منظومه سیمرغ و بازگشت فرهاد فخرالدینی به صحنه

فرهاد فخرالدینی پس از سال ها دوری از صحنه و رهبری ارکستر، این روزها کنسرت موسیقی سیمرغ را که شب گذشته با حضور مسعود بیزیکیان رئیس جمهوری ایران برگزار شد، اجرا می کند.

به گزارش همشهری، فرهاد فخرالدینی نام بزرگی است و مشخص است که وقتی کنسرت برگزار می کند با استقبال مخاطبان مواجه می شود، به خصوص که پس از سال ها دوباره به صحنه رفته است. پروژه موسیقی «سیمرغ قاف» در تالار وحدت شامل پنج موومان است که با همراهی آرش امینی اجرا می شود.

همانطور که فخرالدینی توضیح داد، اشعار این منظومه سروده محمدرضا شفیعی کدکنی است که اقتباسی از شعر منطق الطیر است و مهدی محمدی و علی تفرشی دو خواننده خبره در زمینه موسیقی کلاسیک هستند. خوانندگان این پروژه اپرا فخرالدینی درباره این پروژه گفت: من سیستم منطق الطیر را در پنج موومان برای یک ارکستر سمفونیک، یک گروه کر و دو تک نواز نوشتم که موومان اول درباره آفرینش است که تصویر یا بخشی از باد، باران، جریان است. صلح و زندگی که توسط گروه کر و گروه اجرا می شود، قسمت دوم مجمع پرندگانی است که دور هم جمع شده اند تا راه حلی بیابند، اینجا اولین تکنواز ما که راوی است می گوید. داستان را برای صدای باریتون نوشتم.

آغاز یک رویا

فرهاد فخرالدینی موسیقی را از کودکی با نواختن ویولن آغاز کرد. پدرش در کودکی صاحب یک مغازه گرامافون و صفحه صدا بود و در همین مغازه بود که با رادیو و موسیقی آشنا شد. وی در گفت وگویی درباره این مغازه و تاثیر آن گفت: پدرم در تبریز مغازه خاصی داشت، پدرم گرامافون و صفحه می فروخت، داخل مغازه محصولاتی مانند برگ زردآلو، کشمش، آرد و… وجود داشت.

در کل مغازه عجیبی بود. در همان زمان مغازه پدرم محل اجتماع روشنفکران هم بود. نویسندگان پیش پدرم می آمدند و با هم شعر می خواندند و درباره ادبیات صحبت می کردند. در آن مغازه رادیو تاثیر زیادی روی من گذاشت و با موسیقی آنجا آشنا شدم. همانطور که در کتابم اشاره کردم، من همیشه به دنبال این رادیوهای لوله ای بودم. داخل رادیو را نگاه می کردم و چند لامپ نیمه روشن داخل را می دیدم و هیچ چیز دیگری.

با خودم گفتم اینها آدم های کوچکی هستند که یکدفعه بیرون می آیند و یک روز غافلگیرشان می کنم! دنبالشون میگشتم ببینم کی هستن که داخل رادیو میخونن و ساز میزنن! چهار پنج سال بیشتر نداشتم و نمی‌توانستم بفهمم که در استودیو و جای دیگر ساز می‌زنند و صدا به ما می‌رسد. فکر می‌کردم که نوازندگی و آواز در جعبه رادیو اتفاق می‌افتد. به همین دلیل من همیشه به دنبال آنها بودم.”

او در دبیرستان به تحصیل موسیقی پرداخت و در دارالفنون گذراند و نزد اساتیدی چون ابوالحسن صبا و علی تجویدی آموخت. در همین دوره با کتاب های روح الله خالقی در کتابخانه ملی آشنا شد و همه آنها را خواند. پس از فارغ التحصیلی از دارالفنون به هنرستان عالی موسیقی ملی و «موسسه موسیقی شناسی» رفت که تنها برای یک دوره چهار ساله در دهه ۱۳۴۰ در تهران و حتی قبل از پایان تحصیل در هنرستان عالی تهران تأسیس شد. موسیقی توسط مدیر هنرستان، حسین دهلوی برای تدریس به آنجا دعوت شد.

خودش درباره رفتن به هنرستان موسیقی گفت: به نوعی دوستانم مرا به هنرستان هل دادند. یک آگهی هم برایم آوردند که هنرستان برای دوره عالی دانشجو جذب می کند. البته اصلا فکر نمی کردم قبول شوم، اما جالب بود که بلافاصله قبول کردند چون وضعیت تحصیلی ام خیلی خوب بود.

حضورم در هنرستان همیشه با تشویق همراه بود و خیلی زود متوجه شدم درس هایی که از کتاب های آقای خالقی در کنار نوازندگی آموخته بودم چقدر مفید است. به عنوان شاگرد ممتاز آن دوره تحصیلاتم را ادامه دادم و در اواسط کار در هنرستان استخدام شدم. سال دوم تحصیلم بود که آقای دهلوی گفتند الان استخدام شو و اینجا کار کن. یعنی هم معلم بودم و هم شاگرد!

برایم جالب بود که هم با اساتید و هم با شاگردانشان بودم. از این رو حتی قبل از فارغ التحصیلی از این هنرستان به تدریس در همین هنرستان پرداخت و همزمان به عنوان نوازنده در کنسرت های مختلف حضور داشت.

علاقه مندان و آغاز رهبری ارکستر

فخرالدینی رهبری ارکستر را در سال 48 با قطعه دلنگگان به طور جدی تجربه کرد و در آن زمان در تالار رودکی رهبر ارکستری بود که این قطعه را که خودش ساخته بود می نواخت: «دلنگگان در سرنوشت من بسیار مؤثر بود و بازتاب بسیار مثبتی در ارکسترهای دیگر رادیو هم داشتند، به هر حال، علاوه بر نوازندگی، من را به عنوان تنظیم کننده، آهنگساز و هادی

بعدها با ادغام ارکسترهای مختلف رادیو، به عنوان رهبر دائمی ارکستر رادیو و تلویزیون ملی انتخاب شد و تا سال 1958 در این سمت باقی ماند.

معماری ارکستر ملی ایران

فخرالدینی در سال ۱۳۷۷ ارکستر موسیقی ملی ایران را تأسیس کرد و اولین برنامه این ارکستر اجرای چند اثر از علی تجویدی با آواز محمدرضا شجریان بود. سپس در تیرماه 1387 و در پی واگذاری سه مجموعه ارکستر ملی ایران، ارکستر سمفونیک و گروه کر دفتر موسیقی به “بنیاد فرهنگی هنری رودکی” همکاری خود را با ارکستر ملی تا سال 1383 متوقف کرد. ، زمانی که دوباره رهبری این ارکستر را بر عهده گرفت. و در خرداد همان سال پس از سالها دوری اولین اجرای خود را روی صحنه برد.

موسیقی فیلم

یکی از مهم ترین بخش های کار فرهاد فخرالدینی موسیقی فیلم است. در سال 1346 برای اولین بار موسیقی فیلم «شوهر آهو خانم» را ساخت. وی بعدها برای فیلم های کمال ملاک (علی حاتمی)، روز با شکوه (کیانوش عیاری)، آدم برفی و مسافر ری به کارگردانی داود میرباقری موسیقی ساخت. اما آنچه او را در ذهن موسیقی فیلم رها کرده است، موسیقی سریال های سربه داران، روزی رزگاری، امام علی (ع) و کیف انگلیسی است.