سفر عراقچی به فرانسه؛ شرط و شروط ایران احیای مسیر دیپلماسی

به گزارش خبرگزاری به گزارش میهن تجارت، سید عباس عراقچی معاون سیاسی وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در شرایطی به فرانسه سفر کرد که روابط ایران با غرب به ویژه با آمریکا و اروپا با چالش های جدی مواجه است. این سفر همزمان با حضور عراقچی برای شرکت در اجلاس شیمی در هلند انجام شد و از نظر زمانی و موضوعی از اهمیت ویژه ای برخوردار است.

در ماه های اخیر، مذاکرات هسته ای و مذاکرات ایران و غرب قطع شده است. غربی ها شرط گذاشته اند و به جمهوری اسلامی ایران فشار آورده اند. از جمله فعال شدن مکانیسم ماشه و بازگشت شش قطعنامه تحریمی شورای امنیت علیه ایران. همچنین در چند روز گذشته به ابتکار سه کشور اروپایی و با حمایت آمریکا قطعنامه ای به تصویب شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی رسید که جمهوری اسلامی ایران را دوباره در جریان گزارش و بررسی وضعیت هسته ای کشور قرار می دهد.

در چنین فضایی، سفر عراقچی اهمیت ویژه ای پیدا می کند. سابقه همکاری و روابط گسترده دوجانبه ایران و فرانسه و نقش این کشور در برجام اهمیت این سفر را دو چندان می کند.

علاوه بر پرونده هسته ای، پرونده زندانیان دو کشور نیز در دستور کار قرار گرفته است. چند تبعه فرانسوی در ایران آزاد شده و در سفارت فرانسه حضور دارند و یک تبعه ایرانی مقیم فرانسه پس از آزادی از زندان همچنان اجازه خروج ندارد. حل این موضوع علاوه بر اهمیت انسانی، نشان از قدرت دیپلماسی ایرانی در مدیریت پرونده های حساس بین المللی دارد.

مسیر مذاکره باز است، اما تحت فشار نیست

تحلیل کارشناسان سیاسی نشان می دهد که سفر عراقچی علاوه بر پیگیری موضوع هسته ای می تواند به تعادل در سیاست خارجی ایران کمک کند. دیپلماسی جمهوری اسلامی همواره مبتنی بر عزت و اقتدار ملی بوده است و در این سفر نیز پیام ایران روشن است: گفتگو با غرب باز است اما با حفظ منافع و امنیت ملی کشور.

این سفر همچنین تاثیر مهمی بر استراتژی های آمریکا و رژیم صهیونیستی دارد. چون دیپلماسی محترم ایران تلاش دشمن برای منزوی کردن کشور را خنثی می کند و جایگاه تهران را در مذاکرات جهانی تقویت می کند. در مجموع حرکت وزارت خارجه ایران می تواند زمینه ساز کاهش تنش و پیشبرد منافع ملی کشور در عرصه بین المللی باشد.

قدرت نظامی و قدرت دیپلماتیک، دو بال حرکت در عرصه حکومت داری

محمدحسن دهقانی در گفت و گو با خبرنگار به گزارش میهن تجارت وی تصریح کرد: در مجموع سیاست خارجی جمهوری اسلامی در این برهه به ویژه پس از خرداد بر دو پایه اصلی استوار است یکی دیپلماسی و دیگری غیر دیپلماسی و قدرت سخت. این قدرت سخت در واقع همان قدرت نظامی است که به عنوان دو محور یا دو بال حرکت در عرصه حکومت داری و سیاست خارجی مورد استفاده قرار می گیرد. نمونه های زیادی وجود دارد.

وی افزود: شما دیدید که در زمان جنگ یا پس از آن، پس از آتش بس، راه دیپلماسی و گفت و گو باز بود تا بتوانیم حقانیت خود را ثابت کنیم و انواع بهانه ها را از فضای بین المللی بگیریم. این دیپلماسی مبتنی بر عزت و قدرت ملت ایران بود و همواره با فضایی شکل دهنده همراه بود، نه از روی اجبار و ناامیدی. به عبارت دیگر، دیپلماسی قهری نقطه مقابل دیپلماسی تحمیلی است.

این کارشناس مسائل بین الملل خاطرنشان کرد: یکی دیگر از مبانی سیاست خارجی، اجرای قدرت سخت است. این جناح دیگر حاکمیت در فضای سیاست خارجی بود که هم در زمان جنگ و هم بعد از آن به جهانیان نشان دادیم که چگونه جمهوری اسلامی ایران دارای قدرتی است که اجازه تهاجم یا برخورد غیرمتعارف نسبت به هیچ متجاوزی را نمی دهد. از این قدرت نیز به درستی و مناسب استفاده شد.

دهقانی تصریح کرد: فکر می کنم سفر دستگاه دیپلماسی به ریاست وزیر امور خارجه در فضای بین الملل نیز از همین دست باشد. به ویژه پس از اعلام حمایت شورای حکام آژانس انرژی اتمی و کشورهای اروپایی، باید به جهانیان ثابت می‌کردیم که راه گفتگو برای جمهوری اسلامی بسته نیست. بنابراین مکالمات تلفنی و دیدارهای دیپلماتیک ما بر این مبنا است.

وی افزود: از سوی دیگر جمهوری اسلامی با اعلام پایان توافق با مصر به جهانیان اعلام کرد که راه بی شرف ادامه نخواهد داد و امنیت و منافع ملی آن را به خطر نخواهد انداخت. این بدان معنا نیست که دیپلماسی بسته است. بلکه دیپلماسی جمهوری اسلامی همچنان برای تامین منافع و امنیت ملی باز است.

کارشناس مسائل بین الملل گفت: قسمت دوم تحلیل مربوط به فرانسه است. فرانسه در سال های اخیر نقش پلیس بد و بعضا پلیس خوب را در سیاست خارجی اتحادیه اروپا و حتی آمریکا ایفا کرده است. هر جایی اینکه اروپا و آمریکا نیاز به برقراری رابطه با جمهوری اسلامی دارند، یکی از پایگاه های آن فرانسه است.

جایگاه جمهوری اسلامی محترم و مبتنی بر قدرت بود

دهقانی خاطرنشان کرد: در این سفر اخیر و گفتگوهای تلفنی، موضع جمهوری اسلامی محترم و مبتنی بر قدرت بوده است که همواره نقطه قوت نظام دیپلماتیک ما برای پیگیری منافع ملی است. جمهوري اسلامي به اروپا و آمريكا اعلام كرده است كه اگر راه گفتگو باز باشد، در را نمي بنديم. اما این به معنای پذیرش هر نوع شرط و مدلی برای گفتگو نیست. وزارت امور خارجه مأموریت اصلی خود را انجام می دهد و سایر ادارات دولتی نیز نقش مکمل خود را ایفا می کنند.

وی تصریح کرد: در واقع این اقدامات باعث شده تا راهبرد اسرائیل و آمریکا برای انزوای ایران خنثی شود. نظام دیپلماتیک ما مسیر شکست این راهبرد دشمن را دنبال می کند. من این سفر را شکست دیپلماسی آمریکا و اسرائیل می دانم.

ابوالقاسم دلفی در گفت و گو با خبرنگار به گزارش میهن تجارتوی با اشاره به سفر وزیر امور خارجه به فرانسه گفت: سفر آقای عراقچی به فرانسه که همزمان با سفر وی به هلند برای شرکت در اجلاس شیمی انجام شد، از نظر زمانی و موضوعی بسیار حائز اهمیت است. به هر حال وضعیت مذاکرات ما با آمریکایی ها و در واقع با غرب با چالش مواجه شده است.

وی افزود: چالشی که شروع کرده اند و شروع به شرط بندی کرده اند و مذاکرات متوقف شده است. علاوه بر فعال شدن مکانیسم ماشه در مذاکرات هسته ای، غربی ها معتقدند که آن شش قطعنامه تحریمی در شورای امنیت بازگشته است و ما دوباره مشمول قطعنامه های تحریمی هستیم.

سفیر سابق ایران در فرانسه تصریح کرد: همچنین هفته گذشته در شورای حکام به ابتکار سه کشور اروپایی و با حمایت آمریکا قطعنامه ای به تصویب رسید که مجدداً ما را درگیر می کند; زیرا آژانس موظف شده است گزارش های دوره ای درباره وضعیت هسته ای ما و اتفاقات پس از جنگ 12 روزه رژیم صهیونیستی و آمریکا علیه جمهوری اسلامی ایران تهیه کند.

وی افزود: بنابراین در این فضای متشنج و پر از فشار علیه جمهوری اسلامی ایران، سفر آقای عراقچی سفر بسیار مهمی است. وزارت امور خارجه و شخص وزیر امور خارجه حرکت مهمی انجام دادند. حرکتی برای مقابله و استفاده از دیپلماسی برای حل مشکلات کشور. فرانسوی ها یکی از کشورهای مهم و تاثیرگذار در روند مذاکرات ما با غرب بوده اند. از ابتدا در جریان مذاکرات هسته ای با اروپایی ها و 1+5 حضور داشتند و آقای مکرون او همچنین تلاش های مختلفی برای ادامه گفتگو با ما انجام داد. اگرچه اروپایی ها در مقاطع مختلف از جمله زمانی که ترامپ از برجام خارج شد می توانستند بهتر عمل کنند، اما مجموعه تحولات ده ساله برجام نشان داد که فرانسه و اروپا می توانند سرپل بین ما و غرب مهم باشد. زیرا ما روابط پیچیده و مشکلات زیادی با آنها داریم و غلبه بر این مشکلات آسان نیست.

انتخاب فرانسه و سفر وزیر امور خارجه یک اقدام حساب شده بود

سفیر سابق ایران در فرانسه تصریح کرد: اروپا به عنوان یک واسطه و فرانسه با ایفای نقش موثر در تحولات اروپا می توانند شرایط موجود را برای ما تا حدودی تغییر دهند. روابط دوجانبه با فرانسه در گذشته و فرانسه و اروپا نیز گسترده بوده است بخشی از آنها اولین شرکای تجاری ما بودند. بنابراین مجموعه عوامل نشان می دهد که انتخاب فرانسه و سفر وزیر امور خارجه در این مقطع اقدامی حساب شده است و می تواند با ملاحظه و تسامح بیشتر به نتایج بهتری منجر شود.

دلفی وی ادامه داد: همانطور که می دانید موضوع زندانیان دو کشور نیز مورد بحث قرار گرفت. چند تبعه فرانسوی به اتهامات آزاد شده در ایران در زندان بودند و اکنون در سفارت فرانسه بسر می برند. همچنین یکی از ملی پوشان ما در فرانسه دچار مشکل شد، تقریباً آزاد شد، اما اجازه خروج از فرانسه را ندارد.

سفیر اسبق ایران در فرانسه خاطرنشان کرد: سفر آقای عراقچی به فرانسه علاوه بر موضوع هسته ای که موضوع اصلی کشور است و باید با کمک اروپایی ها برای آن چاره اندیشی کرد، ماجرای روابط با آمریکا نیز وجود دارد. در مورد در خاتمه باید گفت که زمان و مقصد این سفر بسیار دقیق و مناسب انتخاب شد و در صورت عدم کنار گذاشتن موضوع می‌توان شاهد تحولاتی بود که بخشی از تنش‌های ما با غرب را کاهش می‌دهد.

دلفی وی افزود: این تحول و حرکت وزارت امور خارجه می تواند در ایجاد توازن در سیاست خارجی ما موثر باشد و وضعیت دیپلماتیک کشور را در دنیا متعادل کند. این سفر سفر قابل توجهی از سوی دستگاه دیپلماسی است و با تداوم همان اقداماتی که همواره در راستای منافع ملی انجام شده است، می تواند به نتایج بهتری منجر شود.

شرایط و ضوابط ایران برای دیپلماسی

به گزارش به گزارش میهن تجارت، در شرایطی که پرونده هسته ای ایران تحت فشار روزافزون آمریکا، رژیم صهیونیستی و … تروئیکا اروپا پیچیده تر شده است، حضور وزیر امور خارجه در پاریس پیام روشنی داشت. تهران همچنان به دیپلماسی معتقد است، اما گفت‌وگو را زمانی مؤثر می‌داند که مبتنی بر احترام متقابل و پذیرش حقوق قانونی ایران باشد. معرفی مجدد حق استفاده صلح آمیز از انرژی هسته ای، انتقاد از عملکرد اروپا در شورای امنیت و آژانس و همچنین پیگیری وضعیت اتباع دو کشور، همگی نشان داد که ایران مسیر مذاکره را برای تثبیت حقوق و کاهش تنش باز نگه داشته و از مواضع اصولی خود عدول نکرده است.

از سوی دیگر تهران بر آن تاکید کرد آنچه روند دیپلماتیک را مختل کرده اصل مذاکره نیست، بلکه رفتار طرفینی است که همزمان با گفت وگو از ابزار فشار، تهدید و اقدام نظامی استفاده کرده اند.. بنابراین، سفر به فرانسه را باید تلاشی برای بازگرداندن زمینه های گفت وگو دانست. تلاشی که اگرچه می‌تواند دریچه جدیدی را به سوی توافق‌های عملی بگشاید، اما در صورت تداوم رویکرد متناقض اروپا و آمریکا ممکن است لایه جدیدی از سوء تفاهم‌های دیپلماتیک ایجاد کند. سیگنال های ارسالی بروکسل و واشنگتن همچنان با پیام های مبهم و مطالبات تحمیلی آمیخته است و این همان نکته ای است که تهران نسبت به آن هشدار می دهد.

در نهایت، راه پیش رو به عملکرد غرب گره خورده است. ایران به صراحت اعلام کرده است که تنها مذاکرات را بر اساس پیشنهادهای عملی، منطقی و منطبق با واقعیت های ژئوپلیتیکی و تاریخی مفید می داند و فشارها و مطالبات یکجانبه را تکرار نمی کند. اگر فرانسه قصد دارد به عنوان یک واسطه موثر عمل کند، باید در سایه فشار از تناقض مذاکره فاصله بگیرد و در عمل نشان دهد که به گفت و گوی متعادل معتقد است. این سفر می تواند نقطه شروع کاهش تنش باشد، اما تحقق آن نیازمند رویکرد مسئولانه غرب و کنار گذاشتن نگاه تحمیلی نسبت به ایران است