همزمان با افزایش شاخص آلاینده های جوی بسیاری از کارشناسان علت این آلودگی را برج سازی و توسعه عمودی شهرها اعلام می کنند.
به گزارش میهن تجارت، با نزدیک شدن به فصل زمستان آلودگی هوا در شهرهای بزرگ افزایش یافته است. بسیاری از کارشناسان علت اصلی را نه آلایندگی خودروها، بلکه توسعه برج ها و بلندمرتبه ها می دانند که مانع تبادل هوا و تشدید آلودگی شده است. منشأ بحران در مصوبات و سیاست های شورای عالی شهرسازی است که با هدف مهار توسعه افقی و ترویج تراکم عمودی تصویب شده است. این تصمیمات که به نام «حفاظت از زمین» گرفته شده، جریان باد را متوقف کرده و زندگی را ناسالم کرده است.
شاخص آلاینده آلودگی هوا از 180 واحد گذشت
با شروع فصل سرما تعطیلی مدارس و ادارات آغاز شده است. مشهد اولین شهری بود که امسال (به عنوان دومین کلانشهر کشور) تعطیل شد، زیرا شاخص های آلایندگی آن گاهی از 180 واحد فراتر می رود. این چرخه تکراری شامل تعطیلی، زیان های اقتصادی، فشار بر سلامت و کاهش بهره وری آموزشی است.
طرح های جامع به «اسناد خفقان کلانشهرها» تبدیل شده و شورای عالی شهرسازی از جایگاه ناظر قانون به عامل مستقیم بحران کالبدی و زیست محیطی در دو دهه اخیر تبدیل شده است. ممنوعیت گسترش حریم شهری و تصویب تراکم های بالاتر از توان بیولوژیکی شهرداری ها را به سمت «تراکم فروشی» سوق داده است. به عنوان مثال تنها در مشهد در سال 1403 بیش از 820 پروانه تراکم جدید بدون افزایش مساحت شهری صادر شد که معادل «فروش هوای شهر» است.
در برنامه جامع سوم مشهد (مصوب 1394 با تصویب شورای عالی شهرسازی) برای افق 1412 تراکم جمعیتی 146 نفر در هکتار مجاز بود که بالاتر از خط بحران است. این طرح اجازه توسعه افقی را نمی دهد، اما اجازه احداث برج در معابر 8 متری را داده است. مصوبات شورای عالی شهرسازی در طرح های جامع مشهد، تهران و کرج باعث تشویق ساخت و سازهای عمودی حتی در بافت های فرسوده فاقد زیرساخت های تهویه و حمل و نقل شده است.
یک درصد خاک ایران ساخته شده است
فرشید ایلاتی، کارشناس سیاست گذاری مسکن، توسعه افقی شهرها را یک ضرورت دانست. وی تاکید کرد: اصول شهرسازی در تراکم رعایت نشده و فشرده سازی و تراکم همزمان اتفاق افتاده است (تفاوت در فواصل ساختمان، راه و سرانه).
ایلاتی با اشاره به اینکه ایران بزرگ است و تنها یک درصد از خاک ایران ساخته شده است، خاطرنشان کرد: حل مشکل مسکن با گسترش شهرها و ساخت و ساز در اطراف آنها امکان پذیر است و ویلا حق مردم است.
500 میلیارد تومان ضرر اقتصادی ناشی از آلودگی هوا
هر روز تعطیلی به دلیل آلودگی در شهرهای بزرگ بیش از 500 میلیارد تومان زیان اقتصادی دارد. فعالان صنعت از افزایش 20 درصدی هزینه تولید و سوخت در هر موج آلودگی خبر دادند.
مسئولیت شهرداری تهران و کمیسیون ماده 5
احمد نیکخواه معاون وزیر راه و شهرسازی گفت: طی 12 سال گذشته بیش از 400 ساختمان بلندمرتبه 12 طبقه و بیشتر در شهر تهران ساخته شده است که همگی بدون ضوابط مصوب و بر اساس مصوبات موردی بوده و چالش هایی را در ترافیک، تهویه، پذیرش جمعیت و لرزه خیزی ایجاد کرده اند. حدود 270 ساختمان بلندمرتبه در تهران در معابر با عرض 12 متر و کمتر و حدود 290 ساختمان در مجاورت معابر با عرض 12 تا 20 متر (عدم رعایت کف استاندارد دسترسی به گذر مناسب) ساخته شد. نیکخواه تاکید کرد: شهرداری تهران به عنوان دبیرخانه و رئیس کمیسیون ماده 5 (دبیرخانه در شهرداری مستقر است و رئیس آن شهردار تهران است) مسئولیت مستقیم دارد و می تواند موارد مغایر با طرح جامع را حذف کند؛ اما در صورت لزوم، شهرداری تهران به عنوان دبیرخانه و رئیس کمیسیون ماده 5 اقدام می کند. بنابراین مسئولیت شهرداری تهران با سایر اعضا قابل مقایسه نیست. وی با بیان اینکه این وضعیت نشان می دهد سوال کننده و سوال شونده تغییر کرده است.
بحران آلودگی امسال ناشی از مصوبات شورای عالی شهرسازی است که با هدف حفاظت از زمین، آسمان شهرها را آلوده کرده است. اگر نگاه شورای عالی شهرسازی اصلاح نشود و بر سیاست های محدودکننده و تراکم محور پافشاری شود، هر سال زمستان آینده فصل تعطیلی اقتصاد و آموزش و پرورش کشور خواهد بود.
منبع: باشگاه خبرنگاران جوان
