پنج نفر از اعضای حقیقی شورای عالی فضای مجازی مخالف رفع فیلترینگ بوده اند و سه عضو دیگر نیز با رای ممتنع از پذیرش مسئولیت خودداری کرده اند.
به گزارش خبرآنلاین، اگرچه با دستور مسعود مزکیان به عنوان عالی ترین مقام اجرایی کشور امکان رفع فیلتر شبکه های اجتماعی وجود دارد، اما دولت ترجیح می دهد بروکراسی و اداری را طی کند. مرجع تصمیم گیری اینترنت مردم، شورای عالی فضای مجازی است که ریاست آن بر عهده شخص رئیس جمهور است.
وی اگرچه با انتقادات تند مخالفان خود مبنی بر نداشتن برنامه مشخص برای اداره کشور در ایام انتخابات مواجه شد، اما نسبت به رفع فیلتر شبکه های اجتماعی موضع صریح و آشکاری داشت. با گذشت بیش از یک سال از روی کار آمدن دولت وی، این وعده مهم جز حذف فیلترهای واتس اپ و گوگل پلی نتیجه ای نداشت و سایر شبکه های اجتماعی همچنان در هاله ای از ابهام قرار دارند.
شورای عالی فضای مجازی متشکل از 28 عضو است که 18 نفر حقوقی و بقیه حقیقی هستند. از بین این هشت مقام دولتی اعم از رئیس جمهور و وزیران، رویکرد این هشت نفر باید موافقت با رفع فیلترینگ باشد. 20 نفر دیگر باقی مانده اند که نیمی از آنها از مجلس، قوه قضائیه، صدا و سیما و نهادهای نظامی هستند. در این ترکیب 10 نفره افرادی مانند پیمان جبلی، مرتضی آقا تهرانی، غلامرضا جلالی و سردار رادان دیده می شوند و بعید نیست که مخالف رفع فیلترینگ باشند.
اما 10 نفر دیگر آنقدر نقش تعیین کننده دارند که می توانند با رای مثبت خود فیلترینگ را برطرف کنند یا با رای منفی خود مطالبه عمومی و وعده دولت را رد کنند.
احسان چیت ساز در شبکه اجتماعی ایکس گفت: انتظار داریم اعضای واقعی شورا به رئیس جمهور بپیوندند و با شجاعت راه اصلاحات را باز کنند. این 10 نفر عبارتند از: سید سعیدرضا عاملی، حمید شهریاری، رضا تقی پور، مهدی اخوان بهادی، مسعود ابوطالبی، کامیار ثقفی، رسول جلیلی، سید عزت الله ضرغامی، محمد سرافراز و محمد حسن عزیری.
همیشه یک جلیلی این وسط است
در بین این 10 نفر ظاهراً ضرغامی و سرافراز طرفدار رفع محدودیت از شبکه های اجتماعی هستند. اما بقیه راه جدایی را می روند.
روزنامه شرق در گزارشی چندی پیش رسول جلیلی، رضا تقی پور، محمدحسن عزیری، مهدی اخوان بهادی و سعیدرضا عاملی را پنج مخالف رفع فیلترینگ اعلام کرد و نوشت که با بررسی طرح رفع فیلترینگ در آخرین جلسه شورای عالی فضای مجازی مخالفت کردند.
این روزنامه از رسول جلیلی که در دولت سیزدهم رئیس دانشگاه شریف بود به عنوان رهبر اصلی مخالفان نام برد. فردی که بر خلاف سایر اعضا از نشان دادن خود به عنوان طرفدار فیلترینگ ابایی ندارد. مثلا در یک برنامه تلویزیونی مدعی شد مردم از فیلترینگ یوتیوب و ویز راضی هستند!
مخالفت با فیلترینگ روی تریبون، همراهی با آن پشت درهای بسته
اما برخلاف جلیلی، اکثر مخالفان رفع فیلترینگ حاضر نیستند خود را علنی و در رسانه ها حامی فیلترینگ نشان دهند. بلکه ترجیح آنها این است که اما و اگرها را اضافه کنند یا به قول خودشان با کلمات بازی کنند و در عمل فیلتر بمانند. اغلب از آنها جملاتی می شنویم که «شبکه های اجتماعی در هیچ کجای دنیا رایگان نیستند» یا «این شبکه ها باید قوانین ما را رعایت کنند».
به عنوان مثال رضا تقی پور سال گذشته در یک مصاحبه تلویزیونی گفته بود که هیچکس در جمهوری اسلامی طرفدار فیلترینگ نیست و خواستار قانونی شدن و ساماندهی فضای مجازی شد. اما تقی پور که نماینده مجلس دوازدهم نیز هست همزمان با اظهاراتش در مجلس با جمع آوری امضا سعی داشت مانع تحقق وعده رفع فیلترینگ شود.
به گزارش روزنامه شرق، در میان دیگر افرادی که به بررسی فوری فیلترینگ رأی دادند، کسی جز مهدی اخوان بهادی نیست. او در تمام سال های گذشته خود را مخالف فیلترینگ نشان داده بود و حتی می گفت استفاده از فیلترشکن باعث کاهش کیفیت اینترنت شده است.
محمدحسن نیازی در گفت وگو با خبرگزاری فارس، اظهار داشت: ما اعتقادی به فیلترینگ در ایران نداریم و اگر قوانین سرزمینی کشور مورد قبول مدیران پلتفرم های خارجی قرار گیرد، همه به همان میزان می توانند به فضای مجازی دسترسی داشته باشند.
سعیدرضا که از محافظه کاران شورای عالی فضای مجازی است، مانند بسیاری دیگر از اعضای این شورا، اما و اگرهایی دارد که از دید ناظران واقعی نیست.
وی به عنوان مثال گفت: اگر در فضای مجازی قانون گذاری و سیاست مشخصی وجود داشته باشد، امکان رفع فیلتر از تمامی بسترها وجود دارد و بسیاری از بسترها مقررات ما را می پذیرند و به کشور می آیند. به نظر می رسد این گونه اظهارنظرها در فضای مجازی با این هدف صورت می گیرد که اولاً اعضا خود را طرفدار فیلترینگ در رسانه نشان ندهند و ثانیاً مسئولیت باقی ماندن یا رفع فیلتر را بر عهده نگیرند.
ممتنع در بالاترین سطح تصمیم گیری به چه معناست؟
روزنامه شرق اسامی سه نفر از اعضای حقیقی رای ممتنع آخرین جلسه شورای عالی فضای مجازی را اعلام کرد. این سه نفر مسعود ابوطالبی، حمید شهریاری و کامیار ثقفی بودند.
اینکه فردی در بالاترین سطوح تصمیم گیری کشور می نشیند، اما به یکی از بحث برانگیزترین و سرنوشت سازترین تصمیمات کشور رای نمی دهد، البته جای تعجب دارد، نشان از این دارد که نه زیر بار فیلترینگ است و نه زیر بار رفع فیلتر. البته با شناخت این افراد به سختی می توان گفت که با پنج عضو واقعی دیگر نیستند.
آیا اعضای شورای عالی فضای مجازی اینترنت بدون فیلتر هم دارند؟
این مخالفت با رفع فیلترینگ در حالی انجام می شود که در چند روز گذشته با به روز رسانی شبکه اجتماعی X مشخص شد بسیاری از حامیان فیلترینگ آنها از اینترنت بدون فیلتر استفاده می کنند و گاها با آیفون آمریکایی وارد این شبکه اجتماعی می شوند.
هر چند به راحتی نمی توان تایید کرد که نمایندگان مذکور دارای اینترنت سفید هستند، اما می توان چنین فرض کرد که وقتی نمایندگان مجلس اینترنت بدون فیلتر دارند، اعضای شورای عالی نمی توانند از این قاعده مستثنی باشند. افکار عمومی این گونه افراد را گوشه نشینی می داند که تجدید قوا را منع می کند یا واعظی که در خلوت خود کارهای دیگری انجام می دهد.
شکست برنامه های نگهبان
اما قبل از اینکه مشخص شود مسئولان کشور برای استفاده از شبکههای اجتماعی اینترنت بدون فیلتر دارند، پروژه فیلترینگ و تصمیمهای مدبرانهشان شکست خورده بود. آمارهای رسمی نشان می دهد که طی هفت سالی که از فیلتر شدن پیام رسان تلگرام می گذرد، تغییری در تعداد کاربران ایجاد نشده است.
با وجود اینکه بودجه هنگفتی صرف شبکه های اجتماعی داخلی شد و با اقبال عمومی مواجه نشد. یعنی پول حاصل از فروش نفت کشور صرف پرداخت حقوق شبکه های پیام رسان داخلی می شد.
آیا تجربه لوایح FATF تکرار می شود؟
اما بالاخره از این مسیر شکست خورده می توان پیش بینی کرد که روزی فیلترینگی وجود نخواهد داشت. چه با تصمیم مسئولان و چه با ورود فناوری های جدیدتری مانند اینترنت استارلینک.
تجربه بررسی لوایح مربوط به FATF، فشار افکار عمومی در نهایت تصمیم گیرندگان را به سمتی سوق می دهد که در برابر مطالبه عمومی تسلیم شوند، اما همین تجربه نشان می دهد که تصمیم گیری در ساختار سیاسی کشور آنقدر در پیچ و خم کاغذبازی است که تصمیم نهایی پس از مرگ سهراب باقی می ماند.
