هایی مانند سیاست های ارزی، قیمت گذاری و رفع موانع سودآوری صنایع، همگی حکایت از رویکردی جدید به بازار سرمایه دارد. وی با این توضیح گفت: این رویکرد در اظهارات وزیر امور اقتصادی و دارایی نیز قابل ردیابی است و پیش بینی می شود در بودجه سال 1405 حمایت از بازار سرمایه به شکل ملموس و عملیاتی تری از جمله با اصلاح برخی محدودیت های قانونی و سیاسی منعکس شود.
نصیرزاده در پایان اذعان داشت: بورس در مقایسه با سایر بازارهای دارایی همچنان ارزان ترین و باثبات ترین بازار محسوب می شود. این رکود به جای اینکه ریشه در متغیرهای اساسی داشته باشد، ناشی از سیاست ها و سیاست های نادرست دوره های گذشته بوده است. به گونه ای که رونق های بورس اغلب همزمان با جهش ارز و تورم های افسارگسیخته شکل گرفته است. اما شرایط فعلی ظرفیت ایجاد چرخه جدیدی از رونق بازار سرمایه را دارد و رشد اخیر را می توان آغاز این چرخه جدید دانست.
حمایت از بازارساز و ادامه روند صعودی
برزو حق شناس، تحلیلگر ارشد بازار سرمایه در ارزیابی شرایط اخیر بورس گفت: بازار سرمایه روز گذشته با وجود عرضه هایی که در دو روز ابتدایی هفته شاهد بودیم توانست با فشار فروش کنار بیاید. آنچه در تابلوی معاملات مشاهده می شود، حمایت بسیار قوی و معنادار بازار در محدوده های منفی است. حمایتی که باعث شد کل بازار عملکرد قابل قبولی از خود نشان دهد.”
وی با اشاره به نقل و انتقال نقدینگی بین صنایع مختلف ادامه داد: در حال حاضر شاهد گردش نقدینگی از گروه ها و صنایعی هستیم که به صنایع عمدتاً کوچکتر و راکد تبدیل شده اند. این رفتار کاملا طبیعی است و تا زمانی که حجم معاملات روزانه بازار در سطوح بالای 17 تا 18 همات تثبیت شود، عرضه ای که در این راستا شکل می گیرد، نگران کننده نخواهد بود.
حق شناس تاکید کرد: ممکن است بازار با وقفه های زمانی یا اصلاحات دوره ای قیمت مواجه شود اما این اصلاحات به شرط حفظ حجم معاملات در همان سطوح، مانعی برای ادامه روند نخواهد بود.
این تحلیلگر ارشد بازار سرمایه در ادامه به متغیرهای تاثیرگذار خارجی اشاره کرد و گفت: تا زمانی که روند دلار آزاد صعودی باشد و سطح ریسک های سیستماتیک همزمان افزایش نیابد، چشم انداز بازار سرمایه را صعودی ارزیابی می کنم. تنها ریسک جدی پیش روی بازار، افزایش ریسک های سیستماتیک است که در صورت وقوع می تواند همبستگی دلار و بازار سرمایه را تضعیف کند.
وی در خاتمه خاطرنشان کرد: در صورت کنترل سطح ریسک های سیستماتیک و ادامه روند صعودی دلار آزاد، بازار سرمایه مسیر صعودی خود را ادامه خواهد داد. اما این مسیر ممکن است در برخی از سهام و صنایع با اصلاحات جزئی همراه باشد. به طور کلی تا زمانی که حجم معاملات روزانه بالای 17-18 همات باشد، نگرانی خاصی برای بازار وجود ندارد.
بورس تهران پس از ثبت دو روز پر نوسان، در معاملات اخیر وارد فاز متعادل تری شد. فازی که نشانه های آن در رفتار متفاوت شاخص های بازار بیشتر خودنمایی می کند. در حالی که شاخص کل پس از رشد پرشتاب ماه های گذشته در مرز روانی 4 میلیون واحد متوقف شد، شاخص متعادل توانست با تندتر حرکت کند و بخشی از عقب ماندگی خود را جبران کند. این واگرایی رفتاری نشان دهنده چرخش تدریجی نقدینگی از نمادهای بزرگ و دلاری به سهام کوچک و متوسط است.
آمار معاملات نیز این روایت را تایید می کند. ارزش معاملات خرد در سطوح بالاتر از 18 هزار میلیارد تومان تثبیت شده و ورود پول واقعی ادامه دارد. اما مقصد این نقدینگی نسبت به هفته های قبل تغییر کرده است. تمرکز جریان پول بر صنایعی مانند سیمان، کاشی و سرامیک و مواد معدنی فلزی نشان می دهد که بازار در حال بازتعریف اولویت های کوتاه مدت خود است. در چنین فضایی توقف موقت شاخص کل در پشت ابر کانال 4 میلیون واحدی رفتاری عادی به نظر می رسد. به خصوص که متغیرهای بنیادی مانند ارزش دلار بازار و نسبت P/E هنوز در محدوده تاریخی مرسوم قرار دارند. اگر ریسک جدیدی از بیرون به بازار تحمیل نشود، این توقف را می توان مقدمه ای برای ادامه حرکت بازار در سطوح بالاتر دانست تا نشانه پایان راه.
منبع: دنیای اقتصاد
