به گزارش اختاز نیوز به نقل از دنیای اقتصاد، شکاف قیمت انواع خودروهای وارداتی در ایران نسبت به بازارهای جهانی در دو مقطع زمانی یعنی سال های 2016 و 2013 بررسی شده است. جهان» نشان می دهد که خطای قیمت خودروهای خارجی در ایران در سال 2016 به طور میانگین حدود 118 درصد بوده است در حالی که امسال به 113 درصد رسیده است. این به این دلیل است که خودروها در ایران در 6 سال گذشته تا 31 برابر رشد کرده اند. به نظر می رسد کاهش شکاف قیمتی خودروهای خارجی در ایران و بازارهای جهانی تحت تاثیر رشد نرخ ارز در ایران و همچنین تورم جهانی خودرو بوده است. یعنی قیمت خودروهای وارداتی در ایران نیست که بهبود یافته، بلکه ارزش ریال به شدت کاهش یافته و علاوه بر این، قیمت خودرو در بازارهای جهانی رشد چشمگیری داشته است.
در سال 1395 قیمت خودروهای جدید وارداتی در ایران به طور متوسط حدود 118 درصد بیشتر از بازارهای جهانی بود، اما امسال این رقم به 113 درصد رسیده است. «دنیای اقتصاد» برای رصد این شکاف قیمتی به تحلیل قیمت دلاری پنج مدل پرطرفدار وارد شده به کشور در سال 1395 و امسال با توجه به نرخ دلار در بازار آزاد پرداخته است. محصولات بررسی شده شامل هیوندای النترا، هیوندای توسان، کیا سراتو، میتسوبیشی اولتندر و تویوتا کرولا هستند که در نمودار انتهای این گزارش توضیح داده شده است.
با این حال، اگرچه کاهش شکاف قیمت خودروهای وارداتی با بازارهای جهانی به عوامل داخلی مرتبط است، اما مهمتر از آن عوامل خارجی بیشتر دخیل هستند. البته شکاف قیمتی محصولات وارداتی در ایران نسبت به بازارهای جهانی همیشه شدید بوده است. دلیل این امر برخی سیاست های داخلی مانند باز و بسته شدن مسیر واردات، تعرفه های سنگین واردات، نگاه منفی به واردات خودرو و همچنین برخی عوامل مانند تورم عمومی و مشکلات کلان اقتصادی در کشور است. امسال تفاوت قیمت خودروهای وارداتی در ایران نسبت به بازارهای جهانی اختلاف بسیار شدید 113 درصدی دارد اما به هر حال این تفاوت قیمت نسبت به سال 1395 کاهش یافته است.
تورم جهانی خودرو مهمترین عامل در این موضوع است. قیمت جهانی خودرو بین سال های 2018 تا 2024 به طور متوسط بین 20 تا 25 درصد افزایش یافته است. کارشناسان دلایل متعددی را برای این افزایش قیمت ذکر می کنند. تورم جهانی یکی از عواملی است که در رشد قیمت خودرو در سطح جهانی موثر است. نرخ تورم جهانی از سال 2018 (2016) افزایش یافته است و بر هزینه های تولید خودرو از جمله هزینه های مواد اولیه مانند فلزات و مواد شیمیایی که در خودروسازی استفاده می شود، تأثیر گذاشته است.
همچنین بحران جهانی تراشه که از سال 2020 همزمان با شیوع کرونا آغاز شد، مهمترین عامل افزایش قیمت خودرو در سطح جهانی بوده است. تولیدکنندگان برای تامین قطعات الکترونیکی با افزایش هزینه های قابل توجهی مواجه شدند. علاوه بر این، رشد تقاضا برای خودروهای هیبریدی و الکتریکی، به ویژه با سیاست های سختگیرانه زیست محیطی در کشورهای مختلف، باعث شده تا خودروسازان به سمت فناوری های جدیدتر و گران تر روی بیاورند. همین موضوع باعث افزایش قیمت تمام شده و قیمت خودروها نیز شده است.
همچنین قیمت انرژی در بازه زمانی مذکور در سطح جهانی روند افزایشی داشته است. افزایش هزینه سوخت و انرژی نه تنها بر قیمت تولید خودرو تاثیر گذاشته است، بلکه هزینه حمل و نقل را نیز افزایش داده و در نهایت این موارد به قیمت نهایی خودرو اضافه شده است. البته کارشناسان بر این باورند که روند افزایش قیمت جهانی به دلیل بهبود زنجیره تامین و کاهش بحران چیپ در حال کند شدن است، اما همچنان تورم عمومی و افزایش هزینه های تولید می تواند بر قیمت ها تاثیر بگذارد.
در همین بازه زمانی تورم در بازار خودروهای وارداتی در ایران بسیار بیشتر بوده است. به عنوان مثال کیا سراتو از 126 میلیون تومان در سال 1395 به 4 میلیارد تومان در سال جاری رسیده است. اما کاهش ارزش پول ملی یا به عبارتی رشد نرخ دلار از 3800 تومان در سال 1395 به 68600 تومان در روز گذشته باعث تفاوت قیمت دلاری خودروهای خارجی در ایران و جهان شده است. بازارها کمی کوچکتر شوند.
جزئیات تغییر فاصله از بازارهای جهانی
همانطور که گفته شد، «دنیای اقتصاد» به بررسی تفاوت قیمت دلار در بازار ایران با بازارهای جهانی هیوندای النترا، هیوندای توسان، کیا سراتو، میتسوبیشی اولتندر و تویوتا کرولا با توجه به نرخ دلار در بازار آزاد پرداخته است.
کیا سراتو از 126 میلیون تومان در سال 1395 به 4 میلیارد تومان در سال جاری رسیده است. این افزایش 31.7 برابری در حالی رخ داد که قیمت جهانی این خودرو تنها 25 درصد رشد داشته و از 16 هزار دلار به 20 هزار دلار رسیده است. اما اگر قیمت خودروهای وارداتی ایران در سال 96 و امسال را بر حسب قیمت دلار در بازار آزاد محاسبه کنیم، کیا سراتو در سال 98 با توجه به دلار 3800 تومانی 33 هزار و 157 دلار قیمت داشته است. جریان در بازار ایران به 58 هزار و 309 دلار رسیده است. بنابراین فاصله قیمتی این محصول در بازار ایران نسبت به بازارهای جهانی در سال 96 حدود 107 درصد بوده و اکنون به 192 درصد رسیده است. بنابراین کیا سراتو یکی از معدود محصولاتی است که شکاف قیمتی آن در 6 سال گذشته نسبت به بازارهای جهانی افزایش یافته است.
هیوندای النترا محصول دیگری است که به بررسی تغییرات فاصله قیمت آن با بازارهای جهانی می پردازیم. این خودرو در سال 96 حدود 137 میلیون تومان معادل 36 هزار دلار قیمت داشت. همین محصول دو میلیارد و 570 میلیون تومان معادل 37 هزار و 463 دلار خرید و فروش می شود. این در شرایطی است که قیمت جهانی این محصول از 16 هزار دلار به 20 هزار دلار رسیده است، بنابراین فاصله قیمتی در سال 96 حدود 125 درصد بوده و امسال این رقم به 87 درصد رسیده است.
قیمت جهانی هیوندای توسان از 22000 دلار به 26000 دلار افزایش یافته است. قیمت آن در کشور در سال 96 حدود 155 میلیون تومان و امسال 4 میلیون و 580 هزار تومان است. بنابراین با احتساب نرخ ارز بازار آزاد در هر دو سال، قیمت دلار آن در سال 96 حدود 85 درصد بیشتر از بازار جهانی بود، اما اکنون این اختلاف به 157 درصد رسیده است.
میتسوبیشی اولتندر محصول دیگری است که در حال بررسی تغییرات قیمت آن هستیم. از سال 2018 تا 2024 قیمت این خودرو از 24 هزار دلار به 29 هزار دلار در بازارهای جهانی افزایش یافته است. قیمت داخلی آن نیز در این مقطع از شکاف قیمتی 222 میلیون تومانی به سه میلیارد تومان رسیده است. با توجه به نرخ ارز در هر دو سال، قیمت دلار آن در سال 96 143 درصد و در سال جاری 51 درصد شکاف را تجربه کرده است.
تویوتا کرولا آخرین محصولی است که فاصله قیمتی آن در ایران نسبت به بازارهای جهانی زیر ذره بین است. این خودرو در سال 2018 حدود 18 هزار دلار قیمت داشت اما امسال قیمت آن به 22 هزار دلار رسیده است. اختلاف قیمت در بازار ایران و بازارهای جهانی در سال 96 حدود 130 درصد بود که اکنون به 79 درصد رسیده است.
چرا شکاف قیمتی وجود دارد؟
اما چرا قیمت خودرو در ایران همیشه بالاتر از بازار جهانی است و فاصله بسیار زیادی را تجربه کرده است؟ یکی از دلایل این موضوع تعرفه واردات است. واردات خودرو به ایران همواره در حال افزایش بوده است. همین موضوع باعث می شود خودروی خارجی با قیمت بسیار بالاتری وارد بازار ایران شود. این موضوع در سال آینده شدت بیشتری خواهد گرفت چرا که طبق لایحه بودجه تعرفه واردات خودرو از 70 درصد به 100 درصد افزایش می یابد. همچنین تعرفه ای که با دلار 28 هزار و 500 تومانی محاسبه شده بود، اکنون بر اساس ارز مرکز مبادلات ارزی 48 هزار و 800 تومانی محاسبه می شود که قیمت خودروهای وارداتی را به شدت افزایش می دهد.
علاوه بر این واردات خودرو به کشور با ممنوعیت ها و بازگشایی های زیادی همراه بوده است، به عنوان مثال در سال ۹۷ پس از شروع تحریم های ثانویه، واردات خودرو به ایران ممنوع شد. در سال 1401 هر چند بار دیگر ورود این محصولات توسط سیاستگذار باز شد، اما ورود خودروهای خارجی به ایران در واقع به صورت لاک پشتی انجام شد. تورم داخلی یکی دیگر از عواملی است که باعث تفاوت قیمت خودرو در ایران با بازارهای جهانی می شود. اقتصاد کلان ایران با تورم حدود 31.6 درصد دست و پنجه نرم می کند، متوسط نرخ تورم در جهان بسیار کمتر است.
عامل دیگری که در این مورد می توان به آن اشاره کرد، سیاست های وزارت حریم خصوصی در حوزه خودرو است. از سال های گذشته سیاست خودرویی با کلیدواژه حمایت از تولید داخل، واردات خودرو به ایران را بسیار سخت و گران کرده است.
