محمد باغانی – طرح استحصال آب از هوا می تواند مکمل واقعی در امنیت آب باشد; مخصوصا برای مناطق مرزی و صنعتی در دنیایی که حتی هوا ارزش اقتصادی پیدا کرده است، شاید زمان آن رسیده که این فناوری را جدی بگیریم.
به گزارش میهن تجارت، در دنیایی که کمبود آب به بحران قرن تبدیل شده است، مهندسان راهی جدید برای دسترسی به «آب نامرئی» یافته اند: برداشت مستقیم از هوا. استارت آپ هایی مانند Source Global و Majik Water دستگاه هایی ساخته اند که می توانند آب آشامیدنی خالص را از ترکیب انرژی خورشیدی و رطوبت هوا تولید کنند. ایده ای که چند سال پیش شبیه داستان های علمی تخیلی به نظر می رسید، در مدارس، جزایر و کمپ های بیابانی به واقعیت تبدیل شده است.
از نور خورشید گرفته تا یک لیوان آب
در قلب این سیستم ها، فناوری به نام هیدروپانل یا مولد آب اتمسفر (AWG) با فناوری میعان کار می کند. آنها هوای مرطوب را می مکند، بخار را خنک می کنند و قطرات آب خالص تولید می کنند. هر واحد خانگی از نوع هیدروپانل سورس گلوبال حدود 3 تا 5 لیتر آب در روز تولید می کند و قیمت آن در بازار جهانی برای دو پنل 4500 دلار است. کاربران تخمین می زنند که هزینه هر لیتر آب تولید شده در این روش حدود 0.20 دلار است. عددی که برای مناطق دور افتاده بدون زیرساخت تامین آب کاملا رقابتی به نظر می رسد. نسخه های پیشرفته با انرژی خورشیدی می توانند در مناطق روستایی و بیابانی عملاً بدون وابستگی به شبکه برق کار کنند.
بازار میلیارد دلاری و آینده ای روشن
بر اساس برآوردهای Astute Analytica، بازار جهانی سیستم های تولید آب از هوا در سال 2023 حدود 624 میلیون دلار ارزش دارد و تا سال 2032 به بیش از 2.1 میلیارد دلار خواهد رسید. فناوری تراکم رطوبت که اساس اکثر این دستگاه ها است، بیش از 95 درصد بازار را در اختیار دارد. در همین حال، شرکتهای سرمایهگذاری بزرگی مانند Breakthrough Energy Ventures و SoftBank Vision Fund نیز در استارتآپهای این حوزه سرمایهگذاری کردهاند. این روند نشان می دهد که «ساخت آب از هوا» دیگر یک ایده تجربی نیست، بلکه به یک صنعت رو به رشد جهانی تبدیل شده است.
آیا این فناوری برای ایران جواب می دهد؟
سوال کلیدی اینجاست. سیستمهای آبسازی از هوا در مناطق گرم و مرطوب عملکرد بسیار خوبی دارند، اما در مناطقی مانند سیستان و بلوچستان که گاهی رطوبت زیر 20 درصد است، راندمان ممکن است یک سوم کاهش یابد. با این حال، اگر با انرژی خورشیدی ترکیب شوند، می توانند در روستاهای بدون شبکه آب یا برق نجات دهند. هزینه اولیه زیاد است (حدود 30000 تا 50000 دلار برای سیستم های بزرگ)، اما در دراز مدت، پایداری و خودکفایی آبی که ایجاد می کنند می تواند از هر خط انتقال آب با ارزش تر باشد.
این فناوری ممکن است همچنان گران باشد، اما دقیقاً همان مسیری را دنبال میکند که انرژی خورشیدی طی کرد: از لوکس بودن برای خانههای خاص تا تبدیل شدن به ستون زیرساختهای جهانی. پروژه استخراج آب از هوا می تواند یک مکمل واقعی در امنیت آب باشد. مخصوصا برای مناطق مرزی و صنعتی در دنیایی که حتی هوا ارزش اقتصادی پیدا کرده است، شاید زمان آن رسیده که این فناوری را جدی بگیریم.
