جان هافمن در یادداشتی با عنوان «فرصت دیپلماسی ایران و آمریکا رو به اتمام است، ترامپ باید با ایران به توافق برسد»، در مجله هیل نوشت: تنش بین ایران و آمریکا احتمالا یکی از اولین تنش‌های بزرگ خارجی خواهد بود. چالش های سیاستی برای دولت آینده ترامپ اقدامات اخیر تهران، ایران را بیش از هر زمان دیگری در تاریخ این کشور به تولید تسلیحات هسته ای نزدیک کرده است، در حالی که خطر جنگ بین اسرائیل و ایران – با دخالت مستقیم آمریکا – همچنان بالاست.
به گزارش سرویس بین الملل میهن تجارت، این مقاله ادامه می دهد: اگرچه بی اعتمادی جدی بین واشنگتن و تهران وجود دارد، اما دیپلماسی امکان پذیر است. ترامپ رئیس جمهور منتخب باید دوباره با ایران تعامل کند و از پنجره محدودی که در حال حاضر وجود دارد برای خنثی کردن برنامه هسته ای تهران به شیوه ای صلح آمیز و کاهش تنش با جمهوری اسلامی استفاده کند. از دست دادن این فرصت، خطر فرو بردن ایالات متحده را در یک جنگ فاجعه بار دیگر در خاورمیانه افزایش می دهد، چیزی که او به رای دهندگان قول داده است از آن اجتناب کنند.
دولت اول ترامپ درس های آموزنده ای به دولت دوم او ارائه می دهد. ترامپ پس از خروج از برجام با ایران، سیاست «فشار حداکثری» را با هدف منزوی کردن جمهوری اسلامی از نظر اقتصادی و دیپلماتیک اجرا کرد. ترامپ با ترور سردار قاسم سلیمانی، فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در سال ۲۰۲۰، بزرگترین تحریم‌های آمریکا را علیه ایران اعمال کرد و فشار نظامی بر تهران را افزایش داد.
اسرائیل همچنین با ترور محسن فخری‌زاده دانشمند هسته‌ای ایرانی در نزدیکی تهران در سال ۲۰۲۰ و انجام عملیات خرابکارانه علیه تأسیسات اصلی غنی‌سازی ایران در نطنز در سال ۲۰۲۱ اقدام کرد. اندکی پس از آن، ایران غنی‌سازی اورانیوم را به ۶۰ درصد افزایش داد – هنوز هم کمتر از ۹۰ درصد مورد نیاز برای تسلیحات. اما بالاتر از هر زمان دیگری در تاریخ این کشور.
سیاست فشار حداکثری ترامپ – که عمدتا توسط دولت بایدن ادامه یافت – در نهایت نتوانست برنامه هسته ای تهران را مهار کند و رفتار بدخواهانه آن را در داخل یا خارج محدود کند. این سیاست به تندروها در داخل ایران نیز کمک کرد تا قدرت بگیرند.
ایران ذخایر اورانیوم نزدیک به تسلیحات خود را بسیار افزایش داده است، به طوری که اگر تهران به سمت توسعه تسلیحاتی حرکت کند، بتواند سوخت کافی برای چندین بمب هسته ای تولید کند. زمان فرار هسته‌ای ایران ظرف چند هفته تخمین زده می‌شود، اگرچه هنوز چند ماه تا یک سال طول می‌کشد تا تهران یک سلاح هسته‌ای قابل استفاده تولید کند.
با توجه به اینکه ترامپ قرار است در ژانویه دوباره وارد کاخ سفید شود، سیگنال های متفاوتی از سوی ترامپ و مشاورانش شنیده می شود. از یک سو، گزارش هایی وجود دارد که رئیس جمهور منتخب می خواهد کمپین «فشار حداکثری» خود علیه ایران را تجدید کند و حتی در حال بررسی حملات هوایی به تأسیسات هسته ای ایران است. از سوی دیگر، نشانه هایی وجود دارد که رئیس جمهور سابق در حال بررسی چشم انداز توافق با تهران است.
ترامپ نسبت به تلاش‌های آمریکا برای تغییر رژیم در تهران هشدار داد و تنها چند روز پس از میهن تجارتات ریاست‌جمهوری آمریکا، ایلان ماسک، یکی از نزدیک‌ترین افراد به رئیس‌جمهور منتخب، با سفیر ایران در سازمان ملل دیدار و درباره کاهش تنش‌ها میان دو کشور گفت‌وگو کرد. کشورها تهران و واشنگتن با او گفتگو کردند. مسعود بولوس، مشاور ترامپ در خاورمیانه اخیرا مدعی شد که ترامپ برای «مذاکرات جدی» با ایران آماده است.
تهران، به نوبه خود، اخیراً تحت رهبری رئیس جمهور اصلاح طلب مسعود المدشیان، به سمت لحن آشتی جویانه تری – البته محتاطانه- حرکت کرده است. سید عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران، در نوامبر به تلویزیون دولتی این کشور گفت که تهران آماده از سرگیری مذاکرات بر سر برنامه هسته ای خود است، اما هشدار داد که پنجره چنین مذاکراتی محدود است.
این فرصت برای مذاکره ممکن است برای مدت طولانی باز نباشد. دو مانع اصلی برای مذاکره از سوی ایالات متحده وجود دارد.
اول اینکه دهه ها رکود سیاسی واشنگتن را به مقابله با ایران سوق می دهد. این موضوع ریشه در یک سوء تفاهم اساسی دارد، یعنی وجود تهدیدی از سوی ایران برای منافع آمریکا. این تهدید در داخل واشنگتن به شدت اغراق شده است.
ایران درگیر طیف وسیعی از فعالیت های بدخواهانه در سراسر خاورمیانه است، اما توانایی آن برای تهدید منافع کلیدی ایالات متحده محدود است. ایران فاقد قدرت نظامی و اقتصادی برای تسلط بر خاورمیانه در آینده قابل پیش بینی است. اقتصاد این کشور در مقایسه با همسایگانش مانند عربستان سعودی کوچک است. نشان دادن ایران به عنوان بازیگری که قادر به تسلط بر خاورمیانه است مترادف با تبلیغات برای جمهوری اسلامی است.
دومین مانع بر سر راه مذاکرات، هم از اعتراضات اسرائیل و هم از تشدید تنش ها در خاورمیانه ناشی می شود. در 14 ماه گذشته از زمان حمله حماس به اسرائیل و جنگ های بعدی اسرائیل در غزه و لبنان، خاورمیانه شاهد موجی از تشدید تنش ها در منطقه بوده است – از جمله اولین رویارویی نظامی مستقیم بین ایران و اسرائیل. هر گونه توافق بین ایالات متحده و ایران احتمالاً با مخالفت شدید بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل مواجه خواهد شد که مدت هاست از تشدید تنش ها با تهران استقبال کرده است.
در آخرین قسمت از این اقدام متقابل، اسرائیل در ماه اکتبر، پدافند هوایی ایران را هدف قرار داد. ایران متعهد شده است که به حمله اسرائیل پاسخ دهد، اما تاکنون از انجام این کار خودداری کرده است و این فرصت را برای ایالات متحده فراهم کرده است تا این چرخه را متوقف کند.
جایگزین احتمالی دیپلماسی، جنگ بین آمریکا و ایران است که برای ثبات منطقه و منافع آمریکا فاجعه بار خواهد بود.
همچنین چنین وضعیتی در تهران نتیجه معکوس خواهد داشت. حملات پیشگیرانه علیه تأسیسات هسته ای ایران – که احتمالاً کل برنامه هسته ای ایران را نابود نمی کند – خطر ترغیب بیشتر تهران را برای هجوم به سمت بمب دارد. توانمندی های دفاع هوایی و موشک های بالستیک ایران هزینه های مالی و جانی قابل توجهی را بر ارتش آمریکا تحمیل خواهد کرد.
نیروهای آمریکایی پراکنده در سراسر خاورمیانه اهداف آسانی برای حملات تلافی جویانه ایران یا شرکای منطقه ای آن خواهند بود. واشنگتن بدون راه روشنی برای پیروزی یا چشم اندازی از چگونگی پایان دادن به چنین درگیری طولانی مدت، خود را در پرتگاه می بیند.
وقتی صحبت از ایران می شود، بهترین گزینه ترامپ دیپلماسی است. او باید برای تنش زدایی با تهران، گامی ضروری به سوی خروج آمریکا از خاورمیانه که بسیار مورد نیاز است، تلاش کند.
