ریسک‌پذیری اقتصادی-شرکتی فردا از همکاری شرکت‌های بزرگ و مستقر و استارت‌آپ‌ها و شرکت‌های نوآور شکل می‌گیرد. فرآیند سرمایه‌گذاری شرکتی به شرکت‌های بزرگ اجازه می‌دهد به نوآوری‌هایی دسترسی داشته باشند که ایجاد آنها در داخل دشوار یا غیرممکن است. البته ابزار سرمایه گذاری شرکتی نه به عنوان جایگزین بلکه به عنوان مکمل و مشوقی برای تحقیق و توسعه داخلی استفاده می شود.
از نظر تاریخی، استفاده از مکانیسم های ریسک شرکت به سال 1914 باز می گردد، زمانی که دوپونت در جنرال موتورز سرمایه گذاری کرد. از آن زمان، سه موج از سرمایه گذاری های شرکتی سپری شده است: موج اول سرمایه گذاری خطرپذیر بین سال های 1960 و 1977 ایجاد شد و شامل بسیاری از غول های صنعتی ایالات متحده مانند دوپونت، فورد، جنرال الکتریک و غیره بود. موج دوم سرمایه گذاری خطرپذیر بود. بین سال‌های 1978 و 1994 ایجاد شد و با افزایش چشمگیر سرمایه‌گذاران بخش خصوصی همراه بود. دلیل این افزایش این بود که مالیات بر بازگشت سرمایه در ایالات متحده در سال 1978 و بار دیگر در سال 1980 بسیار کاهش یافت و در نتیجه انگیزه سرمایه گذاران برای ریسک بیشتر به طور تصاعدی افزایش یافت. در موج سوم سرمایه گذاری خطرپذیر که بین سال های 1995 و 2001 ایجاد شد، حدود 100 سرمایه گذار شرکت های بزرگ اولین سرمایه گذاری خود را انجام دادند. سرمایه گذاری خطرپذیر شرکتی در این روزها به یک فرآیند بین المللی تبدیل شده است. البته ایالات متحده همچنان بهترین بازار برای چنین سرمایه گذاری بود. موج چهارم و فعلی سرمایه گذاری خطرپذیر در سال 2002 آغاز شد و هنوز ادامه دارد و با وجود رکود اقتصادی اواخر دهه 2000، با ظهور سیلیکون ولی رشد قابل توجهی داشته است.
مکانیسم سرمایه گذاری خطرپذیر در سال های اخیر رشد قابل توجهی داشته است. بین سال های 2010 تا 2015، تعداد 210 شرکت بزرگی که از این مکانیسم ها استفاده کرده اند، 42 درصد افزایش یافته است. علاوه بر این، بین سال‌های 2013 تا 2019، تعداد سرمایه‌گذاری‌های سالانه شرکت‌های بزرگ در استارت‌آپ‌ها بیش از سه برابر شده و از 980 به 3232 رسیده است که میزان سرمایه‌گذاری در این مدت 7 برابر شده و از 19 میلیارد دلار به 134 میلیارد دلار رسیده است.
امروزه ریسک شرکتی در حال تبدیل شدن به یک روند غالب در بین شرکت ها است. علاوه بر این، مشکل اصلی شرکت‌ها دیگر یافتن استارت‌آپ‌ها نیست، بلکه نحوه اجرای موثر و به موقع راه‌حل‌های آنهاست.
مدل های تعامل بین شرکت ها و استارت آپ ها
ریسک‌پذیری شرکتی بر نوآوری متمرکز است و با تخصیص مجدد منابع تحقیق و توسعه به یک هدف جدید و خاص به نام استارت‌آپ مشخص می‌شود. علاوه بر این، سرمایه گذاری شرکتی فرآیند سنتی سرمایه گذاری خطرپذیر شرکتی را به یک همکاری فعال با استارتاپ ها تبدیل می کند که ابزاری برای نوآوری، ایجاد مزیت رقابتی و توسعه کسب و کار و همچنین راهی برای یافتن راه حل های جدید برای حل مشکلات پیچیده است. است
همکاری بین شرکت‌های بزرگ و استارت‌آپ‌ها کلید موفقیت هر دوی آنهاست و مزایای بی‌شماری برای هر دو به همراه دارد. با دستیابی به راهکارهای فناورانه برای مقابله با نیازهای جدید، شرکت‌ها انعطاف‌پذیرتر شده و استارت‌آپ‌ها نیز قدرت مالی، امکان رشد، دانش فنی و … را به دست می‌آورند. در این همکاری سطوح مختلفی از مشارکت مانند نظارت، مشارکت و مالکیت بین شرکت‌ها وجود دارد. احزاب:
مرحله نظارت اولین گام همکاری شرکت ها و استارت آپ ها است. این مرحله عمدتاً اهداف حل مشکلات یا دستیابی به نوآوری را در نظر می گیرد، اما تأثیر زیادی بر فرهنگ، ایجاد قابلیت های جدید در استارتاپ ها و شرکت ها و یا بازده مالی ندارد. این مرحله اولین قدم برای ایجاد یک رابطه موفق در مسیر طولانی تعامل است. در مرحله مشارکت، موضوعات متعددی در زمینه همکاری شرکت ها و استارت آپ ها از نظر فرهنگی، نزدیکی به یک حوزه تجاری خاص و انحصار مطرح می شود. حل مسائل دشوار پیش رو تنها اولین گام در ایجاد رابطه موفق بین شرکت ها و استارت آپ ها است. سخت ترین مسائل مربوط به همکاری بین شرکت ها و استارتاپ ها از نظر فرهنگ، مشارکت بلندمدت، نزدیکی به کسب و کار اصلی و انحصار در مرحله مالکیت مطرح می شود. این مرحله آخرین مرحله از روند همکاری شرکت و استارتاپ است که طی آن شرکت بخشی یا کل مالکیت استارتاپ را به دست می آورد.
به طور کلی برای اقتصادهای در حال توسعه، استارت آپ ها منبع نوآوری و بهره وری هستند و به همین دلیل، تغییر جهت قوانین از صنعت محور به کارآفرین محور ضروری است. در سال های اخیر در محاسبات مالیاتی به این موضوع توجه بیشتری شده است. قانون جهش تولید دانش بنیان در ایران یکی از مترقی ترین قوانین در این زمینه است.
ابزارهای تامین مالی یکی از موضوعات مهم بین شرکت های بزرگ و استارت آپ ها هستند. حمایت مالی را می توان از طریق قراردادهای وام قابل تبدیل به سهام یا قراردادهای تضمین سهام آتی و وام های شرکتی بدون بهره تضمین کرد.
اهداف شرکت ها در سرمایه گذاری شرکتی
سرمایه گذاری شرکتی به دست آوردن اطلاعات و ارزیابی اهداف بالقوه برای کسب است، اما مسیر دستیابی به این هدف با توجه به مقیاس زمانی توسعه محصول جدید، هزینه های تحقیق و توسعه و روش های ثبت اختراع در صنایع مختلف متفاوت است. سرمایه گذاری خطرپذیر شرکت ها در برخی از زمینه ها مانند علوم زیستی و فناوری های پزشکی به دلیل اهمیت اقتصادی و همچنین قدرت تاثیرگذاری بالای آن ها مورد توجه زیادی قرار گرفته است. مطالعات و تحقیقات متعدد نشان می دهد که سرمایه گذاری خطرپذیر شرکتی نقش اساسی در ایجاد نوآوری در فرآیند کارآفرینی دارد و می تواند بخش مهمی از استراتژی کلی نوآوری شرکت باشد. همچنین افزایش نوآوری شرکت پیامد افزایش دانش شرکت در زمینه های مختلف و تلفیق آنها در جهت افزایش بهره وری است. بنابراین فرآیند سرمایه گذاری خطرپذیر شرکت ها منجر به توسعه فناوری های جدید و همچنین ایجاد رویه های جدید در ایجاد نوآوری و کارآفرینی در شرکت می شود.
خلاصه
سرمایه گذاری سرمایه گذاری خطرپذیر شرکت ها در شرایط سیاسی و اقتصادی کشور هم برای شرکت های بزرگ و هم برای شرکت های نوپا و فناوری سودمند خواهد بود. با وجود تحریم های ظالمانه، واردات تجهیزات فنی پیشرفته برای شرکت های بزرگ آسان نیست. این تجهیزات با سرمایه گذاری شرکت های بزرگ با استفاده از ظرفیت قانون پرش دانش بنیان در استارت آپ های تخصصی، هم زمینه اشتغال نیروهای متخصص جوان و جلوگیری از خروج آنها از کشور و هم تبدیل دانش به محصولات فنی
