آینده– رکود به زبان ساده یعنی اقتصادی که حوصله کار کردن ندارد. تولید کاهش می یابد، خرید مردم کاهش می یابد و شرکت ها حداقل برای مدتی متوقف می شوند.
طبق گزارش به گزارش میهن تجارت; در این مقاله به جای پرداختن به ترفندهای اقتصادی رایج در میزگردهای دانشگاهی، ابتدا رکود را به ساده ترین زبان ممکن توضیح می دهیم. در مرحله بعد به سراغ نشانه های رکود اقتصادی در هر کشور می رویم و در نهایت با تکیه بر آمارهای رسمی داخلی و بین المللی، عدم وجود رکود اقتصادی در ایران را بررسی می کنیم. هدف مقاله ارائه تصویری ملموس از وضعیت کنونی اقتصاد ایران بدون عبارات پیچیده است.
رکود چیست و منظور از رکود اقتصادی چیست؟
رکود در اصطلاح عامیانه زمانی رخ می دهد که چرخ اقتصاد به آرامی بچرخد. تولید کارخانجات، ساخت و ساز، سرمایه گذاری و خرید مردم به شکل دومینو ضعیف می شود. این وضعیت فقط برای یک یا دو ماه نیست و چندین فصل تکرار می شود.
رکود اقتصادی در ادبیات اقتصادی معمولاً به کاهش یا نزدیک به صفر شدن شاخص تولید ناخالص داخلی در دو فصل متوالی به عنوان معیار رکود گفته می شود. تولید ناخالص داخلی یکی از اصطلاحات اقتصادی است که در بحث های کارشناسی و یا حتی مناظره های اقتصادی نامزدهای ریاست جمهوری می شنویم. منظور از تولید ناخالص داخلی، رشد تولید ناخالص کشور است و توقف رشد این شاخص حیاتی در دوران رکود به وضوح در بازار و بنگاه ها احساس می شود.
رکود با دو جزء ساده اندازه گیری می شود. اول درآمد و دیگری اشتغال. وقتی شرکت ها فروش نداشته باشند، فرآیند استخدام آسیب می بیند. اضافه کاری کاهش و حتی کاهش خواهد یافت. از طرفی مردم هر کشوری چون چشم انداز روشنی نمی بینند دور یک سری هزینه های مهم مثل خرید خانه و لوازم خانگی خط می کشند. تشدید رکود در نهایت با تورم بالا همراه است که به آن رکود تورمی می گویند. هم موقعیت های کاری و هم موقعیت های شغلی پایین است و قیمت ها در حال افزایش است.
نشانه های اقتصادی رکود چیست؟
اقتصاددانان برای درک وجود یا عدم وجود رکود به سراغ چند شاخص متعارف می روند. مهمترین شاخص رشد تولید ناخالص داخلی یا تولید ناخالص داخلی است. اگر رشد اقتصادی نزدیک به صفر یا منفی شود، نه تنها برای یک فصل، زنگ خطر رکود به صدا در می آید. شاخص مهم بعدی بازار کار است. هنگامی که نرخ بیکاری بالا می ماند یا دوباره افزایش می یابد، به این معنی است که مشاغل یا تمایلی به استخدام کارگران جدید ندارند یا رسماً در حال کاهش هستند.
نرخ تورم نقطهبهنقطه از تابستان 1999 از مرز 30 درصد عقبتر نمانده است.
نشانه بعدی وضعیت تورم و قدرت خرید مردم است. اگر تورم بالا باشد و درآمد مردم همزمان رشد نکند، تقاضای واقعی کالا و خدمات کاهش می یابد. شرکت ها با انبارهای کامل اما سطح فروش پایین دست و پنجه نرم می کنند. کاهش سرمایه گذاری، کاهش صادرات، رکود در بازار مسکن و کاهش تولید در بخش هایی مانند صنعت و ساختمان از دیگر زنگ خطرهای رکود در یک کشور است.
آیا رکود اقتصادی در ایران واقعی است؟
ما باید رکود اقتصادی در ایران را از جنبه های مختلف بررسی کنیم. بر اساس برآورد صندوق بینالمللی پول، رشد واقعی اقتصاد ایران در سال 2024 حدود 3.4 درصد بوده است، اما پیشبینی میشود که این رقم تا پایان سال 2025 که به هیچوجه دست نیافته است، تقریباً صفر (حدود 0.3 درصد) شود.
بر اساس برآورد صندوق بینالمللی پول، پس از افزایش 4.6 درصدی حجم صادرات ایران در سال 2024، باید منتظر کاهش پنج درصدی این شاخص در سال 2025 باشیم که همه اینها در خوشبینانهترین حالت ممکن تنها نشانهای از کند شدن موتور رشد اقتصادی است.
زمان بررسی تورم فرا رسیده است. مرکز آمار ایران به صورت منظم و ماهانه گزارشی را تحت عنوان شاخص قیمت مصرف کننده منتشر می کند. بر اساس همین گزارش، از تابستان 1398 تاکنون نرخ تورم نقطهبهنقطه در ایران هرگز کمتر از 30 درصد نبوده است و ماه گذشته را با تورم نزدیک به 50 درصد پشت سر گذاشتیم.
تورم 50 درصدی تعریف ساده ای دارد. یعنی 50 درصد بیشتر از مدت مشابه سال قبل برای خرید همه کالاها و خدمات هزینه شده است.
