احمد زیدآبادی در یادداشتی در روزنامه هم میهن نوشت: خیلی عجیب و نادر نیست که یک متخصص یا متفکر درباره موضوعی خنده دار و در عین حال ناپایدار و ناعادلانه اظهار نظر کند. هیچ انسانی قادر به درک درست همه امور دنیا نیست. بنابراین انسان با توجه به ماهیت و محدودیت های درک خود، خواه ناخواه در مورد برخی مسائل دچار سوء تفاهم و لغزش ذهنی می شود و دیگران را به واکنش وا می دارد.
لذا نگاهی به آراء و آراء انواع فیلسوفان و حکیمان و متفکران تاریخ اعم از بزرگ و کوچک و قدیم و جدید نشان می دهد که اگر هر کدام مشکلاتی را مطرح کرده و راه را باز کرده اند، نظرات خنده دار و گاه بحث برانگیزی نیز مطرح کرده اند. با این اوصاف اینکه دکتر محمود سریع القلم با نوعی نگاه منفی طبقاتی فرزندان خانواده های فقیر را شایسته حکومت داری و فعالیت اقتصادی نمی داند به قول اعراب «اولین شیشه ای نیست که در اسلام شکسته است! مشکل در واقع این است که برخی از افراد جامعه به دلایلی این نوع سخنان را می پسندند و به نوعی از آن استقبال می کنند، گویی برای توسعه اقتصادی و اصلاح حکمرانی در کشور باید جلوی تحصیل فرزندان خانواده های کم درآمد یا فقیر را در عرصه اقتصاد و سیاست گرفت و راه آنها را برای ورود به این دو حوزه مسدود کرد!
اما چه دلایلی باعث استقبال بخشی از جامعه از سخنان ناشایست آقای زاریل قلم شده است؟ قبل از پرداختن به این موضوع ابتدا لازم است توضیح داده شود که چرا ادعای آقای ضریل القلم ضعیف و ناعادلانه است و نباید در جامعه عادی جدی گرفته شود و مورد بحث قرار گیرد. اصلی ترین نقطه ضعفی که می توان برای فردی از طبقات محروم جامعه در تصدی مناصب سیاسی و اقتصادی فرض کرد، «عقده های پنهان و پنهان ناشی از محرومیت» است که می تواند هنگام تصمیم گیری های حساس و تأثیرگذار، آنها را به سمت انتقام و رفع تعارض سوق دهد.
نمی توان کتمان کرد که محرومیت معمولاً گیج کننده است، اما این موضوع نه لزوماً محدود به امور معیشتی است و نه اختصاص به قشر خاصی دارد. در عین حال محرومیت می تواند مادی یا غیر مادی باشد. به عنوان مثال، افرادی که از آزادی به معنای توسعه عاملیت و تصمیم گیری چه در خانواده، مدرسه، اجتماع و یا سایر سطوح زندگی جمعی محروم هستند، در واقع کاملاً در معرض پیچیده شدن قرار دارند.
با این حساب، هر فردی که در محیط های بسته فرهنگی و جوامع استبدادی زندگی کرده و رشد کرده است، از نظر آقای سریع القلم، فردی پیچیده است و نباید وارد عرصه اقتصاد و سیاست شود! حالا اگر بخواهیم با همین منطق در مورد شهروندان ایران قضاوت کنیم شامل همه از جمله آقای سریع القلم می شود! علاوه بر این، محرومیت در درجه اول یک احساس روانی است و ارتباط چندانی با شرایط مادی ندارد.
بسیارند افراد فقیر و نیازمندی که با بزرگواری و غنای وجودی خود، اصلاً احساس محرومیت نمی کنند و حتی کوچکترین اثری از عقده بودن در آنها نیست. رفتارشان آنقدر آبرومندانه، ایثارگرانه، انسان دوستانه، خیرخواهانه و سخاوتمندانه است که مدعیان این عرصه ها را شرمنده می کند! در عوض، کم نیستند افراد ثروتمند و حتی ثروتمندی که از هر جهت نسبت به بالاترین خود احساس محرومیت می کنند و برای افزودن بر دارایی و دارایی خود، چنان حقارت و حقارت از خود نشان می دهند که روحیه هر فرد عادی را به هم می زند!
در واقع طمع و اسراف کلاس نمی شناسد! چه بسا فقیران که به دلیل بی نیازی صاحب دنیا هستند و چه بسا ثروتمندان و ثروتمندانی که به دلیل نیازشان از پست ترین گدایان سامره هم گداترند! به نظر من همین دو مورد برای ابطال ادعای آقای سریع القلم کافی است و نیازی به ورود به حوزه های محرومیت جنسی یا عوارض ناشی از عدم موفقیت و شهرت و محبوبیت و منزلت افراد مورد نظر که یک موضوع غیر طبقاتی است نیست!
اما چرا برخی با ادعای آقای زاریل قلم همدلی کردند؟ پاسخ روشن است. این هم مثل خیلی چیزهای دیگر واکنشی به وضعیت فعلی است. وضعیت موجود موضوع نارضایتی و خشم اقشار وسیع جامعه ماست. هر چیزی که به نوعی آن را به چالش بکشد، مورد استقبال بخشی از مردم قرار می گیرد، حتی اگر از زاویه نادرست و مبتنی بر ادعای نادرست و خطرناک باشد.
شعار “ظلم ستیزی” در سایه جولان و مانور تجمل گرایی دوران تازه وارد سیاسی و اقتصادی در کنار تظاهر به سادگی ریاکارانه و عوام فریبانه در حین توزیع ظالمانه ترین نوع رانت های سیاسی، اقتصادی و آبرومندی، وضعیت مردم تحت فشار را به قدری خراب کرده است که بخشی از آنها با چالش مواجه خواهند شد. حتی اگر این چالش بی اساس باشد.
