سود یا از دست دادن فولاد اقتصاد ملی
در حالی که ایران یکی از بزرگترین ذخایر سنگ آهن در منطقه را دارد ، سیاست های صادراتی فعلی در زنجیره فولاد منجر به تقویت فروش خام و از دست دادن سرمایه ملی شده است. صادرات گلوله ها ، کنسانتره ها و آهن با تعرفه کم و ارزش افزوده کافی ، نه تنها به ضرر صنعت داخلی ، بلکه نوسانات جدی در بازار داخلی نیز ایجاد کرده است.
تعرفه شکاف ، عامل اصلی ناسازگاری برای ارزش افزوده بیشتر
وظایف صادرات گلوله ها پایین تر از آهن اسفنج است. در حالی که آهن با ارزش افزوده بالاتر مشمول تعرفه های سنگین تر است ، بنابراین تولید کنندگان هیچ انگیزه ای برای عبور از زنجیره بعدی ندارند.
همانطور که در نمودار زیر نشان داده شده است ، با تغییر وظایف صادرات آغاز زنجیره فولادی (کنسانتره و گلوله) در سال 2 ، صادرات به طور قابل توجهی شدت می یابد و شدت صادرات در آمار مشهود است.
بورس یا بازارهای موازی؟
این شکاف تعرفه صادرات گلوله ها را افزایش داده است و در نتیجه باعث کاهش عرضه داخلی و بازار داخلی کمبود و گران می شود. در چنین شرایطی ، قیمت گلوله ها در بورس اوراق بهادار نیز به دور از واقعیت است و پایه و اساس ایجاد بازارهای موازی و فروش خارج از کشور با قیمت های پایین تر را فراهم کرده است.
از طرف دیگر ، برخی از تولید کنندگان گلوله قیمت های گران قیمت بالاتر از نرخ جهانی را کسب کرده اند. این نه تنها قدرت رقابتی صادرات ایران را کاهش می دهد ، بلکه به شرکت های پایین دست فشار می آورد.
سرانجام ، باید از آن سؤال شود: آیا زمان آن نیست که سیاست های صادراتی کشور را با هدف تکمیل زنجیره ارزش اصلاح کنیم؟
یارانه در سرویس خام به ارزش افزوده بیشتر
با توجه به یارانه های انرژی و زیرساختی که متعلق به صنایع بالادست است ، صادرات تعرفه پایین به معنای از دست دادن سرمایه ملی است. صنایع پایین دست با کمبود مواد اولیه و افزایش قیمت روبرو هستند. یارانه های انرژی ، زیرساخت ها و منابع طبیعی باید به رشد پایدار صنایع داخلی برای ایجاد محصولات با ارزش بیشتر و نه بر مرگ و میر صنایع خارجی خدمت کنند.
اگرچه صادرات برای ارز ضروری است ، اما سیاست گذار باید آن را سفارش دهد تا ارزش بیشتری را با ارزش بیشتری صادر کند.
تحلیل روند ۱۰ سال صادرات زنجیره ای فولاد ایران
طی یک دهه گذشته ، صادرات زنجیره ای فولادی ایران از حدود 2 میلیون تن در سال به بیش از 5 میلیون تن در سال افزایش یافت ، اگرچه این روند رشد به دلیل سیاست های نادرست و انرژی داخلی کاهش یافته و در نتیجه کاهش صادرات در سالهای 1 و 2 کاهش یافته است ، اما رشد کلی تولید کاهش یافته است.
نکته مهم این است که این رشد بیشتر در ابتدای زنجیره فولادی با ارزش کمتری مانند گلوله ها ، کنسانتره ها و سنگ آهن رخ داده است. به خصوص در سال 2 ، صادرات کنسانتره بیش از 5 ٪ افزایش یافته است ، و صادرات گلوله ها رکوردی را ثبت کرده اند. این بدان معناست که ، برخلاف توصیه های سیاست های صنعتی ، صادرات با ارزش پایین تر نه تنها متوقف شده بلکه شتاب گرفته و در واقع تشویق شده است.
در همین زمان ، صادرات آهن اسفنج و محصولات نهایی فولادی مانند میلگرد و ورق ها به دلیل تعرفه های نامتعادل صادرات ، عدم وجود مواد اولیه در بازار داخلی و عدم مشوق برای تکمیل زنجیره ارزش ، کمتر یا حتی در بعضی از سالها رشد کرده اند. بوده است
به عبارت ساده تر ، طی ده سال گذشته ، ایران منابع طبیعی خود را بیشتر به صورت خام فروخته است تا در قالب یک محصول نهایی ، به معنای صادرات یارانه و اشتغال ، به جای صادرات فناوری و ارزش افزوده ، که ما با بزرگترین مشکلات ساختاری در اقتصاد معدن روبرو هستیم.
