دبیر شورای فرهنگ عمومی در خصوص مسائل مربوط به میراث فرهنگی ناملموس از جمله تخریب 13 زبان و گویش ایرانی، اهمیت توسعه گردشگری غذایی، حفظ برخی دانش بومی و محلی و… توضیحاتی ارائه کرد.
به گزارش ایسنا، سیدمجد امامی با تاکید بر اینکه اکولوژیک گرایی و توجه به میراث ناملموس یکی از نهاده های مولد اقتصاد فرهنگمحور و جهش تولید مبتنی بر مشارکت مردم است، اظهار کرد: در این راستا باید توجه به میراث ناملموس و غیرمستقیم به عنوان میراث ناملموس مورد توجه قرار گیرد.
وی افزود: میراث گاهی عادت، سنت، رویه و رفتاری است که می تواند مایه حیات و توسعه باشد به گونه ای که حفظ، حراست، گسترش و استفاده از آنها هوشمندانه ترین راه برای هدایت فرهنگی جوامع است.
امامی با اشاره به توجه جهانیان به موضوع میراث ناملموس گفت: “کنوانسیون حفاظت از میراث ناملموس” بیش از 30 سال است که توسط بیش از 180 کشور پذیرفته شده است و علیرغم اینکه روند ثبت بسیاری از آنها متوقف شده بود. سال‌ها، جمهوری اسلامی ایران در رتبه پنجم جهان قرار دارد. در ثبت میراث ناملموس یعنی این آداب و سنن دارد. به عنوان مثال ضبط افطار و سنت های ماه مبارک رمضان در جلسه گذشته انجام شد و در روزهای اخیر شاهد اتفاقات مرتبط با آن بودیم.
وی به اهمیت توسعه گردشگری غذایی اشاره کرد و گفت: قطعا باید به این سمت برویم تا تورهای ویژه ماه رمضان داشته باشیم تا مردم دنیا و گردشگران مختلف را در معرض آداب مختلف ماه رمضان و گردشگری غذایی قرار دهیم. . در ایران بیش از 50 یا 60 نوع حلیم، آش و آبگوشت داریم که بیشتر در هنگام افطار مصرف می شود. از طرفی با این حرکت می توانیم فرهنگ افطار را هم تقویت کنیم. متأسفانه در ضبط غذاها کمتر از ثبت آیین ها موفق بودیم و باید در این زمینه بیشتر تلاش کنیم.
میراث ناملموس برای خاطره بازی نیست!
دبیر شورای فرهنگ عمومی کشور با تاکید بر اینکه میراث ناملموس تزیین یا عکسی در کتابخانه ها برای خاطره گویی نیست، اظهار داشت: میراث ناملموس بخش های مختلفی را شامل می شود؛ میراث ناملموس در کتابخانه ها برای خاطره گویی زینت و عکس نیست. مثلاً در مورد «مهارت عودسازی و نوازندگی» با موسیقی مواجه هستیم یا مثلاً در مورد غذا، لواش نان ایران به عنوان میراث ناملموس به ثبت رسیده است و به طور کلی میراث ناملموس شامل انواع مختلفی است. ابعادی که می تواند اقتصاد و تمدنی را در مسیر پیشرفت ایجاد کند. یک کشور باشد
اهمیت توجه به «اقتصاد فرهنگ»
وی با اشاره به عبارت مشارکت مردمی در شعار سال 1403 گفت: متأسفانه نگاه خطی و لیبرالی به توسعه که همچنان در نظام برنامه ریزی کشور ما وجود دارد، توجهی به این موضوع ندارد که تنوع فرهنگی منشأ واقعی است. تولید و شکوفایی». نظام توسعه پیدا می کند، کشت و صنعت را در مکانی راه می اندازد و روال زندگی متمدن هزاران ساله مردم را تغییر می دهد، یا مثلاً در جایی شهرک صنعتی می سازد که هزاران سال زن و مرد زندگی خود را اداره می کردند. به شیوه خود و با تشکیل زنجیرهای خاص. حمایت از این پلتفرم برای ما ضروری است.
وی بخشی از میراث ناملموس را دانش سنتی معرفی کرد و ادامه داد: اکنون یکی از میراث های سنتی ایران که به ثبت جهانی رسیده دانش لنج سازی است که متاسفانه در حال از دست رفتن است. طبق کنوانسیون حفاظت از میراث ناملموس، ما موظف هستیم هر کاری که می توانیم برای حفظ این میراث انجام دهیم. لنج سازی یک دانش سنتی منحصر به فرد است که هزاران سال است ایرانیان از آن استفاده می کنند. حتی در حال حاضر، با وجود اینکه دانش مدرن کشتی سازی آمده است، اما بنا به دلایلی، هنوز هم می توان به ساخت بارج علاقه مند شد.
دبیر شورای فرهنگ عمومی کشور با اشاره به اینکه هنوز هم بسیاری از مردم دنیا دوست دارند حتی یک بار در زندگی خود با لنج سنتی سفر کنند، گفت: این بازگشت به سنت ها یک روند جهانی است.
وی تاکید کرد: وقتی میراث لنج سازی وجود دارد چرا باید در استان های جنوبی مردم فقیر داشته باشیم؟ مردم در حال فراموش کردن بارج سازی هستند. این روزها استادان لنج سازی 80 یا 90 ساله هستند. میراث ناملموس یکی از نهاده های مولد اقتصاد فرهنگ محور و جهش تولید بر پایه مردم است.
امامی وجود اقتصاد نوروزی را دلیل ماندگاری نوروز دانست و بیان کرد: در فرهنگ نوروزی پاکی، رحمت، نو شدن، همسویی با طبیعت، آشتی با طبیعت، از نظام فرهنگی خود چه می خواهیم؟ توسعه شعائر ایرانی و اسلامی مانند نوروز یکی از برنامه های مهم دولت برای گسترش نشاط اجتماعی بر اساس آن است. نوروز یک رکورد جهانی و بخشی از تقویم آیینی یونسکو است و 12 کشور در کانون توجه نوروز قرار دارند. ثبت و تقویت میراث ناملموس با توسعه، پیشرفت اقتصادی و معیشت مردم بیگانه نیست، فقط باید در بخشی از نظام برنامه ریزی توسعه کشور چشم ها را شست و از سوی دیگر نگاه کرد.
امامی به ثبت 7 روز برداشت محصول در تقویم رسمی کشور اشاره کرد و اظهار داشت: روزهای انار، گندم و نان، گلاب، عسل، زعفران، زیتون و خرما به تقویم اضافه شده است که اگر قسمت فرهنگی آن را درک کنیم. و به درستی اگر مورد توجه نظام توسعه قرار گیرد، مردم می توانند به تولید برسند و دیگر نیازی به صحبت مداوم با مسئولان دولتی برای ایجاد اشتغال نیست.
لزوم توجه به نهاده های فرهنگی-اقتصادی
وی توجه به محصولات و نامگذاری برخی از روزهای تقویم به نام آنها را بخشی از توجه به اقتصاد فرهنگی دانست و ادامه داد: انشاالله در 10 اردیبهشت ماه رویداد دانش بنیان در خصوص دانش بنیان و فرهنگ محور برگزار می شود. شرکت هایی در زمینه گلاب و عطر. باید توجه فرهنگی-اقتصادی بیشتر شود.
دبیر شورای فرهنگ عمومی کشور افزود: می دانیم که در صنعت اسانس خام فروشی داریم. اسانس تولیدی ما از کارخانه های قمصر و کاشان به فرانسه می رود، در حالی که با توجه به این بخش و حتی رونق تولید داخلی و تولید دانش بنیان می توان از این فضا فاصله گرفت.
وی ادامه داد: ارقام دوستان ما در ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز حکایت از ورود چند میلیون دلاری عطر و ادکلن قاچاق به کشور دارد. همزمان با فروش روغن و واردات عطر، ماده موثره را از بیش از 16 گل معطر ایرانی تولید و صادر می کنیم. در واقع شرکت های فرانسوی از کارگاه های تولید اسانس برای تولید محصولات با محصول خام پیش خرید می کنند.
امامی تاکید کرد: باید به شهرهای صنایع خلاق برویم که زیرساخت های آن در حال فراهم شدن است. اخیرا شورای عالی انقلاب فرهنگی مصوبه بسیار خوبی در این زمینه داشت و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با همکاری جهاد دانشگاهی در حال نگارش آیین نامه آن است. امیدوارم شهر بین المللی صنایع خلاق ایران پردیس های مختلفی داشته باشد.
ثبت 14 شهر ایران در شبکه شهرهای خلاق
وی با اشاره به اینکه بیش از 14 شهر ایران در شبکه شهرهای خلاق به ثبت رسیدند، گفت: شهرهای خلاق شهرهایی هستند که ذات آنها مولد فرهنگ است. دو شهر کرمانشاه و رشت در این زمینه به ثبت رسیده است.
دبیر شورای فرهنگ عمومی کشور با اشاره به اینکه سال گذشته حدود 200 غذای گیلانی در پرونده ملی ثبت شد، گفت: باید بتوانیم از آنها در رونق گردشگری استفاده کنیم. غذاهای ایرانی با توجه به نوع طبیعت و شرایط اقلیمی طراحی می شوند و باید روی پرونده آنها با جدیت کار کنیم که در این دوره با جدیت پیگیر آن هستیم. البته در بحث ثبت جهانی باید قبول کنیم که سهمیه داریم یعنی بیشتر از سهمیه نمی توانیم ثبت نام کنیم.
وی ادامه داد: برنامه ملی برای ترویج غذای خانواده تدارک دیده ایم که نیازمند برگزاری جشنواره های غذا است. سال گذشته قصد داشتیم چنین جشنواره ای را برگزار کنیم اما مشکلات مالی اجازه برگزاری آن را نداد. مردم با اطلاعیه و نوشتن با غذاهای سنتی خود آشتی نمی کنند، باید بیایند و در مجالس مربوطه شرکت کنند.
امامی به برگزاری رویداد ملی نان در کرمان اشاره کرد و گفت: انواع نان و شیرینی از بیش از 20 استان ایران تهیه و جشنواره نان برای حرکت به سمت استفاده از نان سالم برگزار شد.
13 زبان و گویش ایرانی در خطر نابودی است
وی در یک برنامه تلویزیونی درباره اقدامات انجام شده برای حفظ لهجه ها و گویش های محلی توضیح داد: لهجه یک موضوع ملی و جهانی است. بحث زوال زبان ها در دنیا مطرح است و سازمان یونسکو اطلس زبان ها و گویش های رو به زوال را بر اساس خوداظهاری کشورها منتشر می کند. فکر می کنم حدود 13 زبان و گویش ایرانی رو به افول هستند. در معرض زوال یعنی اینکه دیگر کسی با آنها صحبت نکند و نابودی یک زبان و گویش. تخریب یک فرهنگ است.
امامی ادامه داد: دوستان ما در دایره المعارف بزرگ اسلامی سال ها پیش کار خوبی کردند که تقریباً صداها، واج ها و جزئیات بیش از 260 زبان و گویش ایرانی را ضبط کردند. در اینجا باز هم به کم کاری همه نهادهای مرتبط اعتراف می کنم. فکر می کنم این حمله ای که به زبان فارسی و علیه آن انجام شد. صیانت از زبان فارسی و جدی گرفتن زبان معیار هم کار درستی است، ما را از حفاظت از گویش ها و زبان های مختلف غیرفارسی ایران غافل کرده است و این انتقاد را به خود و همه دارم.
وی تاکید کرد: شبکه های استانی یکی از موفق ترین پروژه های ملی و جهانی در حفظ زبان های محلی را دارند. البته از سوی دیگر آموزش و پرورش و نظام آموزش عالی در بررسی این موارد کم است.
امامی در پایان سخنان خود گفت: این قول را می دهم که بیانیه راهبردی تنوع فرهنگی اقوام و زبان های ایرانی که یک سند راهبردی است قبل از روز جهانی تنوع فرهنگی تا اول خرداد به تصویب برسد انشاالله و این اولین سند ایجاد شده از قانون اساسی است. قانون اساسی ما به نفع تنوع فرهنگی و فرهنگ های متنوع مردم ایران است. امیدوارم به عنوان اولین سند مستقل بعد از قانون اساسی در این زمینه، راهنمای فعالیت ها و تکلیف مسئولان برای ارتقای تنوع فرهنگی ایرانیان به ویژه زبان باشد و انشالله دیگر نگوییم داریم. 13 زبان و گویش در ایران رو به افول است.
