اما آنچه بیش از همه این جایگاه را بی اثر می کند، تفکر اقتصادی اقتصاددانانی است که رویکردی در تضاد کامل با بورس و اقتصاد بازار دارند. بر اساس این دیدگاه، «معامله سهام و سایر اوراق بهادار در بورس اوراق بهادار از دیگر مصادیق ایجاد و کسب درآمدهای بادآورده یا زیان های غیرمنتظره است».
ترس از این تفکر در بازار سرمایه باعث شد شاخص کل بورس در روز یکشنبه ۲۳ هزار و ۱۱۰ واحد و شاخص هم وزن ۱.۵۳ درصد سقوط کند. با افزایش قیمت طلا سهامداران سهام فروختند و وارد این بازار شدند.
دولت باید نقش نظارتی داشته باشد
«سعید درخشانی» تحلیلگر بازار سرمایه در گفتگو با اقتصاد 24 در خصوص این واکنش بورس می گوید: تفکر اقتصادی آقای جلیلی و به خصوص همراهان ایشان نشان داده که تا حد زیادی از تفکر متعارف اقتصادی فاصله دارند و این امر موضوعی که بخش اقتصاد کشور را نگران کرده است. . تفکر کسانی که می خواهند کاهو و خیار برنامه ریزی کنند و تا مداخله دولت پیش بروند، سیگنال خوبی برای فعالان اقتصادی جامعه و بورس نیست.
به گفته وی، دولت باید نقش تنظیم کننده و نظارتی بیشتری در اقتصاد داشته باشد، این در حالی است که سیاست های تیم اقتصادی جلیلی می تواند اقتصاد ایران و به طور کلی بورس را به عنوان دماسنج اقتصاد نگران کند. به دلیل این واکنش منفی روز یکشنبه، بازار سهام عادی است و باید دید در آینده چه اتفاقی می افتد.
بیشتر بخوانید: امید بورس به ورود پزشکان تقویت شد/ توصیه ای به سهامداران در هفته نامشخص کنونی/ حلقه مفقوده احیای بورس چیست؟
جلیلی کوچکترین دانشی از اقتصاد ندارد
این کارشناس بازار سرمایه در ادامه می افزاید: نباید تصور کرد که بورس ها تافته جدا و صنف خاصی هستند. بورس دماسنج اقتصاد کشور است. بیش از 70 درصد اقتصاد در بورس معامله می شود. ما نمی توانیم این شرایط را به زندگی چند نفر تقلیل دهیم. بورس فقط این نیست که عده ای معدود معامله کنند و بخرند و بفروشند و… این معاملات هستند که نقدینگی لازم را در بازارهای اولیه و ثانویه تامین می کنند. در غیر این صورت اصلا سرمایه گذاری شکل نمی گیرد. حذف بازار ثانویه و… سخنانی است که متاسفانه نشان می دهد آقای جلیلی کوچکترین شناختی از اقتصاد ندارد.
به گفته وی، واقعیت این است که اطرافیان آقای جلیلی و مشاورانش درک درستی از بازار سرمایه ندارند و بیشتر آنها تحت سلطه دیدگاه های چپ هستند، نگاهی که در دنیا بسیار تجربه شده است. متمرکزترین و برنامه ریزی شده ترین دولت جهان که شوروی سابق بود در آن وضعیت افتاد. حالا می خواهیم دوباره همان راه را برویم. خب طبیعتاً این تن هر فعال اقتصادی را تکان می دهد، پس چه می شود؟ آیا قرار است تک تک امور اقتصادی را که الان خیلی راحت انجام می شود به دست بگیرند؟ بدعت می کنم؟ تولید و عرضه را مشخص کنید؟ اینها نگرانی فعالان اقتصادی است.
از رویای تجارت تا صادرات کاهو و خیار!
درخشانی همچنین خاطرنشان می کند: در مورد سیاست خارجی حداقل در دولت قبل یا در دولت های گذشته امید به بهبود شرایط وجود داشت اما در دولت آقای جلیلی تقریباً می توان گفت که امید به بهبود شرایط وجود دارد. سیاست خارجی و روابط اقتصادی با کشورهای بزرگ و اقتصادهای بزرگ. نیست. تجارت با کشورهای منطقه مانند افغانستان و پاکستان و غیره معمولا دردی از اقتصاد دوا نمی کند. تجارت با کشورهایی که اقتصاد کوچکتری دارند نمی تواند راه را برای ما باز کند.
این کارشناس بازار سرمایه بیان می کند: به دنبال صادرات کاهو و خیار نیستیم. ما باید بتوانیم فناوری را وارد کنیم و از آن فناوری برای تولید محصولاتی که تولید می کنیم استفاده کنیم. در غیر این صورت، قدرت نهایی ما صادرات محصولات کشاورزی خواهد بود. البته ما در این مورد هیچ مزیتی نداریم چون کشورمان خشک است. مصرف آب باید خیلی محدود باشد و به این مسیرها نرویم. با ورود تکنولوژی است که ارتباط ما با غرب و شرق میسر می شود. رابطه متعادلی که متأسفانه به نظر می رسد دولت احتمالی آقای جلیلی چنین فکری نمی کند.
ایده های 300 ساله اقتصادی جان می گیرند؟
سعید درخشانی در بررسی دیدگاه های اقتصادی جلیلی و تیم مشاوران توضیح می دهد: بحث هایی که این تیم مطرح کرد با این عنوان که باید شرکت های بزرگ را کوچکتر کنیم و واحدهای کوچک را یک قدم به جلو برداریم و … حرف هایی است از 200، 300 سال پیش جهان اکنون با ادغام شرکت های کوچک در حال پیشرفت است. به عنوان مثال، سامسونگ به تنهایی 20 درصد از اقتصاد کره جنوبی را تشکیل می دهد. این بدان معناست که در کره جنوبی از هر پنج نفر یک نفر برای سامسونگ کار می کند. این شرکت یک شبه به غول فعلی تبدیل نشد.
به گفته وی بالاخره باید اجازه دهیم شرکت هایمان رشد کنند. با کاهش هزینه های جاری و افزایش بهره وری تا در نهایت بتوانیم در کل دنیا حرفی برای گفتن داشته باشیم. این امکان پذیر نیست که ما الان بیاییم و بگوییم شرکت ها باید کوچک شوند، هرکس خودش تولیدکننده است با مفاهیم کلان اقتصادی. رمانتیک کردن اقتصاد و سیاست چیزهایی است که واقعا نگران کننده است و به نظر من بازار سرمایه حق دارد از نتیجه انتخابات بترسد و نگران باشد.
