بیشتر بخوانید: بازار سهام چه زمانی نفس راحتی می کشد؟
در واقع می توان گفت از سال 2019 تاکنون بارها و بارها بازار سهام دچار اصلاح فرسایش شده و سهامداران ماه هاست که استراتژی محتاطانه ای را دنبال می کنند و گاه درهای خود را بسته اند. پیگیری رفتار معامله گران واقعی نشان می دهد که صف های آنها ارتباط مستقیمی با واقعیت های اقتصادی کشور و اتفاقات این بخش داشته است. به این ترتیب با توجه به فضای نامطمئن و ناپایدار اقتصادی، نمی توان سطح انتظارات تاب آوری سهامداران را در مواجهه با وضعیت مذکور بالا برد.
با توجه به اینکه در سال های اخیر بازار سرمایه به شدت تحت تاثیر ریسک های اقتصادی و غیراقتصادی قرار گرفته است، سهامداران نیز به این واقعیت پی برده اند که نوسانات قیمت سهام رابطه مستقیمی با وضعیت متغیرهای تاثیرگذار و ریسک های مختلف دارد. به خصوص تجربه نشان می دهد که حتی در جاهایی که ریسک های غیراقتصادی فروکش کرده است، برخی سیاست های اقتصادی به مانعی جدی برای عملکرد بهینه بنگاه های اقتصادی و کسب سود واقعی تبدیل شده است. سهامداران برای یافتن راهی برای فرار از این دور باطل طبیعتا به سمت درهای خروجی می روند. به این ترتیب در بازاری که رسیدن به سود واقعی و باثبات با ابهامات فراوانی مواجه است و نمی توان چشم انداز روشنی برای آن ترسیم کرد، ورود به «فاز رکود فرسایشی» دور از انتظار نیست.
تداوم شرایط فوق در وهله اول می تواند موید ورود سهامداران به راه ممکن باشد. در این شرایط خروج پول سرعت می گیرد و تراز معاملات به سختی به سمت تقاضا متمایل می شود. شاید در نگاه اول رفتار گزینشی سهامداران چندان جذاب نباشد، اما در عمل وقتی بورس در گذر از رکود با تاخیر مواجه می شود، نمی توان انتظار داشت که سهامداران عمده خرد بتوانند فراز و نشیب های فرسایشی قیمت ها را تا این حد هضم کنند. . اتفاقاتی که از ابتدای سال تاکنون در بورس افتاده است به وضوح بر این نکته تاکید دارد. کارشناسان بازار سرمایه بر این باورند که در مقطع کنونی بورس با مجموعه ای از عوامل اقتصادی و سیاسی در داخل و خارج از کشور درگیر است. این موضوع می تواند عملکرد و سودآوری بنگاه های اقتصادی را هدف قرار دهد.
به همین دلیل سال 1403 یکی از سخت ترین سال های بورس تهران است. در همین رابطه احمد اشتیاقی کارشناس بازار سرمایه با اشاره به روند نزولی بورس از هفته دوم اردیبهشت ماه گفت: تا زمانی که بازار با محرک مثبت و اخبار مثبت مواجه نشود، نوسانات نزولی ادامه خواهد داشت. این در حالی است که در روزهای گذشته پس از انتشار اخباری مبنی بر تامین مالی دولت از طریق فروش اوراق، بازار وارد مخمصه جدیدی شده است. اگر تا هفته های گذشته اندکی به احتمال کاهش نرخ سود امیدوار بود، حالا این سناریو از جدول معامله گران حذف شده است. به این ترتیب خرید سهام دیگر معنایی نخواهد داشت. اگرچه نرخ سود ابزار مهمی برای کنترل تورم تلقی می شود، اما از آنجایی که دستکاری نرخ سود مستلزم اجرای چندین پیش شرط است که در ایران ایجاد نشده است، نرخ سود تاثیرات منفی زیادی بر بازار سهام و حتی کشور داشته است. وضعیت اقتصادی و فشار مضاعف بر بانک مرکزی نیز وارد شده است.
در انتظار یک شوک مثبت
روند بازار سرمایه پس از سال 1398 نشان می دهد که این بازار چقدر «خبر محور» است. بنابراین وقتی همه اخبار علیه بازار سرمایه باشد، اصلاح و فروپاشی متوقف نخواهد شد. دلار روز گذشته نیز نشان داد که مقاومت چندانی برای برگشت قیمت ندارد و حتی به سمت کانال 60 هزار تومان حرکت کرد. کاهش نوسانات قیمت دلار به عنوان یکی از عوامل موثر در معکوس شدن بازار سهام محسوب می شود. طبیعتاً در شرایطی که بازارهای موازی در حال فروپاشی هستند، حرکت خلاف این جهت تنها در صورتی محقق می شود که شوک ناشی از اخبار مثبت بر زمین بازیگران بورس بنشیند. در حال حاضر شرایط به نفع بورس نیست. شاخص بورس از ابتدای سال تاکنون بازدهی مثبتی در پرتفوی خود ثبت نکرده است، اما 1.56 درصد از ارتفاع خود را از دست داده است.
یازده روز است که شاخص کل بورس قرمز شده است. این شاخص که در هفته اول اردیبهشت ماه توانست افزایش چشمگیری را به ثبت برساند در روزهای گذشته به دلیل تردید سرمایه گذاران در بازار هیچ نشانه ای از رونق نشان نداد. اما برخی از کارشناسان بازار سرمایه معتقدند اصلاح بند (ق) تبصره 6 قانون بودجه 1403 و رفع محدودیت های مشوق های مالیاتی می تواند امید جدیدی را در بازار ایجاد کند. علاوه بر این، بازار منتظر یک تصمیم بزرگ است. این مهم که می تواند بورس را تحریک کند امروز (سه شنبه) در صحن علنی مجلس بررسی می شود.
پیشنهاد تخفیف 15 درصدی نرخ خوراک مایع پتروشیمی ها در صورت تایید برای بازار از اهمیت بالایی برخوردار است. همانطور که می دانیم اتفاقات منفی نرخ خوراک پتروشیمی ها از اردیبهشت 1402 بورس را در رکود معاملاتی قرار داد و اکنون در صورت موافقت با تخفیف 15 درصدی صنایع مرتبط، سناریوی حرکت بورس جدی خواهد شد. نتیجه نشست سازمان بورس با رئیس جمهور برای بورس ها بسیار مهم است؛ بنابراین جلسه هیات دولت برای سرمایه گذاران بسیار مهم است و تصمیمات نهایی در حوزه بازار سرمایه تا حدودی تکلیف بازار را روشن می کند.
در نشست مشترک روسای سازمان بورس و اوراق بهادار و سازمان برنامه و بودجه، پیش نیازهای استفاده از ظرفیت های بازار سرمایه برای تحقق رشد اقتصادی و مسئولیت دولت برای ایجاد فضای امن و آرام در بورس مورد بحث و بررسی قرار گرفت. در این نشست مشترک که با حضور اعضای شورای عالی بورس، مدیران ارکان بازار سرمایه، فعالان بازار سرمایه و نمایندگان ناشران و نهادهای مالی بازار در سازمان برنامه و بودجه برگزار شد، برنده جایزه اعتماد سرمایه گذاران و ثبات در قوانین اقتصادی دو شرط لازم برای استفاده از ظرفیت های بالای بازار سرمایه است. برای دستیابی به رشد اقتصادی در نظر گرفته شد. اما باید دید این بازدیدها به کجا می انجامد.
بورس در صورت تحقق این مسائل می تواند وارد مرحله صعودی شود. بررسی ها حاکی از این واقعیت است که بورس در شرایط کنونی برای عبور از رکود ناشی از تشدید سیاست های پولی در کشور، کار دشواری را پیش رو خواهد داشت. علاوه بر این، فاصله حدود 43 درصدی بین نرخ نیمه دلاری و بازار آزاد، بر خوش‌بینی‌ها نسبت به بسته شدن شکاف عمیق بین قیمت اجاره و نرخ بازار افزوده است.
یکی از مهم ترین موضوعاتی که می تواند در راستای تداوم افت نرخ دلار آزاد به بورس امید تزریق کند این است که می تواند ارزش فروش ریال در نمادهای ریالی را در بازار افزایش دهد و باعث شود این گروه از نمادها از این طریق بر بازار سهام تاثیر می گذارد. به آنها اجازه دهند اما با یک نگاه می توان دریافت که فعالان بورس در روزهای اخیر تمایل چندانی به معامله ندارند و حتی در صورت خوش بین بودن به آینده، سعی می کنند در تعیین وضعیت متغیرها با احتیاط عمل کنند.
منبع: دنیای اقتصاد
