نیویورک تایمز نوشت: هزاران مرد و زن جوان، با پوشیدن شلوار جین و تی شرت، در یک کنسرت پاپ شلوغ در فضای باز بالا و پایین پریدند، رقصیدند و آواز خواندند. در نقطه ای دیگر از شهر، جوانان دور یک گروه موسیقی هارد راک جمع شده بودند که در خیابان مشغول نواختن بودند. و صدها نفر در سراسر شهر برای تماشای هفته طراحی تهران، جشنواره ای از سازه های هنری عظیم و رنگارنگ، نورپردازی و موسیقی زنده در چندین مکان هجوم آوردند.
به گزارش سرویس بین الملل «میهن تجارت»، در ادامه این مطلب آمده است: اینجا نیویورک یا برلین نیست. تهران، پایتخت ایران است، جایی که جوانان در ماههای اخیر یک رنسانس اجتماعی را رهبری میکنند. ماه گذشته، یک جشنواره پنج روزه جاز، کافه ها و گالری های هنری را به مکان های اجرا تبدیل کرد.
این وضعیت تنها با پنج سال پیش تضاد جدی دارد. زمانی که زنان محدودیت داشتند و رقصیدن در جمع ممنوع بود.
جامعه با سرعتی بسیار سریع در حال تغییر است، تقریباً مانند پوست ریختن. «بدون توجه به گشایش هایی که در فضای اجتماعی می بینیم، نسل جوان نترس است و تابوها را می شکند.» این همان چیزی است که دنیا امیری، 33 ساله، منتقد و طراح مد ساکن تهران، در مصاحبه ای می گوید: «نسل جوان آزادی های اولیه خود را می خواهد و آنها آزادی های اولیه خود را به دست می آورند.»
دهها ویدئو در رسانههای اجتماعی و مصاحبه با بیش از دوجین ایرانی – از جمله هنرمندان، طراحان، موسیقیدانان، کارآفرینان، دانشجویان و همچنین جامعهشناسان و تحلیلگران سیاسی- کشوری را در میان تحولی از پایین به بالا به تصویر میکشند.
در اوایل نوامبر، حداقل چهار محقق، اقتصاددان و نویسنده دستگیر شدند. اما دولت مسعود مزیکیان، جراح قلب که با وعده آزادی های اجتماعی بیشتر به قدرت رسید، به نظر میل یا توانایی مقابله با موج تغییرات را ندارد و شاید از سرکوبی که ممکن است نتیجه معکوس داشته باشد و ناآرامی ایجاد کند، اجتناب می کند.
دولت در حال حاضر با بحران های پی در پی دست و پنجه نرم می کند. از جمله شرایط وخیم اقتصادی، بازسازی پس از جنگ با اسرائیل، و کمبود شدید منابع آب و انرژی. رقصیدن این تاریکی را کمی کاهش می دهد.
جشن ها محدود به تهران نیست. کنسرت ها و جشنواره ها در سراسر کشور، در شهرهای کوچک و بزرگ برگزار می شود و جمعیت زیادی را به خود جذب می کند. در یزد، شهری مذهبی و محافظه کار، کنسرت دسته جمعی آهنگ های پاپ دوران قبل از انقلاب – که زمانی ممنوع بود – برگزار شد. در مهرماه، شهر کرمان میزبان یک ماراتن کویری بود که در آن مردان و زنان در کنار هم دویدند. یوگا صبحگاهی و ورزش گروهی در بسیاری از پارک ها به یک روال عادی تبدیل شده است. نوازندگان خیابانی، به ویژه تکنوازان زن، به یک منظره رایج تبدیل شده اند. رقصندگان هیپ هاپ در شیراز و جاهای دیگر ظاهر شده اند. و مهمانی های رقص خودجوش در کافه ها – مانند کرج – و مراکز خرید با دی جی روند رو به رشدی دارند.
“ما باید احساس شادی کنیم.” این را پرنیا 26 ساله کارشناس زیبایی در تهران در مصاحبه ای می گوید که خواسته است نام خانوادگی اش فاش نشود. من به این کنسرتها میروم چون موسیقی گوش میدهم – وقتی آنجا هستم، به جنگ یا درگیری فکر نمیکنم، در لحظه هستم و از یک شب خاص لذت میبرم.»
در صحرای نزدیک اصفهان، مجریان تور با رقص در اطراف مجسمه های عظیم و آتش سوزی، به سبک Burning Man در نوادا، مهمانی های ریو برگزار می کنند. بازار بزرگ تهران – معروف به پایگاه سنت – یک شوی مد برگزار کرد که در آن مدل های زن با کت های خز و شال های ترمه روی فرش قرمز رفتند.
تئاتر موزیکال – که به دلیل محدودیت در آواز و رقص زنان در ایران نادر بود – وارد تهران نیز شده است. بر اساس پستهای شبکههای اجتماعی، نمایشهای «الیور توئیست» و «رابین هود» به سبک برادوی هر شب در خانههای شلوغ به روی صحنه رفتهاند.
اینها تغییرات خود به خودی توسط نسل جدید ایرانیان است که با اتصال به دنیای خارج از طریق شبکه های اجتماعی در حال آزمایش مرزها و بازپس گیری فضاهای عمومی هستند.
فاطمه حسنی، جامعه شناس که به بررسی تغییرات اجتماعی می پردازد، در مصاحبه ای از تهران گفت: مرزهای زندگی عمومی و خصوصی بیش از پیش محو می شود زیرا جوانان دیگر نمی خواهند زندگی دوگانه داشته باشند.
او میگوید: «در گذشته، بیشتر فرهنگ ایرانی در فضاهای خصوصی وجود داشت – در خانهها، مهمانیها و فضاهای محدود. اما امروزه همان ارزش ها، احساسات و سبک زندگی در عرصه عمومی بازتولید می شود.
خود دولت نیز هر چند محتاطانه به این روند پیوسته است.
در ماه سپتامبر، دولت مجموعهای از رویدادهای موسیقی رایگان به نام «کنسرتهای شادی» در سراسر کشور برگزار کرد و از خوانندگان و گروههای برتر دعوت کرد تا برای عموم مردم اجرا کنند تا حس ملیگرایی را که پس از جنگ ۱۲ روزه با اسرائیل در ژوئن ایجاد شده بود، تقویت کند. این اقدام در نوع خود بی سابقه بود.
فاطمه مهاجرانی سخنگوی دولت در شهریورماه امسال در مصاحبه ای با رسانه های محلی گفت: «برگزاری کنسرت با میلیون ها نفر وحدت ما را تقویت می کند». وی افزود که رویدادهایی مانند کنسرت های خیابانی به “افزایش شادی جمعی” کمک می کند.
این اقدام با تحسین و انتقاد مواجه شد. برخی گفتند که دولت بالاخره کاری لذت بخش انجام داده است، در حالی که برخی دیگر آن را راهی برای منحرف کردن مردم از مشکلات عدیده کشور می دانند. با این حال، این کنسرت ها بسیار محبوب شدند. به گفته رسانه های محلی با بیش از یک میلیون شرکت کننده.
بهمن بابازاده، ۴۲ ساله، روزنامهنگار موسیقی و تهیهکننده کنسرت، در گفتوگوی تلفنی از تهران میگوید که جنگ نحوه برگزاری کنسرتها را در ایران تغییر داده است. دولت اکنون برخی محدودیتها را کاهش داده است – مانند نظارت بر میهن تجارت اشعار و آهنگها، ممنوعیت رقصیدن و اجبار زنان به پوشیدن حجاب. بابازاده می گوید به طور میانگین هر شب حداقل چهار کنسرت در شهرهای بزرگی مانند تهران، شیراز و اصفهان برگزار می شود که هزاران نفر در آن شرکت می کنند.
این موضوع خشم محافظه کاران را برانگیخته است. آنها از قوه قضائیه و نیروهای امنیتی خواسته اند که وارد عمل شوند. در برخی موارد، مقامات وارد عمل شده اند تا یک رویداد را تعطیل کنند – مانند فروشگاهی که میزبان یک نمایش مد بود – یا یک کنسرت را لغو کنند یا برگزار کننده را جریمه کنند، اما بیشتر شبیه به بازی چکش و موش است.
الیاس حضرتی، رئیس روابط عمومی نهاد ریاست جمهوری به رسانه های ایرانی گفته است که اگرچه دولت به این موضوع «حساسیت» دارد، اما قصد استفاده از «روش های شکست خورده گذشته» را ندارد و نگاه دولت به حجاب «بر اساس منطق» است.
عبدالرضا داوری مشاور ارشد سابق محمود احمدی نژاد در پستی درباره این پدیده نوشت: نسل Z نسبت به قدرت بی تفاوت است و به مرحله بی احترامی جمعی رسیده است. وی افزود: نسل Z ایرانی «تحمل دخالت در زندگی روزمره را تحمل نخواهد کرد» و «از این نقطه آینده ایران تغییر خواهد کرد».
تحلیلگران می گویند شادی و تفریحی که در سراسر ایران دیده می شود به معنای بی تفاوتی نسل جوان نسبت به مشکلات اقتصادی کشور نیست.
امیر سام، تولید کننده محتوای اینستاگرام با حدود 120 هزار فالوور در ایران که اغلب ویدئوهای کنسرت ها و رویدادها را به اشتراک می گذارد، از دیدن شادی جوانان خوشحالش می کند و می گوید: امیدوارم این آزادی و شادی در گوشه و کنار ایران ادامه داشته باشد.
