به گزارش خبرگزاری به گزارش میهن تجارت، موفقیت تحصیلی دانش آموزان همواره یکی از شاخص های اصلی ارزیابی کارایی نظام آموزشی محسوب می شود. شاخصی که محدود به نمره، معدل یا رتبه در آزمون ها نمی شود، بلکه بازتابی از کیفیت آموزش، عدالت آموزشی، دسترسی به امکانات و میزان توجه به نیازهای واقعی دانش آموزان است.
در سال های اخیر همزمان با افزایش مسابقات تحصیلی و برگزاری آزمون های متعدد، نگرانی ها و گلایه های دانش آموزان از سختی سوالات، فشار روانی ناشی از امتحانات و نابرابری های آموزشی در مناطق مختلف کشور شنیده می شود. نگرانی هایی که در صورت عدم تحلیل صحیح می تواند منجر به تضعیف انگیزه یادگیری و کاهش اعتماد دانش آموزان به نظام آموزشی شود.
بخش قابل توجهی از این نگرانی ها ریشه در احساسات دارد بی عدالتی آموزش دارد. دانشآموزان مناطق محروم و محروم، اگرچه در یک چارچوب آموزشی و آزمایشی سنجیده میشوند، اما شرایط یادگیری یکسانی را تجربه نمیکنند.
تفاوت در کیفیت مدارس، دسترسی به معلمان مجرب، امکانات آموزشی، منابع آموزشی و حتی فضای فیزیکی کلاس ها باعث شده است که برخی از دانش آموزان مسیر سخت تری را برای رسیدن به موفقیت تحصیلی طی کنند. این نابرابری ها به ویژه در آزمون های استاندارد و سراسری بیش از پیش خود را نشان می دهد و پرسش های جدی در مورد میزان عدالت در ارزشیابی دانش آموزان ایجاد می کند.
علاوه بر این موضوع، سختی و ماهیت سوالات امتحانی نیز به یکی از محورهای انتقادی دانش آموزان و خانواده ها تبدیل شده است. برخی از دانش آموزان معتقدند که سؤالات برخی از آزمون ها فراتر از محتوای آموزشی تدریس شده در کلاس ها است یا به گونه ای طراحی شده اند که به جای سنجش میزان یادگیری، توانایی آزمون دادن یا دسترسی به آموزش تکمیلی را مورد سنجش قرار دهد.
این دیدگاه نگرانی هایی را در مورد شکاف بین اهداف آموزشی مدارس و روش های ارزشیابی تحصیلی ایجاد کرده و این سوال را مطرح می کند که آیا نظام ارزشیابی فعلی به درستی منعکس کننده توانایی ها و استعدادهای متنوع دانش آموزان است؟
از سوی دیگر فشارهای روانی ناشی از توقعات زیاد، رقابت شدید و ترس از افت تحصیلی به ویژه در مقاطع حساس تحصیلی به عاملی تأثیرگذار در کاهش عملکرد تحصیلی برخی از دانش آموزان تبدیل شده است. در چنین شرایطی دیگر موفقیت تحصیلی نتیجه تلاش فردی دانش آموز نیست، بلکه حاصل تعامل مجموعه ای از عوامل آموزشی، روانی، اجتماعی و اقتصادی است که هر یک می توانند مسیر یادگیری را هموار یا دشوار کنند.
با توجه به این چالش ها، بررسی همه جانبه عوامل مؤثر بر موفقیت تحصیلی دانش آموزان و شنیدن صدای آنان، ضرورتی انکارناپذیر به نظر می رسد و گفتگو با کارشناسان و مشاوران آموزشی می تواند به روشن شدن زوایای پنهان این موضوع کمک کند. به همین دلیل با هم گفتوگو کردیم علیرضا فورتون، روانشناس و کارشناس ارشد مشاوره شغلی و این نگرانی ها و چالش ها را با او در میان گذاشتیم و راه حل ها و پیشنهاداتی را مطرح کردیم که مشروح آن را در ادامه می خوانید:
به گزارش میهن تجارت: محیط مدرسه، امکانات آموزشی، کیفیت آموزش و سوالات نسبتا دشوار امتحان نهایی تا چه اندازه در موفقیت تحصیلی دانش آموزان موثر است؟
فروتن: در این سوال چند مولفه کلیدی از جمله محیط مدرسه، امکانات آموزشی، کیفیت آموزش و سختی سوالات امتحان نهایی ذکر شده است. منظور از محیط مدرسه مجموعه ای از فضای فیزیکی، فرهنگ مدرسه و روابط اجتماعی در چارچوب مدرسه است. یک محیط مثبت و حمایت کننده، بر خلاف محیط نامناسب، می تواند انگیزه و تمایل دانش آموزان را برای یادگیری افزایش دهد.
وجود محیط فیزیکی مناسب همراه با تجهیزات لازم در کنار برنامه های آموزشی و تفریحی که موجب تقویت حس تعلق و مشارکت در دانش آموزان می شود، بیانگر فضای مطلوب مدرسه است که تاثیر مستقیمی بر موفقیت تحصیلی دانش آموزان دارد و امکانات آموزشی نقش بسیار مهمی در موفقیت تحصیلی دانش آموزان دارد.
در راستای ارتقای امکانات موفقیت تحصیلی دانش آموزان به نظر می رسد بهبود زیرساخت ها و فضاهای آموزشی از جمله طراحی کلاس های درس مدرن با تجهیزات مناسب، نور کافی و فضای لازم برای یادگیری گروهی و یا طراحی فضاهای باز و آرام برای مطالعه و یادگیری غیررسمی می تواند موثر باشد.
به گزارش میهن تجارت: ارزیابی شما از وضعیت فعلی امکانات آموزشی و کیفیت آموزش در مدارس چیست و این عوامل چه تاثیری بر روند یادگیری دانش آموزان دارد؟
فروتن: امکانات آموزشی شامل منابع آموزشی، تجهیزات فناورانه و زیرساخت های فیزیکی مدرسه است و وجود منابع آموزشی باکیفیت می تواند دانش آموزان را در درک عمیق تر مطالب و تقویت مهارت های تحصیلی یاری کند، در حالی که نبود این منابع ممکن است مانعی در مسیر یادگیری موثر باشد. همچنین در سالهای اخیر دسترسی به فناوریها و نرمافزارهای آموزشی نقش مهمی در تسهیل و جذابتر کردن فرآیند یادگیری داشته و تأثیر آن در نظام آموزشی کنونی غیرقابل انکار است.
کیفیت آموزش یکی دیگر از عوامل حیاتی در موفقیت تحصیلی است. این مؤلفه با روش تدریس، مهارت معلمان و محتوای آموزشی مرتبط است. از سلسله راهکارها و پیشنهادات در این زمینه می توان به تهیه کتب و منابع علمی جدید و به روز برای کتابخانه های مدارس، ایجاد و ارائه منابع آموزشی جدید و متنوع و بررسی و به روز رسانی محتوای آموزشی با هدف تطبیق آن با نیازهای روزمره جامعه و بازار کار اشاره کرد.
علاوه بر اهمیت و ضرورت تقویت اثربخشی منابع و محتوای آموزشی، با توجه به گسترش استفاده از فناوری و ابزارهای دیجیتال در تدریس و یادگیری، باید در جهت تأمین تجهیزات آموزشی از جمله تأمین رایانه و وسایل الکترونیکی به دانشآموزان بهویژه در مناطق محروم، استفاده از بسترهای مجازی مناسب و بهروز برای دانشآموزان و استفاده از ابزارهای نرمافزاری دیجیتال و جذب هرچه بیشتر به ابزارهای دیجیتال و فرآیند آموزشی، برنامهریزی و تدابیری اتخاذ شود.
به گزارش میهن تجارت: نقش معلمان و مهارت های حرفه ای آنها تا چه اندازه می تواند در افزایش انگیزه، مشارکت و بهبود یادگیری دانش آموزان موثر باشد؟
فروتن: استفاده از روشهای آموزشی فعال و متنوع با توجه به نیاز دانشآموزان میتواند انگیزه و سطح مشارکت دانشآموزان را افزایش دهد، زیرا روشهای سنتی در بسیاری از موارد قادر به پاسخگویی به نیازهای مختلف یادگیری نیستند، بنابراین معلمانی که مهارتهای آموزشی بالا، مدیریت کلاس و ارتباط مؤثر دارند و با روشهای نوین آموزشی آشنا هستند، میتوانند نقش موثری در بهبود فرآیند یادگیری دانشآموزان داشته باشند.
از سوی دیگر، محتوای دوره با کیفیت و به روز به دانش آموزان کمک می کند تا مفاهیم را بهتر درک کنند و به یادگیری علاقه بیشتری داشته باشند تا اینکه مطالب آموزشی را بی فایده و بی فایده تلقی کنند.
به منظور توانمندسازی و ارتقای حرفه ای معلمان، اجرای فعالیت هایی از قبیل ایجاد کارگاه ها و دوره های آموزشی موثر با هدف به روز رسانی مهارت های تدریس معلمان، تشویق معلمان به شرکت در کنفرانس ها و سمینارها به منظور آشنایی با روش های نوین تدریس و برگزاری دوره ها و کلاس های آموزشی عملی برای معلمان و دانش آموزان در زمینه استفاده از نرم افزارها و ابزارهای دیجیتال حائز اهمیت است.
به گزارش میهن تجارت: چه راهکار دیگری را برای تقویت و بهبود عوامل مؤثر بر موفقیت تحصیلی دانش آموزان در نظر می گیرید که توجه به آن مهم است؟
فروتن: می توان به راهکارهای دیگری در زمینه های مختلف از جمله بهبود روش ها و رویکردهای نوین آموزشی، تنوع بخشی به برنامه های آموزشی و فعالیت های فرهنگی و حتی ارزشیابی، بازخورد و خودارزیابی اشاره کرد.
استفاده از آموزش پروژه محور شامل پروژه های گروهی و یادگیری تجربی می تواند مشارکت دانش آموزان را افزایش دهد و همچنین ارائه دوره های متنوع در زمینه های علمی، هنری و ورزشی می تواند تاثیر بسزایی در این زمینه داشته باشد. این تنوع و تناسب با زندگی روزمره دانش آموزان از اهمیت ویژه ای برخوردار است، همچنین ایجاد فرصت های متنوع برای حضور دانش آموزان در فعالیت های فرهنگی و هنری مدرسه می تواند به شکوفایی استعدادها کمک کند.
برگزاری آزمون های دوره ای و ارائه بازخورد مستمر به دانش آموزان و آموزش دانش آموزان برای ارزیابی عملکرد و شناسایی نقاط قوت و ضعف از دیگر راه حل های ساده اما موثری است که باید مورد توجه قرار گیرد.
منبع : به گزارش میهن تجارت
