سقف کوتاه در برابر آسمان خراش های عربی!

به گزارش میهن تجارت، فوتبال ایران سال هاست که به عنوان یکی از پرطرفدارترین ورزش ها در بین مردم شناخته می شود و میلیون ها هوادار داخل و خارج از کشور با اشتیاق عملکرد تیم های ایرانی را در رقابت های آسیایی دنبال می کنند. با این وجود نتایج اخیر چهار نماینده ایران در این رقابت ها (استقلال، پرسپولیس، سپاهان و تراکتورسازی) بار دیگر نشان داد که فوتبال باشگاهی ایران همچنان با استانداردهای جهانی فاصله دارد. در این دوره از رقابت ها تراکتور تنها تیمی بود که توانست عملکرد نسبتا موفقی از خود به نمایش بگذارد و سپاهان یکی از امیدهای اصلی قهرمانی در رده دوم رقابت ها در مرحله گروهی به طرز تکان دهنده ای حذف شد. از سوی دیگر پرسپولیس و استقلال که در لیگ برتر آسیا حضور داشتند با مشکلات فنی و مدیریتی جدی مواجه شدند و شانس صعودشان به شدت کاهش یافته است.

این نتایج تلخ زنگ خطری جدی را برای فوتبال ایران به صدا درآورده است. سوال اصلی این است که چرا تیم های ایرانی با وجود سابقه پربار در فوتبال آسیا و حمایت گسترده مردمی، باز هم موفق به کسب موفقیت های پایدار نمی شوند؟ پاسخ به این سوال نیازمند بررسی دقیق عوامل مختلفی است که در سال های اخیر فوتبال ایران را به چالش کشیده است.

یکی از مهم ترین مسائل، مدیریت ناکارآمد و نگاه محدود به فوتبال به عنوان یک سرگرمی است، در حالی که در بسیاری از کشورهای همسایه، فوتبال به عنوان یک صنعت اقتصادی و منبع درآمد پایدار مطرح است. این نگاه باعث شده باشگاه های ایرانی از سرمایه گذاری مناسب برای تقویت تیم ها و زیرساخت ها خودداری کنند. قانون سقف بودجه نیز یکی از موانع اصلی تقویت تیم ها در این مدت بود به طوری که باشگاه ها نتوانستند بازیکنان باکیفیت خارجی و داخلی جذب کنند و این موضوع تاثیر مستقیمی بر نتایج تیم ها داشت. مسابقات آسیایی

علاوه بر مشکلات مدیریتی، زیرساخت های ضعیف و شرایط نامناسب برای تمرین بازیکنان یکی دیگر از دلایل اصلی ناکامی فوتبال ایران است. بسیاری از بازیکنان پایه در زمین های غیر استاندارد مانند چمن مصنوعی بی کیفیت و حتی آسفالت مدارس رشد می کنند که نه تنها به سلامت جسمانی آنها آسیب می رساند، بلکه امکان پیشرفت فنی را نیز محدود می کند. تمرین در شرایط سخت آب و هوایی، بدون برنامه ریزی صحیح، آینده نسل آینده فوتبال ایران را تهدید می کند.

از سوی دیگر، در کشورهای دارای سبک فوتبال، مدیریت مالی دقیق و شفافیت که حتی باشگاه های درجه چهارمی را ملزم به رعایت اصول اقتصادی می کند، باعث شده تیم ها به صورت حرفه ای کار کنند. اما در ایران بسیاری از باشگاه ها علیرغم ضررهای مداوم به فعالیت خود ادامه می دهند. بدون هیچ تغییری در ساختار مالی یا عملکردی آنها.

خبرنگار ایمنا در این گزارش سعی دارد با تحلیل عوامل اصلی این ناکامی ها تصویری جامع از وضعیت کنونی فوتبال ایران ارائه کند. از مدیریت گرفته تا زیرساخت ها و از مسائل فرهنگی تا فنی، همه این موارد در کنار هم شرایطی را به وجود آورده که تیم های ایرانی به جز چند استثنا، حرفی برای حضور در مسابقات آسیایی نداشته باشند. بررسی این عوامل و یافتن راهکارهای مناسب می تواند گامی موثر در جهت احیای جایگاه فوتبال ایران در آسیا باشد. اکنون زمان تصمیم گیری جدی و موثر برای آینده این ورزش پرطرفدار و پرافتخار فرا رسیده است.

ما برای فوتبال ارزشی قائل نیستیم

حسین چرخابی، کارشناس و مربی فوتبال او در گفتگو با ایمنا می گوید: اگر بخواهم یک جمله در این باره بگویم و بعد ادامه بدهم؛ باید بگویم ما برای فوتبال ارزشی قائل نیستیم. بارها حتی به بزرگان کشور گفتم اگر در هر جای دنیا کار خوبی انجام می شود باید الگو قرار دهیم. اما ما این کار را نمی کنیم. می بینیم که کشورهای همسایه ما چقدر برای فوتبال ارزش قائل هستند. دلیل آن بسیار روشن است; آنها فوتبال را یک سرگرمی نمی دانند، بلکه به فوتبال به عنوان یک اقتصاد و صنعت نگاه می کنند و این واقعیت است. اگر به دنیای فوتبال نگاه کنیم، می بینیم که این نگاه در اکثر کشورهایی که سبک فوتبالی دارند دیده می شود.

وی با اشاره به استعدادهای موجود در مدارس می افزاید: مدرسه ای را در نظر بگیرید; اکثر دانش آموزان در آن مدرسه می خواهند فوتبال بازی کنند. هر چند برای ورزش های دیگر هم امکاناتی وجود دارد. من خودم معلم هستم و این موضوع را از نزدیک می بینم و درک می کنم. اما با وجود اینکه چنین شور و استعدادی در مدارس و فوتبال پایه وجود دارد، ما از آن استفاده نمی کنیم و همچنان به فوتبال به عنوان یک سرگرمی نگاه می کنیم.

این کارشناس فوتبال خاطرنشان می کند: ساختار زیرساختی بسیار مهم است. ما در مورد سخت افزار ضعیف هستیم. وقتی در تابستان در ساعت 2 بعدازظهر در گرمای 48 درجه یک کودک در حال رشد را آموزش می دهیم، برای نسل بعدی فوتبال فاجعه ایجاد می کنیم. با این شرایط رشد آن بچه را از بین می بریم. مورد بعدی چمن مصنوعی است که مثل فرش روی زمین پهن می کنیم که در دراز مدت به زانو و پشت بچه ای که می خواهد فوتبال بازی کند آسیب می رساند. یا زمین آسفالت مدارسی که بچه ها در آن فوتبال بازی می کنند. از اینجا شروع می شود تا به سطوح بالاتر می رسد.

چرخابی تصریح می کند: چند وقت پیش شنیدم تیمی در دسته چهارم فوتبال آلمان اعلام ورشکستگی کرده است. در فوتبال دنیا اگر مبلغی خرج شود و در پایان فصل یک سنت کمتر به حساب باشگاه برگردد، آن تیم اعلام ورشکستگی می کند. یا با محدودیت های مالی سنگین مواجه است یا در برخی موارد در دسته پایین تری قرار می گیرد. اما در ایران چند سالی است که تیم ها ضرر می کنند اما به کار خود ادامه می دهند. در کل باید بگویم فوتبال ما با سطح فوتبال کشورهای دیگر فاصله زیادی دارد.

اگرچه فوتبال در ایران با اشتیاق و علاقه فراوان مردم همراه است، اما نگاه مدیریتی و زیرساختی به این ورزش همچنان از ضعف های اساسی رنج می برد. در حالی که کشورهای همسایه به فوتبال به عنوان یک صنعت و یک ابزار اقتصادی می نگرند و برای رشد آن سرمایه گذاری هدفمندی انجام می دهند، چنین رویکردی در ایران کمتر دیده می شود. نتیجه این نگاه سنتی و محدود، شکاف عمیق بین فوتبال باشگاهی کشور و استانداردهای بین المللی است. فاصله ای که در رقابت های آسیایی به وضوح نمایان بود.

از سوی دیگر ضعف در زیرساخت های پایه فوتبال نیز چالشی جدی برای توسعه بلندمدت این رشته ورزشی است. بازیکنان جوان و با استعداد در شرایطی تمرین می کنند و رشد می کنند که استانداردهای لازم برای تمرینات حرفه ای را ندارد. زمین های نامناسب، تمرینات غیربهینه و عدم برنامه ریزی حرفه ای نسلی از بازیکنان را با محدودیت های جدی مواجه کرده است. این مشکلات نه تنها به عملکرد کنونی تیم های ایرانی در سطح آسیا لطمه زده، بلکه آینده فوتبال کشور را نیز با خطر جدی مواجه کرده است.

سقف ما از آسمان خراش های عربستان کوتاه تر است

محمد یاوری، کارشناس فوتبال وی در گفت وگو با خبرنگار ایمنا می گوید: مشکلات اصلی فوتبال ما امکانات مالی و سخت افزاری است. هر تیمی از کشورمان که بخواهد در مسابقات آسیایی شرکت کند باید در سه جام بازی کند. بنابراین تعداد بازی های این تیم ها زیاد خواهد بود. برای این کار باید بازیکنان سطح بالایی در یک تیم داشته باشند. اگر نگاه کنید چنین امکاناتی در تیم های ما وجود ندارد. موضوع بعدی تفاوت بازیکنانی است که تیم های شرق و غرب آسیا به عنوان تیم های کاملا حرفه ای به کار می گیرند.

وی می افزاید: این تیم ها قبلا بازیکنانی را جذب می کردند که در آستانه بازنشستگی بودند و به سراغ بازیکنانی می رفتند که دیگر در فوتبال اروپا کارایی ندارند اما اکنون به لطف بودجه خوبشان بازیکنان تاثیرگذار را جذب می کنند. تیم های عربستانی آنقدر از نظر بازیکن غنی شده اند که نیمار را به صورت قرضی راهی تیم سانتوس برزیل می کنند.

این کارشناس فوتبال تصریح می کند: یکی از دلایل اصلی عدم موفقیت تیم های فوتبال ما این است که فدراسیون به جای کمک به تیم ها، قانون سقف بودجه را وضع کرد که دست و پای تیم ها و نمایندگان آسیایی را بسته است. این قانون سقف قرارداد اصلا در سطح آسیا نیست. اما فقط در سطح لیگ کشورمان است. ما تفاوت قیمت زیادی بین ریال و دلار داریم. اگر نگاه کنید تیم های دیگر می توانند بی نهایت بازیکن خارجی ثبت نام کنند اما در ایران حداکثر شش بازیکن برای تیم ها در نظر گرفته اند. طبیعی است که با این مشکلات تیم های ما در آسیا نتیجه نمی گیرند.

یاوری ادامه می دهد: موضوع دیگر این است که تیم های ایرانی روی نیمکت ثبات ندارند. تنها تیمی که در آسیا پایدار و موفق بوده، تیم تراکتورسازی است. همین مشکل در مدیریت هم دیده می شود. مدیریت تیم در طول یک سال دو تا سه بار تغییر می کند.

وی درباره بازیکنانی که در ایران بازی می کنند می افزاید: انزونزی تنها بازیکن مطرح دنیاست که به ایران می آید و در سپاهان بازی می کند. آیا در چند سال گذشته بازیکنی داشته ایم که جام جهانی را برده و به ایران آمده باشد؟ بیشتر بازیکنانی که به ایران می آیند از کشورهایی هستند که در فوتبال حرفی برای گفتن ندارند. طبیعی است که بازیکنان مطرح دنیا با توجه به دستمزدها و شرایط موجود در کشورمان حاضر به حضور در لیگ ایران نیستند.

یکی از مهم ترین عوامل محدود کننده تیم های ایرانی محدودیت بودجه 4 میلیون دلاری است

این کارشناس فوتبال خاطرنشان می کند: یکی از مهم ترین عوامل محدودکننده تیم های ایرانی در رقابت های آسیایی، قانون سقف بودجه 4 میلیون دلاری است که فقط در لیگ داخلی ایران اعمال می شود. این قانون نه تنها دست تیم های باشگاهی را برای تقویت ترکیب بسته است، بلکه نمایندگان ایران در آسیا نتوانند با تیم هایی که بودجه چند صد میلیون دلاری دارند رقابت کنند. در مقایسه، تیم های عربستانی بازیکنان برتر جهان را با دستمزدهای حدود 200 میلیون دلار در سال جذب می کنند، بازیکنانی که در سطح جهانی تأثیرگذار هستند و عملکرد تیم ها را متحول می کنند. این در حالی است که تیم‌های ایرانی به دلیل محدودیت‌های مالی و قوانین داخلی مجبور به جذب بازیکنان با سطح کیفی پایین‌تر شده‌اند که اختلاف سطح فاحشی را در رقابت‌های آسیایی ایجاد کرده است.

وی ادامه می دهد: علاوه بر محدودیت های مالی، ضعف زیرساخت های سخت افزاری یکی از موانع جدی پیشرفت فوتبال ایران است. تیم های باشگاهی ایران اغلب با زمین های تمرینی نامناسب و تجهیزات ناکافی مواجه هستند. بسیاری از زمین های تمرین استانداردهای لازم برای فوتبال حرفه ای را ندارند و حتی چمن مصنوعی مورد استفاده در فوتبال پایه در دراز مدت برای بازیکنان مضر است. در حالی که تیم های رقیب با امکانات مدرن و حرفه ای تمرین می کنند، بازیکنان ایرانی در محیط هایی رشد می کنند که حتی برای آماتورها هم مناسب نیست. این موضوع نه تنها کیفیت بازیکنان را تحت تاثیر قرار می دهد، بلکه اعتماد تیم های ایرانی را در مقابل رقبای قدرتمند آسیایی کاهش می دهد.

به گزارش ایمنا، با همه این مشکلات نمی توان تاثیر ضعف در امکانات ورزشگاه ها و برنامه ریزی تمرینی را نادیده گرفت. بسیاری از باشگاه های ایرانی حتی ورزشگاه اختصاصی ندارند و یا ورزشگاه های موجود به روز نشده اند. شرایط تمرین در گرمای طاقت فرسا تابستان یا اوقات نامناسب بدون برنامه ریزی علمی به جای تقویت بازیکنان باعث افت توانایی آنها می شود. برای موفقیت در سطح آسیا، ما نه تنها به اصلاح ساختاری در مدیریت مالی و بازنگری در قوانین محدودکننده نیاز داریم، بلکه به سرمایه گذاری گسترده در زیرساخت های فوتبال نیز نیاز داریم. فوتبال ایران تنها زمانی می تواند جایگاه واقعی خود را در آسیا به دست آورد که این تغییرات به صورت جدی و با برنامه ریزی عملیاتی انجام شود. این رقابت آسیایی زنگ خطری بود که بار دیگر نشان داد زمان تغییر فرا رسیده است.