میهن تجارت- بررسی ارزش معاملات صندوق‌های طلا و ارزش معاملات خرد بورس (سهام، حق تقدم و صندوق‌های صاحبان سهام) نشان می‌دهد که با توجه به ریسک‌های موجود در سال جاری، طلا به عنوان یک سرمایه‌گذار در تیررس سرمایه‌گذاران مختلف قرار گرفته است. دارایی ایمن در سال جاری تاکنون بازار سهام در رکود بوده و وضعیت بازار چندان مشخص نبوده است. در نتیجه ریسک های سیستماتیک مختلف، نوسانات بازار بارها تغییر کرده و در نتیجه بازار با کاهش نقدینگی همراه بوده است که این امر در کاهش ارزش معاملات خرد در بازار سهام منعکس شده است. .
افزایش ضریب نفوذ وجوه طلا
بررسی های «دنیای اکوتست» حاکی از آن است که صندوق های طلا در سال جاری با افزایش ضریب نفوذ مردم و فعالان اقتصادی همراه بوده است. به گونه ای که میانگین ارزش معاملات روزانه 13 صندوق طلا در بازار در سال جاری به 725 میلیارد تومان رسیده است که گواه افزایش ضریب نفوذ این صندوق ها است. این در حالی است که در سال گذشته میانگین ارزش روزانه معاملات صندوق طلا 283 میلیارد تومان بوده است. در سال 1401 به طور میانگین 136 میلیارد تومان برای ارزش معاملاتی این صندوق ها ثبت شد.
بیشتر بخوانید: بازار فروش داغ در بورس
سهام در گرداب ناامیدی
برعکس، وضعیت بورس اصلا امیدوار کننده نبوده است. بورس کمترین ارزش معاملات ریالی پنج سال اخیر را در سال جاری تجربه می کند. میانگین ارزش روزانه معاملات بورس نیز 3 هزار و 393 میلیارد تومان بوده که نسبت به ارزش مشابه در سال گذشته تفاوت معناداری دارد. سال گذشته به طور میانگین 6 هزار و 885 میلیارد تومان سهام بین سرمایه گذاران مبادله شد. در سال های 1400 و 1401 میانگین روزانه ارزش معاملات بورس در کانال 4 هزار میلیارد تومان بوده است. در سایه چنین شرایطی، صندوق های طلا در بین عموم مردم محبوب شده و به مهم ترین رقیب بورس تبدیل شده اند. ابتدای مهرماه امسال به جایی رسید که طی چند روز ارزش معاملات این صندوق ها از ارزش معاملات سهام پیشی گرفت.
بورس با چه اتفاقاتی روبرو شد؟
اما چه عواملی باعث رکود در بورس شد و بورس را در مدار ذلت قرار داد؟ در پاسخ به این سوال می توان نتیجه گرفت که یک سری ریسک های سیستماتیک در بورس رخ داده است که باعث غفلت بازار از سمت تقاضا شده است. بی شک سال 1403 یکی از سال های عجیبی است که در سال های آینده به یادگار خواهد ماند. اتفاقات گوناگونی در هفت ماهه نخست امسال در حوزه سیاست داخلی و روابط خارجی رخ داده است که هر یک به نوعی بر کل سیاست و اقتصاد کلان کشور تأثیر گذاشته است. در این میان بورس به عنوان بازاری که سرنوشت و مسیر آینده آن با رویدادها و تحولات سیاسی و اقتصادی گره خورده است روزهای تلخی را پشت سر گذاشته است.
روز سیزدهم فروردین ماه، اسرائیل کنسولگری ایران در دمشق را هدف قرار داد و انتشار اخبار این رویداد همگان را به این نتیجه رساند که مطمئنا ایران به این اقدام اسرائیل واکنش نشان داده و بر بورس تهران سایه خواهد انداخت. همچنین در 26 فروردین، ایران واکنش موشکی و پهپادی قابل توجهی به اقدام اسرائیل نشان داد. خطر سرایت آتش جنگ به داخل مرزهای کشور یکی از ریسک های مهمی بود که با تعاملات رخ داده در فروردین ماه سال جاری بورس را تحت الشعاع قرار داد. سازمان بورس و اوراق بهادار در راستای حفظ سرمایه سهامداران، دامنه نوسانات را به مثبت و منفی یک درصد کاهش داد و پس از چهار روز معاملاتی، این محدوده به روال گذشته بازگشت.
پس از گذشت یک ماه از موارد فوق، ریسک عدم اطمینان نسبت به وضعیت آینده سیاست داخلی بازار سهام را شوکه کرد. در پایان اردیبهشت ماه، بالگرد حامل رئیس جمهور و هیئت همراه سقوط کرد و بلاتکلیفی بر فضای سیاسی کشور حاکم شد. طبیعتا در چنین فضایی بورس با فشار فروش همراه شد. این بار سازمان بورس دست به کار شد و دامنه نوسان را به مثبت و منفی 2 درصد کاهش داد. پس از دور اول انتخابات ریاست جمهوری، دامنه نوسانات به مثبت و منفی 6 درصد افزایش یافت. پس از انتخاب مسعود مزیکیان به عنوان رئیس دولت چهاردهم، انتظار می رفت که آرامش به تدریج به فضای سیاسی کشور بازگردد و متعاقباً اقتصاد کلان کشور و بورس تهران از این امر تأثیر مثبتی داشته باشند.
دهم مردادماه اتفاق غیرمنتظره دیگری در تهران رخ داد و رئیس دفتر سیاسی حماس در تهران ترور شد که باعث افزایش فشار عرضه در بورس تهران شد. سازمان بورس این بار با چند روز تاخیر دامنه نوسانات بورس را به مثبت و منفی یک درصد کاهش داد. تمامی رویدادهای ذکر شده که ریسک سیستماتیک تلقی می شوند (ریسکی که کل بورس را تحت تاثیر قرار می دهد)، بازار را با فشار فروش مواجه کرد. بنابراین در یک جمع بندی کلی از موارد ذکر شده می توان ریسک های سیستماتیک و ژئوپلیتیکی را به عنوان مهمترین ریسک های شش ماهه اول سال جاری نام برد.
منبع: دنیای اقتصاد
