امارات از نظر سیاسی و حقوقی هیچ ارتباطی با جزایر سه‌گانه ندارد

نهم آذرماه در تقویم ملی ایران به نام روز خلیج فارس نامگذاری شده است. این تاریخ برگرفته از تاریخ رسمی خروج بریتانیا از منطقه در سال 1969 میلادی (9 دی 1350 میلادی) و آغاز حاکمیت جدید ایران بر جزایر ایرانی در خلیج فارس است. جالب است که تا کنون (18 دی 1350) کشوری به نام امارات در خشکی وجود نداشت و تنها یک روز پس از استقرار حاکمیت ایران بر جزایر سه گانه (19 دی 1350) است که به خواست انگلیسی ها کشوری به نام امارات متولد شد. با چنین سابقه ای، طبیعی است که از حاکمیت امارات بر جزایر سه گانه ایرانی صحبت کنیم، بیشتر شبیه یک شوخی تلخ تا واقعیتی که بتوان آن را جدی گرفت.

به گزارش اعتماد، چهارشنبه شب همزمان با پایان چهل و ششمین نشست شورای همکاری خلیج فارس در بحرین، بیانیه ای منتشر شد که در آن ادعاهای مکرر درباره جزایر سه گانه ایرانی و میدان نفتی آرش مطرح شد. این ادعاها در حالی است که تمامی نقشه های تاریخی، حاکمیت دیرینه ایران بر این سه جزیره ایرانی را اثبات می کند، اما این شورا همان ادعاهای بی اساس و بی اساس را در خصوص مالکیت این جزایر مطرح می کند. همچنین شورای همکاری خلیج فارس در بخشی از این بیانیه درج روز ملی جزایر سه گانه خلیج فارس در تقویم رسمی کشورمان که در تاریخ 18 آذر مصادف با 30 آبان به تصویب رسید را محکوم کرد و به گفته بسیاری از تحلیلگران، با توجه به اینکه ایران و امارات اساساً قادر به توافق بر سر این جزایر نیستند، با توجه به اینکه ایران و امارات متحده عربی اساساً نمی توانند این جزایر را به توافق برسند. نهادهای بین المللی از جمله دیوان، اما طیف دیگری از کارشناسان معتقدند که امارات این گونه اقدامات را دنبال می کند تا موضوع جزایر را در شورای امنیت سازمان ملل مطرح کند. بنابراین ایران باید با اتخاذ دیپلماسی هوشمندانه و پیگیر، ناکارآمدی این تحرکات را در دستور کار قرار دهد. «اعتماد» در گفت و گو با محسن جلیلوند و فریدون مجلسی، دو تحلیلگر سیاست خارجی، به تحلیل ابعاد و زوایای مختلف آخرین ادعاهای شورای همکاری خلیج فارس و واکنش ایران به آن پرداخته است.

محسن جلیلوند: امارات از نظر سیاسی و حقوقی هیچ ارتباطی با جزایر سه گانه ندارد.

محسن جلیلوند، استاد دانشگاه و تحلیلگر مسائل سیاست خارجی در خصوص ادعاهای اخیر برخی کشورهای عربی در خصوص جزایر سه گانه به «اعتماد» می گوید: موضوع جزایر سه گانه ایران را می توان از دو منظر تحلیل کرد، ابتدا از منظر سیاسی و سپس از منظر حقوقی، از منظر سیاسی، اگر به موضوع نگاه کنیم، موضوع کشورهای خلیج فارس و شرایط کنونی منطقه خلیج فارس برمی گردد. به اشتباه فکر می کنند شرایط ایران به گونه ای است که حتی قطر و عربستان سعودی که ظاهراً اخیراً روابط نزدیکی با ایران دارند، اعضای این شورا هستند و به دنبال امتیازات سیاسی از سوی ایران هستند در شرق سوئز و منطقه، حاکمیت این جزایر به طور کامل در اختیار ایران قرار گرفت، کشوری که از نظر تاریخی همواره حاکم این منطقه و بسیاری از کشورهای دیگر بوده است. جلیلوند ادامه می دهد: «لازم به ذکر است که مسائل مربوط به حوزه سیاست خارجی و تمامیت ارضی کشور به این و حاکمیت قبلی مربوط نیست و همه مردم ایران نسبت به تمامیت ارضی حساس هستند و از آن ابایی ندارند و در دوره پهلوی این ایده شکل گرفت که ایران باید حاکمیت خود را در بین جزایر بهرا برقرار کند. گفته می شود که بحرین از زمان قاجاریه به نوعی از ایران جدا شده بود و با خروج انگلستان، ایران بر این جزایر حاکمیت خود را تثبیت کرد. وی با اشاره به اینکه موضوع بعدی جنبه حقوقی موضوع است، یادآور می شود: از نظر حقوقی ایران در موضوع جزایر سه گانه طرف امارات نیست، ایران در 18 آذر 1349 بر این جزایر مسلط شد، در حالی که امارات در 10 دی 1349 تشکیل شد! ورسای که مورد تایید سازمان ملل بود، امارات متحده عربی تحت قیمومیت بریتانیا بود جزایر.” این تحلیل‌گر می‌گوید: دو تن بزرگ و کوچک که اساساً در تاریخ متعلق به ایران است و حاکمیت ابوموسی به طور سنتی متعلق به ایران است، این اشتراک هنوز نوشته نشده است، ایران به اعراب جزایر اجازه داده است که بخش‌هایی را مالک شوند، بنابراین نه از نظر سیاسی و نه قانونی، امارات و شورای همکاری خلیج‌فارس کاری به این جزایر ندارند. در مورد میدان های مشترک آرش این کشورها فکر می کنند می توانند امتیاز بیشتری کسب کنند که اشتباه است. جلیلوند در پاسخ به این سوال «اعتمادی» که ایران باید چه واکنشی نسبت به این ادعاها داشته باشد، می‌گوید: «ایران باید اصل ماجرا را انکار کند و در مسائل داخلی خود مداخله کند. اماراتی‌ها و اعراب خودشان می‌دانند که این تلاش‌ها به ثمر نمی‌رسد. البته جای بحث است که در دوره‌هایی، چین و روسیه نیز باید از ادعای دیپلمات‌های چین با روسیه در این دیدارها حمایت کرده‌اند. اینکه پرونده می تواند به دادگاه ارجاع شود، اساساً اشتباه است، زمانی که هر دو طرف راضی باشند و در قرارداد داوری گنجانده شده باشد، ادعای ارجاع موضوع به دادگاه بین المللی بی معنی است. وی می گوید: اصرار اماراتی ها برای آمدن ایران به میز مذاکره به این دلیل است که ورود ایران به مذاکرات به معنای تایید ادعای طرف مقابل است و هیچ دولتی چه جمهوری اسلامی و چه سلطنت برای تمامیت ارضی خود مذاکره نمی کند البته مانورهای نظامی و موشکی اخیر ایران در خلیج فارس به اندازه کافی پیام حق را به طرف مقابل خواهد رساند.

فریدون مجلسی: تمامیت ارضی ایران قابل مذاکره نیست

فریدون مجلسی دیگر دیپلمات ایرانی است که در واکنش به بیانیه اخیر کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس در خصوص جزایر سه گانه ایرانی، به تاریخ غنی ایران در منطقه و جهان اشاره کرد و به «اعتماد» گفت: این رفتارها در پاسخ به شرایط خاص بین المللی و منطقه ای انجام می شود، کشورهای عضو خلیج فارس فکر می کنند که ایران در وضعیتی غیرقابل انحراف و دو طرفه است و می توانند با این شرایط ضعیف و ناتوان، ایران را در وضعیتی دوگانه قرار دهند. در حالی که این لقمه برای آنها بسیار سنگین است و اساساً طمع آنها برای ایران بیشتر از این جزایر است و…، مزدوران و ارتش های خصوصی را از سرتاسر دنیا اجاره می دهند. آمریکا، اسرائیل و ناتو هم از آنها حمایت می کنند، اقتصاد خوبی دارند و… و بعد ضعف اقتصادی ایران را در طرف مقابل می بینند، برای آنها مشکوک می شود و باعث می شود در این سطح چنین ادعاهایی داشته باشند و به فکر سهم خود باشند. مجلسی در پاسخ به سوال «تراست» که سیاست خارجی و نظامی ایران باید چه پاسخی به این گونه ادعاها بدهد، می‌گوید: «اول اینکه وزارت امور خارجه اصل ماجرا را تکذیب کند، در مرحله بعد ایران خود را قربانی مشکلات کشورهای عربی نکند. این تحلیلگر سیاست خارجی می گوید: «البته مردم عادی و مردم نادان همیشه طرفدار قدرت نمایی و بی اساس بودن هستند، افزایش تنش با ایران. اما مشکل اینجاست که ایران هزاران سال در این منطقه حضور داشته و بر این منطقه حاکمیت کامل داشته است. اساساً کشوری مانند امارات که در دهه 70 تشکیل شده است، توانایی ادعای این جزایر و سایر امور مربوط به تمامیت ارضی ایران را ندارد.» مجلسی با اشاره به اینکه ایران باید در عرصه سیاسی و دیپلماتیک، حقوقی و نظامی پیام‌های مناسبی را در پاسخ به این ادعاها صادر کند، گفت: ایران باید بلافاصله رزمایش نظامی در خلیج فارس برگزار می‌کرد و قدرت و اقتدار خود را نشان می‌داد (که در حال حاضر این رزمایش انجام می‌شود) در واقع ایران باید این پیام را به امارات و هر کشوری که ادعای بی‌اساس می‌کند مبنی بر اینکه گام بعدی با ایران یکپارچگی با ایران نیست، تقویت کند. اقتصاد، دیپلماسی فعال را در دستور کار قرار دهید تا کشورهای همسایه فکر نکنند می توانند از ضعف اقتصادی و ارتباطی ایران سوء استفاده کنند.»