آینده نایب رئیس کمیسیون اصل 90 مجلس در بیانیه ای از بازگشت 6.7 میلیارد دلار پول فروش نفت به کشور خبر داد و از وزیر نفت خواست در این زمینه پاسخگو باشد.
بر اساس گزارش فردا، حسینعلی حاجی دلیگانی در گفتگو با ایلنا به این موضوع اشاره کرد و رقمی را 6.7 میلیارد اعلام کرد. پیش از این نیز برخی نمایندگان مجلس و مدیران دولتی به طور خاص به موضوع امانت و به طور کلی بازگشت ارز به کشور پرداخته بودند. یکی از نمایندگان در یک مصاحبه تلویزیونی این رقم را حدود 117 میلیارد دلار اعلام کرد. معاون ارزی بانک مرکزی چند روز پیش از دریافت بیش از 15 میلیارد دلار ارز با 900 کارت بازرگانی یکبار مصرف به گردش رسمی کشور خبر داده بود. با ورود کمیسیون 90 مجلس به این موضوع و شرایط بازار ارز در کشور که امروز از مرز 140 هزار تومان گذشت، احتمالا این موضوع بیشتر مورد توجه قرار خواهد گرفت. برخی کارشناسان می گویند بخشی از افزایش سریع نرخ دلار و سایر ارزهای خارجی ناشی از کمبود ارز در کشور به دلیل عدم بازگشت پول است.
متهم ردیف اول: تحریم
اعتماد مفهومی شناخته شده در علم اقتصاد است و یکی از معانی آن به صرافی هایی اشاره دارد که ارز را به زیرزمین و خارج از شبکه بانکی بین المللی در بازار سیاه منتقل می کنند. صرافی های امین بخشی از شبکه دور زدن تحریم ها هستند. ایران به دلیل قرار گرفتن در تحریم های بانکی آمریکا، تحریم دلار و دسترسی به شبکه مالی بین المللی سال هاست از شبکه صرافی تراست برای انتقال ارز به کشور استفاده می کند. صرافی هایی که قرار است به عنوان متولی نهادهایی مانند وزارت نفت و بانک مرکزی انتقال پول نفت به کشور را انجام دهند و کارمزد خود را دریافت کنند. این شبکه شامل سایر عملیات تجاری در انتقال ارز نیز می شود، اما به دلیل مرکزیت فروش نفت در درآمد ایران، بیشتر به این عملیات معروف هستند. این صرافی ها سال هاست که فعال بوده اند، اما گسترش تحریم ها و لزوم بیشتر شدن آن باعث نگرانی هایی شده است. در حال حاضر نفت ایران منحصرا از چین خریداری می شود.
در سال 1402 مجید شاکری کارشناس اقتصادی نزدیک به قالیباف در همایشی گفت: در ایران عمده صرافی ها و دارایی های خارجی در دست صرافی های امانی است که در دوره قدیم به دلیل کوچک بودن و مصون ماندن تحریم ها شکل گرفته است. اما در دوره کنونی به دلیل گسترش تعدادی از این صرافی ها و نقش آفرینی تعداد محدودی از آنها، مزیتی در دور زدن تحریم ها ندارند و نکته دیگر اینکه ساختار عملکردی آنها به گونه ای است که در مواقع لزوم بانک مرکزی ما را تنها می گذارند که مهمترین نکته آن تاخیر در تخصیص ارز به واردکنندگان کالا و سود بردن از این تاخیر با استفاده از سرمایه ارزی است. به طور خلاصه، در حال حاضر اعتمادها نه همراه و تسهیل کننده سیاست های بانک مرکزی هستند و نه مزیت جدی در تحریم نشدن دارند و عملکرد آنها برای بانک مرکزی شفاف نیست. اما این اعتمادها امروز قدرت و نفوذ دارند و می توانند بر سیاست ها تأثیر بگذارند.»
نکته جالب توجه این است که حمیدرضا حاجی بابایی نایب رئیس دوم مجلس هفته گذشته در گفت و گو با یک رسانه تخصصی انرژی از این تعبیر برای رفتار متولیان استفاده کرد: چرا متولیان از بازگشت ارز سرپیچی می کنند؟ چون ما جایگاه آنها را بالا برده ایم. مدیریت فروش نفت و بازگشت ارز باید با دقت بیشتری انجام شود تا چنین مشکلاتی تکرار نشود و ارز به کشور برنگردد.»
هنوز مشخص نیست این رقم 6.7 میلیارد دلاری مربوط به چه دوره زمانی است. اما شنیده ها حاکی از آن است که مربوط به سال گذشته است و خبرنگار ایلانا در گفتگو با حاجی دلیگانی این موضوع را مطرح کرده است. این نماینده مجلس در پاسخ خود به این مدت زمان اشاره نکرده است. متولیان امر کاملاً برای وزارت نفت و بانک مرکزی شناخته شده اند و انتخاب آنها در کمیته ای در وزارت نفت زیر نظر وزیر انجام می شود. از این صرافی ها هم گارانتی گرفته می شود که فعلا تکلیف آن مشخص نیست. اواخر آذرماه امسال محمدمهدی نهاوندی، یکی از اعضای هیات مدیره واردکنندگان نهاده های دام و طیور در ایران در گفت و گو با همین رسانه از عدم بازگرداندن ارز توسط متولیان خبر داد.
