شهرام ناظری در آخرین اظهارات خود در قونیه گفت که باید از ترکیه به خاطر «زنده نگه داشتن مولانا» تشکر کرد. این در حالی است که محمدرضا شجریان پیش از این نسبت به مصادره فرهنگ مولانا توسط ترکیه هشدار داده بود و آن را سرقت هویت ایرانی وی دانسته بود.
ماجرای مصادره مولانا توسط ترکیه موضوع جدیدی نیست. این کشور سال ها با تکیه بر دفن مولانا در قونیه، او را در روایت رسمی خود «شاعر و عارف ترک» معرفی می کند و از این نام به لحاظ سیاسی، فرهنگی و اقتصادی بهره می برد. این حقیقت بارها گفته و نوشته شده و دیگر جای بحثی نیست. آنچه امروز مورد سوال است جایگاه جدید یک هنرمند ایرانی در دل این پروژه مصادره است.
به گزارش فارس، شهرام ناظری در دانشگاه سلجوقی قونیه جمله ای گفت که نه قابل قبول است و نه قابل توجیه. وی می گوید: باید از دولت و مردم ترکیه برای زنده نگه داشتن مولانا تشکر کرد. اگر مولانا در ایران بود مطمئن باشید این هم از بین می رفت. این جمله صرفاً انتقاد از وضعیت فرهنگی ایران نیست. بلكه حكمى سنگين و تأييدى روشن است. تایید این که آنچه ترکیه با مولانا کرد درست، موفق و حتی سپاسگزار است؟
مولانایی که امروز در روایت رسمی ترکیه مطرح می شود، شاعری است که به ندرت از مقام فارسی او یاد می شود. مولانایی که نام «بلخی» به حاشیه رفته و «مولوی» جای آن را گرفته است. مولانایی که همه آثارش فارسی است اما در پکیج فرهنگی ترکیه زبانش حرف اصلی نیست.
سال ها پیش محمدرضا شجریان در مصاحبه ای درباره مولانا گفت: مولانا در ترکیه به یک نماد اقتصادی تبدیل شده است. نماد فرهنگی ما را غارت کردند و به نام مولانا برایش شناسنامه جعلی درست کردند. اگر مولانا ایران بود ناپدید می شد؟ پس این همه خواندن و تصحیح و ترجمه و توصیف و آواز و موسیقی و اندیشه فارسی چه بود؟ پس خود ناظری در این سال ها چه خوانده است؟
شاید مسئله این نیست که مولانا کجا «زنده» ماند، مسئله این است که او بیشتر شبیه خودش ماند. و این دقیقاً همان جایی است که گفته شهرام ناظری نه تنها قابل دفاع نیست، بلکه پاسخ می طلبد.
